Không gian sách chuyển mình vì người đọc

Đa dạng không gian, tăng cường trải nghiệm cho khách hàng, áp dụng hình thức thanh toán thông minh... là cách làm mới của các đơn vị phát hành nhằm thu hút người dùng đến với mô hình nhà sách truyền thống.

Áp lực từ sự dịch chuyển

Trong buổi ra mắt thành phố sách thứ 5 của Phương Nam Book, ông Lê Hoàng, Giám đốc Công ty Đường Sách TP.HCM, chia sẻ câu chuyện ông đã đến Singapore và ngỡ ngàng ra sao khi phát hiện người dân chọn đọc sách điện tử (eBook) hoặc mua sách qua các sàn thương mại điện tử. Tại Việt Nam, câu chuyện này đang được lặp lại. Rõ ràng, sàn thương mại điện tử và mạng xã hội đã làm thay đổi rất nhiều nhu cầu cũng như thói quen mua sách của người Việt.

Nếu như trước đây, nhà sách hoặc hội chợ sách truyền thống là nơi được người yêu sách tìm đến thì giờ đây, họ còn có thể đặt mua, thậm chí chọn sách làm quà tặng đến bạn bè, người thân qua các sàn Tiki, Shopee, Lazada... hoặc mua trực tuyến từ website, fanpage chính thức của đơn vị phát hành. Không dừng lại ở đó, theo thống kê tổng hợp, hội chợ sách online do chính các sàn hoặc các đơn vị làm sách liên kết tổ chức cũng tăng doanh số đáng kể. Trung bình mỗi năm tăng trưởng từ 20-30%, riêng mảng eBook là 10%.

Đặc biệt trong thời gian bùng nổ COVID-19, doanh thu sách online tăng vọt. Tiki tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2019, Phương Nam tăng trên 70%, các đơn vị Fahasa, Alphabooks, Nhã Nam, Thái Hà Books, Saigon Books... tăng khoảng 20-30%.

Mảng eBook, theo Waka (đơn vị duy nhất trong khối phát hành sách được cấp phép phát hành sách điện tử), tăng khoảng 20-30%. Các đơn vị làm sách cũng cho thấy sự dịch chuyển trong khâu phát hành. Bên cạnh việc phân phối tại nhà sách truyền thống, các sàn thương mại điện tử là đối tác, họ còn liên kết mua bản quyền eBook cùng lúc những ấn phẩm xuất bản truyền thống, cũng như chủ động mở cửa hàng chính hãng trên các sàn thương mại điện tử đưa sách đến tận tay người đọc.

Mua sách online giúp khắc phục giới hạn về không gian, thời gian, tốc độ giao hàng mà hệ thống offline chưa đáp ứng được. Nhờ đó khách hàng tiết kiệm được nhiều thời gian và chi phí khi mua sắm. Tất cả những động thái này đã tạo nên diện mạo vô cùng sôi động cho thị trường sách oline của Việt Nam, đáp ứng nhu cầu của người dùng.

Do đó, ông Lê Hoàng cho rằng: “Để kích cầu việc bán sách, nâng cao văn hóa đọc cũng như lan tỏa tình yêu với sách, các đơn vị phát hành không thể mở một cửa hàng nhỏ và kinh doanh theo cách hơn 10 năm trước đã thực hiện”.

Mặc dù nhu cầu sách online không ngừng tăng trưởng nhưng độc giả Việt vẫn rất chuộng việc đến mua sách trực tiếp. Theo chị Quỳnh Hà, phụ trách Marketing cho Công ty Đông A, độc giả đến nhà sách không chỉ đơn thuần chọn một cuốn sách, thanh toán tiền. “Không khí tại nhà sách, cảm xúc khi ở đó, đi qua những dãy kệ, chạm và lật giở từng cuốn sách... là thứ lôi kéo họ”, chị nói.

Tăng cường không gian trải nghiệm và tương tác

Nhiều năm gần đây, để thu hút người đọc, các đơn vị phát hành đã không ngừng nỗ lực đổi mới không gian nhằm mang đến những phương thức trải nghiệm mới cho người đọc.

Ra mắt mô hình thành phố sách (Book City) từ năm 2016 với diện tích từ 2.000-3.000 m2 ở 3 địa phương Bình Dương, Đồng Nai và TP.HCM, Phương Nam Book không chỉ có không gian trưng bày rộng rãi, đẹp mắt với khoảng hơn 1 triệu bản sách được trưng bày, 3.000 đầu sách và văn phòng phẩm mà còn kết hợp với quầy cà phê và tạo ra nhiều không gian phù hợp với các đối tượng khác nhau như khu vực vui chơi cho trẻ, khu vực đọc tại chỗ...

Bà Trần Nhật Hoàng Phương, Trưởng phòng Marketing, Công ty Phương Nam, chia sẻ: “Phương Nam thường trang trí trong các dịp hè, Trung thu, Halloween, Noel và năm mới để tạo không gian lễ hội. Ngoài ra, chúng tôi thường thay đổi hoàn toàn cách trưng bày định kỳ 1-2 năm/lần để tạo không gian mới, thu hút bạn đọc thường xuyên đến thăm nhà sách”.

Ngày 1.10 vừa qua, Phương Nam Book vừa giới thiệu thành phố sách thứ 5 ngay ngã 5 Nguyễn Trãi - Cống Quỳnh. Do không nằm trong trung tâm thương mại, Phương Nam Book City Saigon Center còn có không gian cho các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật, workshop... “Thành phố sách tạo ra nhiều dịch vụ tiện ích đi kèm, đồng thời cung cấp một không gian trải nghiệm sách khá hấp dẫn cho cả gia đình, đặc biệt với trẻ em”, ông Lê Hoàng khẳng định.

Ảnh: TL

Trong khi đó, vào trung tuần tháng 9 năm nay, Công ty Phát hành sách TP.HCM (Fahasa) đã khai trương nhà sách thông minh đầu tiên của hệ thống Fahasa tại quận 7, TP.HCM và là thứ 2 trên cả nước, sau Fahasa Vạn Phúc, Hà Nội. Bên cạnh các tiêu chuẩn của một nhà sách hiện đại như hệ thống ánh sáng không hại mắt, khu vực đặc thù... nhà sách này còn thiết lập hệ thống tra cứu thông tin giúp bạn đọc dễ dàng tìm được cuốn sách yêu thích, đồng thời cung cấp thông tin hỗ trợ như loại sách tương đồng, các đầu sách cùng tác giả, những chương trình khuyến mãi, giao lưu liên quan đến tác phẩm...

Không dừng lại ở đó, Fahasa quận 7 còn chủ động giúp khách hàng tự thanh toán mà không phải chờ đợi. Tại quầy thanh toán tự động, khách chỉ cần quét mã sản phẩm, rồi quẹt thẻ là hoàn tất giao dịch mua sắm.

Sự dịch chuyển này của các đơn vị phát hành không những góp phần gieo trồng tình yêu với sách cho người đọc mà còn thúc đẩy doanh thu ngành sách, vốn đã rất ít ỏi