Tesla gặp hạn

Giá cổ phiếu Tesla xưa nay là một vũ khí đầy quyền lực của Elon Musk, giúp ông huy động lượng vốn khổng lồ với giá tương đối rẻ để tài trợ cho những dự án xe điện của Hãng. Nhưng một loạt rắc rối như báo cáo lợi nhuận gây thất vọng cho đến câu hỏi về sức cầu đối với những chiếc xe điện của Hãng và những vụ cháy nổ xảy ra trong xe điện Tesla đã khiến các nhà đầu tư dao động.

Bằng chứng là giá cổ phiếu Tesla đã giảm xuống mức dưới 200USD vào cuối tháng 5 so với mức đỉnh 383USD vào tháng 6.2017. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, giá cổ phiếu đã giảm 40% và đang được giao dịch ở gần mức thấp nhất trong 2,5 năm qua. “Đó là một cơn bão hoàn hảo của những sự kiện tồi tệ”, Galileo Russell, một nhà đầu tư ngành bán lẻ đang vận hành kênh YouTube Hyperchange TV, nhận định.

Russell cho biết dù chẳng vui khi chứng kiến cổ phiếu mình đầu tư đi xuống nhưng ông cũng đã tranh thủ mua thêm cổ phiếu. Giống như nhiều nhà đầu tư trung thành của Tesla, Russell cho rằng việc chịu đựng những cú xóc nảy ngắn hạn trên đường đi là xứng đáng vì mục tiêu dài hạn hơn - đó là xu hướng nhà nhà dùng xe điện. Ông chỉ ra, dù lợi nhuận hằng quý của Tesla không đạt như mong đợi nhưng lượng ô tô bán ra vẫn cao gấp hơn 3 lần so với năm 2017, thời điểm giá cổ phiếu được giao dịch ở mức 383USD và Công ty khi đó có vốn hóa thị trường còn lớn hơn cả hãng xe Mỹ Ford.

Thái độ lạc quan của Russell cho thấy một bộ phận nhà đầu tư vẫn còn đặt niềm tin vào Tesla và CEO Elon Musk mặc dù sự nhiệt tình của các chuyên gia phân tích Phố Wall đối với hãng xe điện này đã có phần phai nhạt. Hai trong số các nhà phân tích trước đây rất yêu thích Tesla giờ đã hạ bậc mã cổ phiếu này. Adam Jonas thuộc Morgan Stanley khuyến cáo giá cổ phiếu có thể giảm về mức thấp tới 10 USD/cổ phiếu ở kịch bản tồi tệ nhất, mà theo đó Tesla không đạt được mong đợi về doanh số bán ở thị trường Trung Quốc. Dan Ives tại Wedbush cuối tháng 5 vừa qua cũng đã giảm giá mục tiêu từ 275USD xuống còn 230USD, nói rằng Công ty đã và đang đối mặt với thách thức rất lớn làm sao kiềm chế chi tiêu.

Giá cổ phiếu lao dốc mạnh trong 2 tuần cuối của tháng 5 đã cho thấy sự xao động của phần đông nhà đầu tư. Tâm trạng này cũng đã được phản ánh vào giá trái phiếu Tesla, vốn đã sụt giảm trong những ngày vừa qua. Giá cổ phiếu lao dốc có nghĩa là Tesla sẽ trả cái giá đắt hơn, thậm chí khó khăn hơn khi muốn huy động vốn ở lần tiếp theo.

Năm ngoái, Elon Musk đã sai lầm lớn khi đánh giá sức khỏe của hãng xe điện này. Thay vì gọi vốn khi giá cổ phiếu đang ở mức cao, một động thái có thể được xem là dấu hiệu cho thấy quyền năng to lớn của hãng xe này thì Musk lại vội vàng tuyên bố rằng Tesla “bền vững” về mặt tài chính. Lúc đó, Tesla đã vượt qua một số trở ngại tài chính lớn nhất khi lợi nhuận đạt 312 triệu USD trong quý III, nút thắt sản xuất mẫu Model 3 được giải quyết và chuỗi ngày đốt tiền ở Tesla dường như cũng chấm dứt.

Hóa ra là Elon Musk đã tự tin quá sớm khi quý I năm nay đã chứng kiến một sự đảo ngược hoàn toàn với mức lỗ sâu hơn dự kiến, lên tới 702 triệu USD và nguồn dự trữ tiền mặt giảm 1,5 tỉ USD. Lượng xe điện bán ra trong quý I/2019 cũng đã giảm gần 1/3 so với quý trước, chỉ còn 63.000 chiếc. Quyết định huy động 2,3 tỉ USD vào đầu tháng 5 bởi vậy là một sự quay ngoắt 360 độ so với sự tuyên bố hùng hồn của Musk về năng lực tài chính của Tesla chỉ cách đó vài tháng.

Musk gọi vốn chỉ vài ngày sau báo cáo lợi nhuận kém lạc quan được xem là một biểu hiệu yếu kém. Ông đã thử thách lòng kiên nhẫn của nhà đầu tư một lần nữa với những thông điệp lẫn lộn về mục đích sử dụng nguồn vốn huy động được. Ban đầu Musk nói với nhà đầu tư rằng chỉ là để bổ sung thêm “lớp đệm tài chính”, sau đó ông lại bảo với nhân viên rằng Công ty đang có nguy cơ cạn tiền. Sự bất nhất đó đã để lại một ấn tượng tồi tệ. “Nó giống như một cuộc khủng hoảng niềm tin. Lòng kiên nhẫn đang bắt đầu xói mòn trong giới đầu tư”, Dan Ives, chuyên gia phân tích Wedbush, nhận định.

Cùng lúc đó, các điều kiện kinh doanh của Tesla đang ngày càng siết chặt hơn. Thuế quan Trung Quốc đối với ô tô Mỹ sẽ tiếp tục gây thiệt hại cho Tesla cho đến khi cơ sở của Công ty ở Thượng Hải hoàn thành và thậm chí sau đó Tesla sẽ vẫn phải nhập khẩu một số xe vào Trung Quốc. Công ty cũng đang đối mặt với sức ép cạnh tranh khốc liệt từ những mẫu xe đối thủ của các hãng có tên tuổi như Jaguar, Audi và Mercedes, vốn đang tung ra các dòng xe hoàn toàn chạy điện.

Elon Musk hy vọng sự gia nhập của các mẫu xe mới sẽ tăng được quy mô của thị trường, nhưng có khả năng chính chiếc bánh của Tesla sẽ bị chia sẻ cho những đối thủ này khi người tiêu dùng chọn mua từ các hãng xe đã chứng minh được năng lực sản xuất. “Ông không thể tránh được một thực tế của ngành ô tô. Đó là bạn phải bán đủ lượng xe mới ngăn được việc đốt tiền”, một cựu giám đốc của Tesla nói về Elon Musk.

Dan Ives thì vẫn còn một tia hy vọng: “Bạn bắt đầu nhìn thấy một thời kỳ khó khăn ở phía trước. Nhưng nếu Musk và Tesla qua được thời kỳ khó khăn này, niềm tin vào Công ty sẽ mạnh mẽ hơn bao giờ hết”