Mùa khoe sắc của ôtô nội

Hai năm trước, sân chơi khoe sắc dành cho các hãng ô tô đã chia thành 2, một dành cho các nhà sản xuất nội địa, còn lại dành cho các nhà thương mại nhập khẩu. Triển lãm năm nay của các nhà sản xuất ô tô trong nước (VAMA) diễn ra sớm hơn 2 tháng so với thường niên, nhưng vẫn phô diễn được sức mạnh, sự sáng tạo, công nghệ của các thành viên tổ chức chi phối thị trường ô tô Việt Nam.

Phô diễn

Triển lãm ô tô luôn là nơi để các hãng trình diễn những công nghệ tối tân, nét bóng bẩy và sự sáng tạo của mình nhằm thu hút khách hàng. Mặc dù là hãng sản xuất xe tải có thị phần lớn ở Việt Nam, năm nay Isuzu lại không đưa mẫu xe tải nào mà tiếp tục lấn sân mảng xe du lịch.

Khác với thông thường, Isuzu mô phỏng gian hàng của mình là “Đảo Hải tặc”, phỏng theo bộ truyện tranh One Piece nổi tiếng từ Nhật. Một đại điện của Công ty cho biết, Hãng chấp nhận chi tiền bản quyền nhân vật hoạt hình nổi tiếng này là để gần gũi hơn với trẻ em, tạo sân chơi cho cả gia đình. Nhưng có lẽ cũng vì khẩu hiệu“Đâu cũng là nhà” của bộ truyện tranh phù hợp với chủ đề giới thiệu sản phẩm năm nay của Isuzu. Hãng xe này giới thiệu dòng xe MotorHome độc đáo dành cho gia đình, có khoang sau lớn, đủ chức năng như một căn hộ di động nhỏ xinh.

Nếu như Isuzu tập trung vào các dòng xe du lịch cá nhân thì các hãng sản xuất xe tải khác cũng lần lượt đưa ra sản phẩm chủ lực của mình. Thành Đô cũng giới thiệu xe buýt nhỏ và xe buýt lớn hạng sang để tập trung vào những chuyến đường ngắn và tiến vào phân khúc khách hàng cao cấp. “Thị trường này còn rất tiềm năng, trong khi những dòng xe hiện giờ đã cũ kỹ”, bà Nguyễn Thy Phương, Phó Tổng Giám đốc của Thành Đô, nhấn mạnh. Một ông lớn trong dòng xe tải là Fuso (đã được Mercedes mua lại) lần này cũng giới thiệu các sản phẩm xe chuyên dụng đặc thù.

Trong khi các hãng xe tải tung những chiêu bài chủ lực thì các hãng xe du lịch tiếp tục ra mắt những dòng xe mới. Có thể thấy sản phẩm của triển lãm năm nay khá đa dạng, trải đều từ xe cỡ nhỏ, cỡ lớn cho đến xe hạng sang. Một điểm dễ nhận thấy là triển lãm năm nay không còn nhấn mạnh vào xe gầm cao, thay vào đó là dòng xe cỡ nhỏ với mức giá thấp do ưu đãi thuế, tiện lợi sử dụng trong nội thành như Wigo của Toyota, Celerio của Suzuki, hay mẫu Jazz của Honda.

Triển lãm năm nay cũng chứng kiến các mẫu xe thời thượng trình làng. Chevrolet Việt Nam giới thiệu mẫu xe điện Bolt EV, trong khi Mitsubishi giới thiệu mẫu xe concept SUV chạy điện XM. Như thường lệ, Mercedes-Benz Việt Nam, Lexus Việt Nam giới thiệu bộ sưu tập hạng sang của mình. Nissan không giới thiệu xe mới, mà trưng bày phiên bản cấp cao của các dòng xe hiện hữu. Tương tự với Ford, tiếp tục lấy Explorer làm điểm nhấn. Ford cũng là đơn vị hiếm hoi công bố kết quả kinh doanh gần đây, đạt mức tăng trưởng 5% trong nửa đầu năm 2017 với 10,7% thị phần (tương đương 14.349 xe bán ra).

Chờ thị trường lên

Có một điểm đáng chú ý là triển lãm năm nay vắng bóng Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco), công ty vốn chiếm gần 50% thị phần tiêu thụ xe của VAMA, hiện đang sở hữu quyền lắp ráp và phân phối 3 thương hiệu xe du lịch lớn là Mazda, Kia, Peugeot và các dòng xe tải khác.

Không có bình luận nào được nêu lên về lý do vắng mặt, nhưng có thể nhận thấy trong thời gian qua, Thaco gặp nhiều khó khăn trên thị trường ô tô. Theo báo cáo tài chính quý II/2017, Thaco đạt doanh thu lũy kế 25.527 tỉ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ, trong khi lợi nhuận trước thuế còn 2.420 tỉ đồng, giảm 36%. Một trong những lý do khiến lợi nhuận giảm là vì hãng này tăng cường chạy đua quảng cáo, giảm giá xe để kích cầu trong thời gian qua.

Cuộc đua giảm giá, tăng khuyến mãi từ Thaco đã lan sang nhiều hãng xe khác, kể cả những ông lớn vốn trước đây dửng dưng như Toyota hay Honda. Điều này vô tình làm cho người tiêu dùng tiếp tục có tâm lý chờ đợi, theo dõi, nhất là khi thị trường chuẩn bị bước sang thời điểm giảm giá thuế xe nhập khẩu vào năm 2018.

Trong khi đó, báo cáo của VAMA cho biết, tính đến hết tháng 6.2017, tổng doanh số bán hàng toàn thị trường giảm 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số này, ô tô du lịch tăng 7%, xe thương mại giảm 9%, xe chuyên dụng giảm 18%.

Tuy nhiên, ông Toru Kinoshita, Chủ tịch VAMA đồng thời là Tổng Giám đốc Toyota Việt Nam, bày tỏ sự lạc quan trên các phương tiện truyền thông. Theo dự báo của VAMA, thị trường ô tô sẽ tăng khoảng 10% trong năm nay. Dự báo này được đưa ra hồi đầu năm. Đến triển lãm ô tô diễn ra mới đây, đại diện VAMA tái khẳng định con số này không thay đổi. Theo VAMA, Hiệp hội đã tính toán đến yếu tố tâm lý chờ đợi giảm thuế của người tiêu dùng trong năm sau.

Cũng có ý kiến cho rằng các đợt giảm giá xe hiện nay là để đẩy nhanh hàng tồn kho, chuẩn bị cho đợt đón xe mới nhập về. Điều này cũng khả thi, các hãng xe hiện đang hướng đến việc nhập khẩu thay vì sản xuất lắp ráp nội địa là chủ yếu, nhất là khi nhìn qua danh sách những mẫu xe mới được giới thiệu ở trên.

Trước đó, trong bối cảnh chênh lệch lớn về thuế nhập khẩu giữa linh kiện ô tô lắp ráp và ô tô nguyên chiếc, các hãng sản xuất đòi hỏi phải có cơ chế hỗ trợ. Đại diện Toyota Việt Nam từng tuyên bố sẽ rút lui khỏi thị trường nếu những ưu đãi về thuế không còn cạnh tranh được với xe nhập khẩu.

Thực tế, theo báo cáo của VAMA, doanh số bán xe lắp ráp trong nước giảm 6%, trong khi xe nhập khẩu tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Vị đại diện VAMA thì vẫn kỳ vọng cả 2 dòng xe đều phát triển nhờ thuế quan ưu đãi có hiệu lực chung.

Nhưng liệu ô tô có tiếp tục giảm giá trong thời gian tới? Đại diện VAMA cho biết thêm dự đoán ô tô lắp ráp trong nước sẽ khó giảm giá được nữa vì đã “chạm đáy”. Thaco trong tuyên bố gần đây cũng chỉ ra tình hình tương tự. Hiện nay, thị trường vẫn đang chờ chính sách cụ thể và biện pháp can thiệp đối với ngành ô tô, dành riêng cho các nhà sản xuất, lắp ráp và thương mại.

Việt Dũng