Ồn ào sách của showbiz

Bản thân người nổi tiếng đã thu hút sự hiếu kỳ rất lớn từ công chúng, huống chi người nổi tiếng viết sách. Không quá ngạc nhiên khi 10.000 quyển tự truyện của Sơn Tùng M-TP được bán hết trong 2 ngày đầu xuất bản - con số kỷ lục mà bất kỳ tác giả hay nhà xuất bản nào cũng mơ ước.

Trở thành dòng chảy của thị trường sách

Đây chẳng phải lần đầu tại Việt Nam, sách của người nổi tiếng trở thành sách bán chạy như thế. Thậm chí, trước đó, Sơn Tùng trở thành một cuộc đua của nhiều nhà xuất bản để có được chữ ký của ca sĩ trẻ này trong bản hợp đồng viết sách.

Thế nhưng, xét về khoảng thời gian khởi điểm của dòng sách này thì rõ ràng, Việt Nam chỉ mới manh nha trong 4-5 năm trở lại đây. Điều này hoàn toàn khác với thị trường sách thế giới, khi mà từ ngôi sao điện ảnh, truyền hình, bóng đá, quyền Anh... cho đến chính khách, những cá nhân gắn bó hoặc liên quan đến người nổi tiếng ở bất cứ lĩnh vực nào (người trang điểm, trợ lý, đầu bếp...), thậm chí những tên tội phạm khét tiếng đều có thể viết một cuốn tự truyện và ngay lập tức thu hút được sự quan tâm của công chúng. Với bề dày như vậy, ngoài danh tiếng, người viết đương nhiên bỏ túi được một món khá hời.

Cuốn sách đầu tiên do chính người nổi tiếng tự tay thực hiện ở làng văn nghệ phía Nam là Quang Vinh Cận Cảnh của ca sĩ Quang Vinh, xuất bản vào tháng 7.2005. Sách gồm 120 trang, bìa cứng và mềm, gồm những bức ảnh chụp của Quang Vinh từ studio đến ngoại cảnh do nhiếp ảnh gia Loan Trần thực hiện. 5 năm sau đó, Mỹ Tâm noi gương đồng nghiệp, phát hành cuốn sách ảnh dày 250 trang, 7 chương có tên Những Giai Điệu Của Thời Gian. Cả 2 cuốn đều có album đi kèm, như một dịp “ôn cố tri tân” những chặng đường đã qua. Cho nên, loại sách này chỉ phổ biến trong cộng đồng người hâm mộ ca sĩ, chứ chưa có sức ảnh hưởng lớn.

Tháng 12.2011, ca sĩ Thanh Thảo lần đầu tiên phát hành cuốn tự truyện mang tên Chuyện... gồm những lời tự thuật từ thuở ấu thơ đến lúc vào nghề, sóng gió và vinh quanh trên con đường theo đuổi “giấc mơ vươn đến một ngôi sao”. Có thể xem đây là cuốn sách “quy mô” đầu tiên của người nổi tiếng trong làng giải trí, đánh dấu xu hướng: người nổi tiếng viết sách.

Năm 2013, Là Tôi, Hà Anh của siêu mẫu Hà Anh, Phía Bên Kia Bức Tường của Trần Lập nối tiếp nhau ra đời và nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của đông đảo độc giả. Việc người nổi tiếng viết/nhờ người khác chấp bút về cuộc đời hoặc một giai đoạn nào đó trong đời càng trở nên phổ biến. Hà Anh tiếp tục với Là Tôi -  Những Mảnh Vỡ Làm Nên Sự Vĩnh Cửu, Sống Trong Thế Giới Đàn Ông; Hương Giang Idol: Tôi Vẽ Chân Dung; Đinh Ngọc Diệp: Hào Quang - The Art of Scandal, sách ảnh Cocktail, Giày Và Khói; Vạn Danh Kỳ Thư; Thành Lộc: Tâm Thành Và Lộc Đời; Trần Lập: Rong Chơi; Thanh Duy: Về Nhà Với Mẹ - Lỗi Ở Yêu Thương; 365: Những Người Lạ Quen Thuộc; Khôi Nguyên Thảo: Lạc Giữa Thanh Xuân - chấp bút thay hiện tượng mạng Bà Tưng; Quỳnh Anh Shyn: Những Sắc Màu Rực Rỡ; Jun Phạm: Thức Dậy Anh Vẫn Là Mơ; Isaac: Những Ngày Nắng Đẹp... tạo thành dòng chảy sôi động cho ngành xuất bản.

Đại diện của một nhà xuất bản bật mí ngoài tỉ lệ chia tiền bán sách từ 20-30%, “sẵn sàng trả ngay cả tỉ đồng tiền bản quyền cho các nghệ sĩ nhận được sự quan tâm của số đông hiện nay như Hoài Linh, Đàm Vĩnh Hưng... cho các hợp đồng viết những cuốn sách kể về cuộc đời họ”. Trong khi đó, đại diện truyền thông của ca sĩ Sơn Tùng cho biết, vẫn tìm kiếm cơ hội để xuất bản những cuốn sách khác về ca sĩ này. Nếu bỏ qua vấn đề tiền bản quyền thì những cuốn sách tương tự cũng trở thành công cụ quảng bá hiệu quả cho giới nghệ sĩ trong việc tiếp cận người hâm mộ.

Nhu cầu đọc và văn hóa đọc

Lướt một vòng quanh những cuốn sách của người nổi tiếng, từ tự truyện, hồi ký, tản mạn cho đến sách ảnh, dễ dàng nhận thấy sự đa dạng trong thể loại cũng như người chấp bút. Ngoài các nghệ sĩ, có nhiều đóng góp và sức ảnh hưởng nhất định trong làng văn nghệ cũng như trong đời sống xã hội, không ít tác giả là những tên tuổi trẻ đình đám hiện nay. Mục đích của tác giả cuốn sách vì thế cũng rất khác nhau. Với những tên tuổi đình đám như Thanh Duy, Jun Phạm, Isaac hay Sơn Tùng, việc viết sách là cầu nối và cũng là món quà họ dành riêng cho người hâm mộ. Sách của những gương mặt này luôn được xuất bản với số lượng “khủng” và nhanh chóng tái bản bởi họ sở hữu lượt theo dõi hùng hậu trên mạng xã hội.

Điều này lý giải vì sao hiện tượng mạng như Bà Tưng, Quỳnh Anh Shyn được các đơn vị làm sách chào đón nồng nhiệt dù không ít người băn khoăn: họ có đóng góp gì cho nghệ thuật hoặc có thể chia sẻ gì khi cuộc đời còn quá trẻ và có rất nhiều sai lầm? Hay ra sách chính là cách để đánh bóng tên tuổi khi họ bị lãng quên trước làn sóng không ngừng đổi mới của mạng xã hội?

Song song đó, tồn tại một thực tế trong việc xuất bản sách của người nổi tiếng, bên cạnh một số quyển được đón nhận rộng rãi, không ít cuốn tạo nên những tranh cãi không hồi kết, về nội dung hoặc chính tác giả - người nổi tiếng, trở thành miếng mồi ngon của dư luận. Thương Tín với hồi ký Một Đời Giông Bão (Đinh Thu Hiền chấp bút), hay mới đây, Hoàng Thùy Linh với Vàng Anh và Phượng Hoàng (Minh Trần chấp bút) là 2 trường hợp điển hình. Do đó, cần nói rõ, việc một người nổi tiếng Việt Nam sống được nhờ thù lao bán sách như trên thế giới còn khá xa. Hay nói đúng hơn, sách một mặt nào đó giữ vai trò tô điểm cho sự nghiệp người nổi tiếng hoặc mang chút hoài cảm hoặc sẻ chia hoặc đưa họ đến gần người hâm mộ hơn mà thôi.

Theo đánh giá của đại diện Công ty Phương Nam, tại hệ thống nhà sách của Công ty, sách dành cho giới trẻ chiếm đến 60% doanh thu và 40% các tựa sách bán chạy tại hệ thống là sách dành cho độc giả trẻ.

Dù tạo ra hiệu ứng tốt xấu thế nào, rõ ràng tự truyện của các ngôi sao luôn khiến dư luận tò mò và háo hứng tìm đọc. Trong trào lưu này, những sách liên quan đến người nổi tiếng đều trở thành tâm điểm của nhiều nhà xuất bản trong thời gian tới. Sự rộng cửa của các đơn vị làm sách dễ dàng đưa sách của người nổi tiếng đến với độc giả nhưng giá trị của cuốn sách thì chính độc giả và thời gian sẽ trả lời. Mặc dù vậy, theo đại diện một nhà xuất bản, dòng sách này sẽ còn tiếp tục nở rộ trong tương lai bởi người nổi tiếng thời nào cũng có và sự tò mò phía sau ánh hào quang của họ chưa bao giờ giảm nhiệt.

Lê Phan