Tại sao các chính phủ sai lầm về COVID-19?

Đại dịch đang tồi tệ hơn các con số chính thức được ghi nhận

Theo The Economist, trong vài ngày tới, số ca tử vong được ghi nhận trên toàn cầu do COVID-19 sẽ vượt qua con số 1 triệu ca. Kể từ khi bắt đầu đại dịch, 9 tháng trước, các ca bệnh hàng tuần được Tổ chức Y tế Thế giới ghi lại đã có xu hướng tăng rất chậm. Tuy nhiên, trong 7 ngày tính đến ngày 20.9, lần đầu tiên thế giới chạm mốc 2 triệu ca nhiễm mới.

Đại dịch đang tồi tệ hơn các con số chính thức được ghi nhận. Nguồn ảnh: The Economist.

Virus đang bùng phát khắp các khu vực của thế giới mới nổi. Ấn Độ ghi nhận hơn 90.000 ca nhiễm mỗi ngày. Một số quốc gia châu Âu nghĩ rằng họ đã ngăn chặn được căn bệnh đang bùng phát đợt thứ 2. Ở Mỹ, số người chết chính thức trong tuần qua vượt quá 200.000 người; tổng số ca nhiễm trong 7 ngày đang tăng ở 26 tiểu bang.

Con số này nhiều hơn so với số liệu được Tổ chức Y tế Thế giới ghi nhận là chết vì sốt rét (620.000 người), tự tử (794.000 người) hoặc HIV/AIDS (954.000 người) trong cả năm 2017, năm gần đây nhất có số liệu.

Những trường hợp tử vong đó chỉ chiếm hơn 3% trong tổng số ca nhiễm được ghi nhận, hiện con số này là hơn 32 triệu. Bản thân con số đó đã đánh giá thấp số người thực sự bị nhiễm SARS-CoV-2, loại virus gây bệnh COVID-19. Nhiều người bị nhiễm không biểu hiện bệnh. Nhiều người không bao giờ được tìm thấy bởi bất kỳ hệ thống y tế nào.

Những con số đó thể hiện rất nhiều đau khổ. Khoảng 1% những người sống sót bị tổn thương do virus lâu dài như tê liệt mệt mỏi và phổi có sẹo. Đặc biệt, ở các nước đang phát triển, mất mát còn bao gồm cả nghèo đói. Mùa đông ở Bắc bán cầu sẽ buộc mọi người ở trong nhà, nơi dịch bệnh lây lan dễ dàng hơn nhiều so với ngoài trời. Cúm theo mùa có thể gây thêm gánh nặng cho hệ thống y tế.

Giữa sự u ám, có 3 điều cần ghi nhớ. Các số liệu thống kê luôn mang tin tốt cũng như xấu. Các phương pháp điều trị và thuốc men đang làm cho COVID-19 ít gây chết người hơn: các loại vaccine và thuốc mới sẽ sớm phát huy tác dụng của chúng. Và các xã hội có công cụ để kiểm soát căn bệnh ngày nay. 

Tuy nhiên, trong những vấn đề cơ bản của sức khỏe cộng đồng, nơi mà quá nhiều chính phủ vẫn đang làm mất lòng người dân của họ. COVID-19 vẫn là mối đe dọa trong nhiều tháng, có thể là nhiều năm. Điều này buộc các chính phủ phải làm tốt hơn.

Bắt đầu với những con số. Sự gia tăng các ca nhiễm được chẩn đoán ở châu Âu phản ánh thực tế, nhưng ảnh hưởng toàn cầu là một phương pháp thử nghiệm bổ sung, giúp chọn ra những ca nhiễm đáng lẽ đã bị bỏ sót. 

Số ca nhiễm COVID-19 mới trên toàn cầu tính đến 15.9. Nguồn ảnh: The Economist.

Biểu đồ trên cho thấy tổng số ca lây nhiễm thực tế đã giảm đáng kể so với mức đỉnh điểm hơn 5 triệu ca nhiễm một ngày vào tháng 5. Thử nghiệm thêm là một trong những lý do tại sao tỉ lệ tử vong của căn bệnh này dường như đang giảm xuống. Ngoài ra, các quốc gia như Ấn Độ, với độ tuổi trung bình là 28, ít tử vong hơn vì virus dễ lây lan ở người trẻ hơn người già.

Tỉ lệ tử vong giảm cũng phản ánh tiến bộ y tế. Hiện, các bác sĩ hiểu rằng các cơ quan khác ngoài phổi, chẳng hạn như tim và thận, đều có nguy cơ mắc bệnh và điều trị các triệu chứng sớm. Tại các khu chăm sóc đặc biệt của Anh, 90% bệnh nhân được thở máy khi bắt đầu đại dịch; nhưng trong tháng 6 chỉ có 30% số bệnh nhân cần đến máy thở.

Các loại thuốc, bao gồm dexamethasone, một loại steroid rẻ tiền, làm giảm 20-30% trường hợp tử vong ở bệnh nhân nặng. Tỉ lệ tử vong ở châu Âu thấp hơn 90% so với mùa xuân, mặc dù khoảng cách này sẽ thu hẹp khi dịch bệnh lây lan trở lại các nhóm dễ bị tổn thương.

Các kháng thể đơn dòng có khả năng vô hiệu hóa virus có thể ra mắt vào cuối năm nay. Mặc dù đắt tiền, nhưng chúng hứa hẹn sẽ hữu ích sau khi ai đó bị nhiễm bệnh hoặc dự phòng cho những người có nguy cơ cao. Gần như chắc chắn sẽ có vaccine, có thể rất sớm. 

Khi các loại thuốc khác nhau sử dụng các đường tấn công khác nhau, các lợi ích có thể được tích lũy. Tuy nhiên, trong những điều tốt nhất có thể xảy ra, đại dịch sẽ vẫn là một phần của cuộc sống hàng ngày vào năm 2021.

Ngay cả khi vaccine xuất hiện, không ai mong đợi nó có hiệu quả 100%. Sự bảo vệ có thể là tạm thời hoặc yếu ở người cao tuổi, những người có hệ thống miễn dịch kém phản ứng. Việc sản xuất và quản lý hàng tỉ liều thuốc sẽ mất nhiều thời gian trong năm tới. 

Các loại vaccine ban đầu có thể cần 2 mũi tiêm và “dây chuyền lạnh” phức tạp để duy trì sự tươi mới. Kính y tế có thể bị thiếu. Có thể có những cuộc tranh giành ai là người nhận được nguồn cung cấp trước, để lại những vũng nhiễm trùng giữa những người không thể nhận được vaccine sớm. 

Dịch sẽ giảm bớt, nhưng các chính phủ phải kiểm soát tốt hơn

Các cuộc thăm dò ở nhiều quốc gia cho thấy rằng 1/4 người lớn (bao gồm một nửa số người Nga) sẽ từ chối tiêm chủng. Đây là một lý do khác khiến căn bệnh này có thể kéo dài. Do đó, trong tương lai gần, các biện pháp chống lại COVID-19 sẽ vẫn tiếp tục được thử nghiệm và truy tìm, giãn cách xã hội và liên lạc rõ ràng với chính phủ. 

Không có gì bí ẩn về những gì liên quan đến điều này. Tuy nhiên, các nước như Mỹ, Anh, Israel và Tây Ban Nha vẫn tiếp tục mắc sai lầm tai hại. Một vấn đề là mong muốn thoát khỏi sự đánh đổi giữa việc đóng cửa để giữ cho mọi người sống và giữ cho cuộc sống tiếp tục. 

Thụy Điển đã để cho virus xâm nhập với mục đích miễn dịch cộng đồng trong khi nước này ưu tiên cho nền kinh tế và tự do. Nhưng Thụy Điển có tỉ lệ tử vong là 58,1 trên 100.000 người và chứng kiến GDP giảm 8,3% chỉ trong quý II, tồi tệ hơn trên cả 2 phương diện so với Đan Mạch, Phần Lan và Na Uy. 

New Zealand được khen ngợi khi quyết định phong tỏa đất nước để cứu sống người dân. Đất nước này chỉ có 0,5 người chết trên 100.000 người. Tuy nhiên, trong quý II, nền kinh tế nước này đã suy giảm 12,2%. Ngược lại, Đài Loan vẫn cởi mở nhiều hơn nhưng có 0,03 người chết trên 100.000 người và GDP chỉ giảm 1,4% .

Những vụ phong tỏa như mới xảy ra ở Israel là một dấu hiệu cho thấy chính sách đã thất bại. Chúng tốn kém và không bền vững. Các quốc gia như Đức, Hàn Quốc và Đài Loan sử dụng phương pháp kiểm tra và truy tìm để phát hiện các tụ điểm siêu lây lan riêng lẻ và làm chậm sự lây lan bằng cách sử dụng các biện pháp kiểm dịch. 

Đức xác định có lò mổ lây nhiễm; Hàn Quốc bùng phát dịch ở quán bar và nhà thờ. Nếu thử nghiệm chậm, như ở Pháp, nó sẽ thất bại. Nếu tính năng theo dõi liên lạc không được tin cậy, như ở Israel, nơi công việc thuộc về các cơ quan tình báo, mọi người sẽ trốn tránh sự phát hiện.

Các chính phủ phải xác định những đánh đổi có ý nghĩa nhất về mặt kinh tế và xã hội. Khẩu trang rẻ, tiện lợi và hiệu quả. Các chính phủ giống như của Anh, đưa ra một loạt các mệnh lệnh luôn thay đổi và bị chính các quan chức của họ phá vỡ mà không bị trừng phạt cho thấy sự tuân thủ là thấp. 

Khi COVID-19 tấn công, các chính phủ đã bất ngờ và phản ứng khẩn cấp. Tuy nhiên, hiện tại, y tế họ không có lý do để biện hộ cho những điều như vậy. Trong thế trận vội vã, Tây Ban Nha mất cảnh giác. Thử nghiệm của Anh không hoạt động, mặc dù các ca nhiễm đã tăng lên kể từ tháng 7. 

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Mỹ, từng là cơ quan y tế công cộng được tôn trọng nhất thế giới, đã phải hứng chịu những sai sót. Các nhà lãnh đạo của Israel đã trở thành nạn nhân của sự ngạo mạn và đấu đá nội bộ. Đại dịch còn lâu mới kết thúc. Nó sẽ giảm bớt, nhưng điều quan trọng là các chính phủ phải kiểm soát tốt hơn. 

Có thể bạn quan tâm:

► Châu Âu đối mặt với suy thoái kép khi làn sóng COVID-19 thứ 2 quay trở lại