Tesla không người lái: Chờ đến bao giờ?

Tỉ phú Elon Musk, ông chủ của hãng xe điện Tesla, đã tạo ra một sản phẩm ngách rất thành công khi gắn kèm với nó là một tầm nhìn về xu hướng công nghệ của tương lai. Ông đã vạch ra một tương lai mà con người sẽ định cư ở Sao Hỏa hoặc những hạm đội taxi hoàn toàn tự lái, mang lại lợi nhuận cho những người sở hữu chúng.

Những tầm nhìn như vậy đã giúp đánh bóng thương hiệu cá nhân của Elon Musk và cũng mang đến ánh hào quang cho Tesla như một công ty đi đầu trong xu hướng công nghệ mới - xe không người lái được sử dụng như một dịch vụ (như dịch vụ taxi), chứ không phải là một hãng xe bình thường.

Nhưng với những diễn biến không mấy thuận lợi trong thời gian gần đây, để củng cố niềm tin có phần lung lay của các nhà đầu tư vào Tesla, Musk phải sớm chứng minh tầm nhìn của ông không phải là chuyện tương lai xa. Bằng chứng là giá cổ phiếu Tesla đã giảm 22% so với đầu năm còn chỉ 241,61 USD/cổ phiếu (31.7.2019), một dấu hiệu cho thấy sự bi quan của nhà đầu tư về triển vọng của Tesla.

Sau 2 năm vất vả đẩy mạnh sản xuất và phân phối chiếc Model 3 trên toàn cầu, Tesla hiện bị mắc kẹt giữa 2 gọng kìm: Liệu nhu cầu về xe điện có đủ để đáp ứng các chỉ tiêu tăng trưởng cao của Musk? Và liệu Tesla có đủ lợi nhuận để vừa duy trì các kế hoạch đầu tư tốn kém, vừa biện minh cho mức vốn hóa thị trường dù đã giảm nhưng vẫn còn cao hơn so với nhiều công ty khác trong ngành.

Cả hai gọng kìm này có liên quan với nhau. Tesla đã và đang giảm giá bán để kích thích nhu cầu đối với xe điện của Hãng nhưng điều đó đã gây sức ép lên biên lợi nhuận, khiến cho nhiều người nghi ngờ về những lời hứa hẹn gần đây của Musk trong việc đảm bảo tính bền vững tài chính của Tesla.

Báo cáo lợi nhuận hằng quý vừa được công bố vào cuối tháng 7 vừa qua là một minh chứng cho thấy tình cảnh của Tesla sẽ khó thở như thế nào khi bị siết bởi 2 gọng kìm này. Tin tốt lành là không phải nhờ đến quảng cáo, đơn đặt hàng của mẫu xe điện Model 3 vẫn khả quan. Tuy vậy, biên lợi nhuận đã không tăng trưởng như kỳ vọng.

Đối với các nhà đầu tư chứng kiến 2 quý thất vọng của Tesla, thông điệp từ Elon Musk vào cuối tháng qua cũng khó lòng trấn an họ. Ông nói rằng Tesla sẽ sinh lời trở lại vào thời điểm cuối năm nay, trước khi một lần nữa lao vào thời kỳ bấp bênh ở nửa đầu năm 2020.

Rõ ràng, một mô-típ đang hình thành ở Tesla. Có thể thấy tăng cường các dây chuyền sản xuất mới rất mất thời gian và gây sức ép lên tình hình tài chính. Công ty từng kỳ vọng đạt đến sản xuất quy mô lớn tại một nhà máy mới ở Thượng Hải vào cuối năm nay, nhưng kỳ vọng đó đã không đạt được, dù Hãng vẫn cam kết sẽ đạt mục tiêu này vào giữa năm 2020.

Trong khi đó, việc tung ra các mẫu xe mới cũng ngốn rất nhiều tiền. Trong 6 tháng cuối năm 2020, Tesla dự kiến ra mắt mẫu xe Model Y, một chiếc xe crossover thể thao cỡ nhỏ nhằm tạo ra một cú hích trên thị trường.

Ít nhất những lo ngại về nguy cơ phá sản của Tesla đã được xoa dịu. Hiện tại, Công ty nắm giữ lượng tiền mặt kỷ lục 5 tỉ USD, nhưng một phần là nhờ Công ty đã cắt giảm đầu tư cơ bản và chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D). Những khoản chi phí này sẽ lại tăng lên khi Công ty phát triển các mẫu xe mới và Musk đã thừa nhận rằng dòng tiền của Tesla có thể sẽ lại bị âm trong những giai đoạn tung ra các mẫu xe mới.

Đây không phải là một “công thức” giúp Tesla bứt phá, trong bối cảnh Công ty đang đối mặt với cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các đối thủ, vốn đang làm ngập thị trường xe điện với nhiều mẫu xe mới. Volkswagen, chẳng hạn, dự kiến tung ra gần 70 mẫu xe điện mới trong 10 năm tới, thay vì 50 mẫu xe như kế hoạch trước đây. Theo đó, số xe được phát triển trên nền tảng xe điện của Volkswagen trong thập niên tới sẽ tăng từ 15 triệu chiếc lên tới 22 triệu chiếc.

Giải pháp cứu rỗi cho Tesla chỉ còn  trông chờ vào nhu cầu gia tăng đối với xe không người lái của Hãng. Nhưng ở đây một lần nữa câu hỏi “liệu nhu cầu tăng lên có đủ lớn để cứu rỗi Tesla?” lại được đặt ra. Trước mắt, Musk cần phải nhanh chóng thuyết phục cả thế giới rằng những chiếc xe không người lái của ông sẽ sớm có mặt trên các con đường nội thành. Những người mua xe Tesla phải trả 7.000USD cho phần mềm tự lái của Công ty. Nguồn thu từ khoản này sẽ cứu vãn tình hình lợi nhuận của Tesla. 

 Theo Musk, nếu có đủ số người chịu chi tiền mua phần mềm này, Tesla sẽ vượt mục tiêu ngắn hạn về con số 25% biên lợi nhuận gộp. Nếu các khách hàng không còn tin rằng xe không người lái là câu chuyện ở thì tương lai gần, mục tiêu này sẽ rất khó đạt được.

Musk đã cam kết rằng xe của Tesla sẽ có đầy đủ năng lực lái tự động vào cuối năm nay và Công ty sẽ thuận lợi ra mắt một dịch vụ taxi không người lái vào 6 tháng cuối năm 2020. Niềm tin của ông lại ngược hoàn toàn với tâm trạng của những hãng xe khác, vốn cũng đang nỗ lực tung ra các chiếc xe không người lái. Cruise (thuộc General Motors) là nhãn xe gần đây nhất trì hoãn lịch ra mắt xe không người lái tới sau năm 2019. Lý do không phải là công nghệ chưa sẵn sàng. Trong bối cảnh làn sóng phản đối đang lan rộng đối với ngành công nghệ, các công ty như Cruise đang chú trọng hơn đến việc tranh thủ sự ủng hộ của công chúng đối với các công nghệ mới mang tính phá bĩnh của mình trước khi ra mắt rộng rãi trên toàn thế giới.

Đối với những chiếc xe không người lái, đó không phải là một quá trình nhanh chóng hay dễ dàng. Và các nhà đầu tư vào Tesla lại một lần nữa thấp thỏm khi đầu năm nay, Musk khuyến cáo Tesla tạo ra lợi nhuận bền vững chỉ khi thời đại taxi không người lái mở ra

Nguồn FT