Giáo dục công nghệ: Đón đầu thời đại, làm chủ tương lai

Câu chuyện khởi nghiệp “kiểu loài gián” trong lĩnh vực giáo dục công nghệ của một startup Việt Nam đã vươn tầm Đông Nam Á.

Cuốn sách là hành trình Nguyễn Thanh Tùng sáng lập và phát triển hệ sinh thái giáo dục công nghệ - khởi nghiệp MindX, cũng là lời kêu gọi mọi người tham gia xây dựng thế hệ công dân số, góp sức cho Việt Nam trong cuộc Cách mạng 4.0.

Khởi nghiệp bằng tinh thần… hải tặc, trở thành kỳ lân bằng sức sinh tồn của loài… gián

Được truyền cảm hứng từ câu của Steve Jobs: “Thà làm hải tặc còn hơn gia nhập hải quân” (Ở đây “hải tặc” của Jobs được tách biệt với phần còn lại; “đội hải quân” Apple chậm rì, quan liêu và tẻ ngắt), hành trình từ cậu sinh viên bỏ học trở thành CEO của Nguyễn Thanh Tùng là hành trình “không bao giờ chịu dừng lại và khao khát tìm kiếm kho báu chưa có trên bản đồ”. Những gì anh cùng các đồng sự đang theo đuổi vừa bộc lộ “chất hải tặc” độc đáo, vừa thể hiện những giá trị phổ quát của người làm khởi nghiệp: tinh thần sáng tạo, sự lì lợm, tính chính trực.

Chọn hình thức tự truyện cho cuốn sách đầu tay, tác giả giữ mọi thứ chân thực nhất có thể – không hô hào cổ động, không tô hồng thành tích, không ngại ngùng viết về những thất bại, bước chuyển gập ghềnh của bản thân. Bằng giọng văn giản dị, hài hước gần gũi với người đọc, Tùng đan xen câu chuyện khởi nghiệp với các vấn đề xã hội, giáo dục có tính thời sự cao.

Cuốn sách được kết cấu như bản đồ kho báu của hải tặc với 2 hải trình lớn. Phần đầu là 5 “hải cảng” tác giả đi qua, tương ứng với những lần từ bỏ và chuyển hóa trong hành trình 10 năm thử – sai: bỏ học đại học, từ bỏ công việc lập trình viên quốc tế, phá sản với công ty khởi nghiệp đầu tiên, dừng việc ứng tuyển học bổng thạc sĩ quản trị kinh doanh, và cuối cùng là đặt nền móng cho tổ chức giáo dục công nghệ phi lợi nhuận Techkids.

Hải trình thứ hai là 5 “kho báu” Tùng và đồng đội đã “khám phá”, gồm những hành động và triết lý đã giúp họ chèo lái Techkids thành Tiểu thung lũng Silicon MindX, hoàn thành 2 vòng gọi vốn đầu tư mạo hiểm từ quỹ quốc tế ngay trong lúc dịch COVID-19 ập đến kèm nỗi lo suy thoái kinh tế toàn cầu. Với tổng số vốn đã gọi được lên đến hơn 18 triệu USD, MindX trở thành công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực giáo dục công nghệ có tầm vóc ở Đông Nam Á.

Nguyễn Thanh Tùng nhận định, MindX khát vọng trở thành kỳ lân nhưng cần thực tế và có lối đi riêng, và “họ chọn theo tinh thần của loài gián”. “Doanh nghiệp khởi nghiệp thật sự tức là dù khó khăn thế nào cũng không quật ngã được tinh thần khởi nghiệp. Đó chẳng phải giống gián sao, hoàn cảnh càng khó khăn, sức sinh tồn lại càng mạnh mẽ, càng tạo ra những cách tồn tại không thể ngờ trước được… Càng nhiều vấn đề, càng quyết tâm giải quyết vấn đề”, chia sẻ của Tùng.

Tác giả Nguyễn Thanh Tùng (trái) và cộng sự.

Thông điệp Khuyến học 4.0 ++

Để tìm ra lối đi riêng, Nguyễn Thanh Tùng lấy cảm hứng từ hành trình vươn lên của nhiều quốc gia lớn mạnh. Cụ thể, tác giả nhìn sang Nhật giai đoạn 1872-1876. Nước Nhật giai đoạn này đang ở đầu cuộc Cách mạng Công nghiệp lần 2 ở phương Tây và cuối cuộc Cách mạng Minh Trị. Tác giả cũng nhớ lời kêu gọi của Tổng thống Obama trong Tuần lễ Giáo dục về Khoa học Máy tính (2014): “Đừng chỉ chơi trò chơi trên điện thoại, hãy lập trình ra chúng”.

Lấy dẫn chứng từ phong trào Bình dân học vụ 1945 ở Việt Nam, từ chiến lược quốc gia học tập để đuổi kịp của các nước Đông Á, các chính sách và triết lý giáo dục sớm kỹ năng công nghệ cũng như những trải nghiệm tại Mỹ và Đức, Nguyễn Thanh Tùng tin rằng giáo dục công nghệ đặc biệt có ý nghĩa với Việt Nam đương đại dù chúng ta là một quốc gia “đến muộn” trên bản đồ công nghệ.

Với tác giả, Khuyến học 4.0 ++ (đổi mới học tập trong thời đại 4.0, và có lẽ là 5.0, 6.0 trong thời gian sắp tới) gắn liền với hình ảnh “quốc gia lập trình”, nơi mỗi công dân trở thành một công dân số có hiểu biết và năng lực về công nghệ, cũng như trở thành một hạt nhân sáng tạo.

Lý giải về nhan đề phụ - “Từ tiếng Anh đến tiếng Code”, Tùng dẫn chứng, mỗi cuộc cách mạng đều kéo theo một ngôn ngữ mới, là minh chứng cho những thành quả nó đem lại. Tương tự, ngày nay, lập trình không chỉ là một lĩnh vực nghề nghiệp, mà một loại ngôn ngữ như mọi ngôn ngữ khác. Người học ngôn ngữ này cần phát triển tư duy, để làm sao giải quyết được các vấn đề của cuộc sống bằng hướng đến mục tiêu chung sống ở cấp độ toàn cầu.

Đây là cơ hội chưa từng có trong lịch sử nhân loại, khi lần đầu tiên nền kinh tế toàn cầu lấy tri thức (có liên hệ mật thiết với công nghệ) làm “nhiên liệu” chính, từ đó rút ngắn khoảng cách giữa nhân lực và năng lực cạnh tranh giữa các quốc gia (so với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây phụ thuộc rất nhiều vào cơ sở vật chất và các lợi thế cạnh tranh về tích lũy tư bản).

Trong cuốn sách, Tùng cũng chia sẻ những bước đi và thành quả đạt được trên con đường hiện thực hóa ước vọng về quốc gia lập trình: triển khai chương trình dạy tin học phối hợp với VTV7, trở thành đối tác chiến lược bảo trợ quỹ Code for Vietnam, đối tác triển khai Đề án Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025 (giai đoạn 2022-2025)... Những gì Tùng và cộng sự đã và đang làm không chỉ giới hạn ở MindX mà còn hướng đến cộng đồng, quốc gia. Theo Tùng, mỗi startup nên và cần là một mảnh ghép trong chiến lược cạnh tranh quốc gia.