Bên lề cuộc hội La Hay

Không gian chốc chốc lại rền vang âm thanh trực thăng vũ trang chiếc cao, cái thấp lượn trênkhông gian La Hay dường như đương tố cái sự kiện thành phố thanh bình bữa nay có việctrọng khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh về hạt nhân. Sáng kiến của Tổng thống Hoa Kỳ Obama ấy được thựcthi thành công với cuộc họp lần đầu ở Washington.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã sớm nhận được giấy mời trực tiếp từ Tổng thống Hoa Kỳ tớiWashington cùng ngồi với hàng chục nguyên thủ để dự bàn việc trọng kiểm soát an ninh hạt nhân gìngiữ hòa bình toàn cầu. Hội nghị lần 2 tháng 4/2012 tại Hàn Quốc, Tổng thống Park Geun Hye cũng đánhgiấy mời sớm gửi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sang dự. Và bữa nay Thủ tướng Việt Nam đến La Hay dự Hộinghị lần 3 cũng theo thư mời của ngài Thủ tướng Hà Lan.

Cũng nói thêm trước đó, ngày 21/3/2014, các quan chức cấp cao về an ninh hạt nhân đã họp tại LaHay nhằm hoàn tất công tác trù bị cho Hội nghị Thượng đỉnh An ninh Hạt nhân. Đoàn Việt Nam gồm đạidiện Bộ Ngoại giao và Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) do ông Hoàng Chí Trung, Vụ trưởng Vụ cácTổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao làm Trưởng đoàn.

Nội dung chính của cuộc họp là xem xét dự thảo Thông cáo của Hội nghị Thượng đỉnh. Trong thảoluận, các nước bày tỏ sự ủng hộ và nhất trí cao đối với Dự thảo vì nội dung tương đối toàn diện,cân bằng, có các mục tiêu rõ ràng và tập trung, đề ra được những biện pháp cụ thể, đáp ứng đượcquan tâm và mong đợi của các nước. Dự thảo cũng đã thể hiện được quyết tâm của các nước trong việctăng cường an ninh hạt nhân và ngăn ngừa khủng bố hạt nhân. Các quan chức cấp cao đã nhất trí thôngqua Dự thảo để trình lên Hội nghị Thượng đỉnh xem xét.

Ngồi ở Trung tâm Báo chí ngay sát địa điểm họp, tôi ngó lên màn hình lớn đang đặc tả trực tiếplễ đón khách của Thủ tướng nước chủ nhà. Để ý đến cái mái che cỡ lớn mé mặt tiền phòng họp. Chắcmới được dựng để phòng mưa, ngó giản dị hao hao như sản phẩm của hãng hiên Phú Thành bên ta?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trao đổi với Tổng thống Obama bên lề hội nghị.

Thủ tướng nước chủ nhà dong dỏng, trẻ trung, lịch duyệt bên giỏ hoa tươi cỡ đại tươi tắn đónkhách.

Mỗi một nguyên thủ có hai cảnh sát sắc phục màu nõn chuối ngự xe phân khối lớn dẫn đường. Xe chởmỗi vị nguyên thủ như thế thường Vê mờ bê hoặc Au đì có khi là Mẹc.

Riêng sự xuất hiện của Tổng thống Hàn Quốc có 4 cảnh sát dẫn. Thời gian đón gọn ngắn là thế màbà Tổng thống vẫn kịp chỉ vào giỏ hoa lớn nói điều gì đó với Thủ tướng Hà Lan. Ông Thủ tướng luônthường trực nụ cười hân hoan trên gương mặt cũng kịp nói nhanh với bà Tổng thống điều gì đó rồi cảhai cả cười.

Tôi thoáng nhớ trước thời điểm bà Tổng thống Hàn Quốc tới, ống kính truyền hình trựctiếp không chú mục vào chủ lẫn khách mà lia rộng ra bên vệ cỏ lối xe đi. Ngạc nhiên chưa, một đôithiên nga bên nhau cùng giương cặp mắt vô tư lự về phía đám người xe ồn ã kia. Những thân phận bébỏng mong manh như đôi sinh linh đương thỏa sức phổng phao trong bầu không khí môi trường tự nhiênhơi bị tuyệt vời của đất nước Hà Lan liệu có dính dáng gì đến chương trình nghị sự đang bàn thảo vềvận mạng Trái đất của các nguyên thủ trong kia không nhỉ?

Nhưng điều bắt mắt không chỉ có trên màn hình…

Trong cuộc gặp xôm tụ quốc tế quan trọng như Hội nghị Thượng đỉnh hạt nhân này với sự tham giacủa lãnh đạo 53 quốc gia (trong đó có 14 Tổng thống và 1 Vua, 16 Thủ tướng, 4 Phó Tổng thống và 2Phó Thủ tướng), gồm các cường quốc hạt nhân và các nước có nhiều ứng dụng hạt nhân dân sự, lại cósự hiện diện của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ), Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốctế (IAEA), Chủ tịch Liên minh Châu Âu (EU), Giám đốc Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol)…

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vẫn tiếp nối Phong cách ngoại giao Nguyễn Tấn Dũng là tranh thủ songphương trong đa phương. Hình như ông đã sử dụng một phương tiện, một thông lệ của phương pháp ngoạigiao nhưng sáng tạo, hiệu quả theo cách riêng của mình?

(Cũng cần điểm lại những hiệu ứng tốt lànhcủa phong cách ấy mà gần đây là cuộc gặp ngắn bên lề với TT Obama tại Campuchia nhân Hội nghịCấp cao Đông Á. Với các yếu nhân Trung Hoa Tập Cận Bình, Lý Khắc Cường bên lề ASEAN Nam Ninh.Cùng Lý Hiển Long nhân Shangri-La. Cuộc trò chuyện kiêm làm việc với Ngoại trưởng Hoa Kỳ ởWashington nhân đi dự phiên thảo luận chung khóa 68 tại Đại hội đồng LHQ. Tiếp đó là cuộcgặp hiệu quả cũng với ngài Ngoại trưởng Jonh Kerry nhưng với tư cách đại diện cho Tổng thống Hoa Kỳtại Hội nghị CC ASEAN Brunei vv…).

Không rõ là theo quy định hay không hẹn mà nên, các nguyên thủ và đại diện của 53 quốc gia tầm 1giờ chiều đã có mặt ở Phòng Chờ Lớn Trung tâm Hội nghị La Hay trước khi diễn ra thủ tục Lễ tân củanước chủ nhà.

Khoảnh sảnh hơi bị rộng rãi. Có sảnh lớn, có chỗ ngồi rộng ngồi hẹp và cả đứng. Lại thêm các góckhuất của Phòng Chờ Lớn như gọi mời, khơi gợi sự năng động tháo vát cùng tài năng của các chínhkhách trong việc gặp gỡ giao lưu?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thoáng chỗ Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Rồi, chốc lại hiện diện nơiTổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye đang ngồi. Rồi lúc khác lại có mặt chỗ vị trí của Tổng thư ký LHQBan Ki Moon. Và những sải chân công việc cùng là mến khách của Thủ tướng Na Uy, Thủ tướng NewZealand, Tổng thống Kazakhstan, Thủ tướng Pakistan, Phó Thủ tướng CH Czech… Và kìa, khuôn mặt vốnthường cứ đăm đăm của Ngoại trưởng Nga Lavorov như sáng thêm với nụ cười khi đang tiến lại phía Thủtướng Nguyễn Tấn Dũng.

Trạng huống sinh động khác nhau của hàng loạt cuộc gặp song phương kề nhau liên tục trong khungcảnh đa phương như thế hoàn toàn chả phải là tình cờ, là ngẫu nhiên! Cũng cần phải ghi điểm chonhững cá nhân và bộ phận giúp việc cho Thủ tướng lâu nay đã tổ chức thành công nhiều cuộc songphương trong đa phương như thế.

Cũng là cảm tính thôi, như lâu nay mỗi khi người phiên dịch ấy xuất hiện trong những cuộc ngoạigiao là y như rằng cuộc đó là trọng là dấu ấn. Tôi đang nhắc đến ông Tạ Văn Thông người phiên dịchcho Thủ tướng trong cuộc gặp với Tổng thống Obama này.

Vẫn cố hữu phong thái duyên dáng gần như là bẩm sinh làm chủ trong mọi tình huống, trước nhữngnhỡn lực của các chính khách cùng ngoại giao, Tổng thống Obama gần như kéo riêng Thủ tướng NguyễnTấn Dũng ra để trò chuyện.

Tôi chợt nhớ lúc trên chuyên cơ, nhân có người hỏi, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có chia sẻ với mấyanh em nhà báo chúng tôi về cuộc điện đàm với ngài Denis McDonough, Chánh Văn phòng Nhà Trắng. Cácphương tiện truyền thông đã đề cập nội dung ngắn gọn của cuộc điện đàm mà Tổng thống Obama chỉ thịcho thuộc cấp mình thực hiện. Như hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng thúc đẩy quan hệ đối tác toàndiện Việt Nam - Hoa Kỳ và cùng tiếp tục nỗ lực đẩy mạnh hợp tác song phương trên các lĩnh vực, nhấtlà kinh tế, thương mại, đầu tư cũng như tăng cường trao đổi, tiếp xúc cấp cao.

Cuộc điện đàm mà như Thủ tướng bộc bạch là với thời lượng non tiếng đồng hồ ấy, công luận có cảmgiác Thủ tướng Việt Nam dường như truyền thêm cảm hứng, thêm quyết tâm của việc Việt Mỹ khẳng địnhquyết tâm phối hợp chặt chẽ nhằm sớm kết thúc đàm phán TPP theo tinh thần tuyên bố chung Honoluluvề một hiệp định thương mại toàn diện tiêu chuẩn cao của thế kỷ 21.

Cuộc gặp hôm nay giữa Tổngthống và Thủ tướng Việt Nam, như sẻ chia của một người giúp việc cho Thủ tướng là cả hai cùng nhắclại cùng khẳng định lại quyết tâm ấy. Và những trao đổi nhằm cân bằng lợi ích, tính đến trình độphát triển khác nhau của các thành viên, dành sự linh hoạt thỏa đáng đối với các thành viên đangphát triển trong đó có Việt Nam.

Cuộc gặp ngắn bên lề này dường như tăng thêm hy vọng và quyết tâm của các bên mà chủ chốt là HoaKỳ cần có sự linh hoạt ưu tiên để Việt Nam sớm hội nhập và phát huy thế mạnh của mình ở sân chơiTPP.