Mười năm, làng sách nhớ Sơn Nam

Sơn Nam (1926 – 2008) tên thật là Phạm Minh Tài, sinh ở Kiên Giang. Gia đình ông vốn từ Cù lao Ông Chưởng ở Long Xuyên đến lập nghiệp ở ven rừng Cà Mau. Tuổi thơ của ông tắm mình trong hương sắc của rừng U Minh với muôn vàn cỏ cây hoa lá, chim muông. Đó chính là vốn sống đầu tiên, khởi nguồn cho cảm hứng sáng tác của ông sau này.

Tác phẩm đầu tay của Sơn Nam là tập thơ Lúa reo, xuất bản năm 1948. Về sau ông viết văn xuôi, cảm thấy “thuận tay” hơn và theo đường ấy. Năm 1951 – 1952, hai truyện ngắn Bên rừng Cù lao Dung và Tây đầu đỏ giành giải nhất cuộc thi do Ủy ban Kháng chiến – Hành chính Nam bộ tổ chức. Tên tuổi của ông thực sự được biết đến rộng rãi trên văn đàn sau tập truyện ngắn Hương rừng Cà Mau – 1962. Cho đến nay, đây vẫn là tập truyện ngắn được xếp vị trí cao trong số những tác phẩm đặc sắc của Nam bộ.

Ngoài dã sử, truyện ngắn, truyện dài… Sơn Nam còn thành công ở những công trình biên khảo như Lịch sử khẩn hoang miền Nam, Văn minh Miệt Vườn, Đất Gia Định xưa, Bến Nghé xưa… Biên khảo viết với giọng văn không “lên gân” mà giản dị như lời một người hướng dẫn viên giới thiệu về miền đất quê hương.

Ông tâm sự: “Lịch sử Nam bộ Việt Nam là lịch sử của công cuộc khẩn hoang trường kỳ và tự lực. Ý thức khẩn hoang mở đất ăn sâu vào máu thịt tôi. Đời ông nội rồi đời cha tôi lo khẩn hoang, mở đất. Nên những trang viết của tôi dành cho việc khẩn hoang mở đất… Đây cũng là đề tài mà người dân Nam bộ rất quan tâm, bởi trong ký ức của những người Sài Gòn cũ, người Nam bộ cũ vẫn còn lưu giữ rất nhiều ấn tượng trong việc vật lộn với thiên nhiên, chinh phục thiên nhiên trong những ngày đầu mở đất, mở nước.”

Tháng 4/2003, Nhà xuất bản Trẻ đã mua toàn bộ tác quyền sách của nhà văn Sơn Nam, hệ thống lại và độc quyền xuất bản trên toàn thế giới. Từ đó đến nay, các tác phẩm của ông liên tục được tái bản và được độc giả đón nhận nồng nhiệt.

Nhân dịp kỷ niệm 10 năm ngày giỗ của ông, Nhà xuất bản Trẻ tái bản lại trọn vẹn 20 tựa sách của Sơn Nam. Trong đó, có những tác phẩm nổi tiếng như các tập truyện: Biển cỏ miền Tây, Mùa len trâu và các truyện khác; Hương quê, Tình nghĩa giáo khoa thư và các truyện khác; Hương rừng Cà Mau và các truyện khác; Ngôi nhà mặt tiền và các truyện vừa khác; Truyện dài: Vạch một chân trời - Chim quyên xuống đất; Xóm Bàu Láng; Hồi kí Từ U Minh đến Cần Thơ - Ở chiến khu 9 - 20 năm giữa lòng đô thị - Bình An; Dạo chơi - Tuổi già… Đây là những tác phẩm vốn đã được trình làng, nay có sửa chữa, bổ sung và chia theo các nội dung: tập truyện ngắn/ truyện dài/ ghi chép/ biên khảo/ bút ký… để bạn đọc có thể dễ dàng chọn sưu tập theo chủ đề.

Để tưởng nhớ nhà văn được mệnh danh là “ông già Nam Bộ” này, thứ tư, 22/8 bạn bè thân hữu của ông sẽ cùng độc giả trò chuyện về ông, tại Hội trường NXB Trẻ, 161B Lý Chính Thắng, TP.HCM.