Món hời tỉ đô từ xe cũ

Khi tháng 3 vừa bắt đầu chưa được một tuần, SoftBank Vision Fund (Nhật) đã làm dậy sóng thị trường đầu tư bằng thương vụ rót 1,5 tỉ USD vào Chehaodue, nền tảng buôn xe cũ ở Trung Quốc. Theo báo cáo của Chợ Tốt, thị trường xe cũ ở Việt Nam giai đoạn 2017-2020 sẽ tăng trưởng từ 2,7 tỉ USD lên 6 tỉ USD. Mặc dù vậy, vẫn chưa có nhiều nhà đầu tư tham gia sâu vào thị trường Việt Nam. Có thể kể đến các tên nổi bật như Telenor (Na Uy) đầu tư vào Chợ Tốt, STI (Việt Nam) đầu tư vào Anycar, Fram Skandinavien AB (Thụy Điển) đầu tư vào Carmudi... NCĐT phỏng vấn ông Nguyễn Trọng Tấn, Giám đốc Mảng xe Chợ Tốt, để hiểu rõ hơn vấn đề này.

Đánh giá của ông về thương vụ đầu tư vào Chehaodue của SoftBank Vision Fund?

Khoản đầu tư này đa phần vì thị trường xe ô tô đã qua sử dụng ở Trung Quốc quá lớn. Trung Quốc có số lượng ô tô khổng lồ vì đây là thị trường xe lớn nhất thế giới trong nhiều năm. Tuy nhiên, gần đây, thị trường xe mới tại nước này không còn tăng trưởng mạnh như trước. Trong năm 2018 vừa qua, doanh số bán ra không tăng mà còn giảm tới 6% (theo Automotive). Khách hàng ngày càng quan tâm nhiều hơn đến các mẫu xe cũ mở ra tiềm năng phát triển cho thị trường này.

Có nét tương đồng về thị trường xe cũ của Trung Quốc và Việt Nam không, thưa ông?
Theo quan sát của chúng tôi, không riêng Trung Quốc, gần như ở các quốc gia thuộc châu Âu hay Mỹ đều gặp tình trạng tương tự là người mua thiếu thông tin trong khi người bán lại không muốn chia sẻ hết thông tin về chiếc xe định bán. Do thông tin không minh bạch nên không đẩy thị trường phát triển bùng nổ. Các nền tảng công nghệ được sinh ra chủ yếu phục vụ việc cân bằng thông tin giữa người bán và người mua.

Đây có phải là lý do chưa nhiều nhà đầu tư tham gia vào Việt Nam dù thị trường xe cũ có quy mô đến hàng tỉ USD?

Chúng tôi nghĩ thị trường Việt Nam vẫn còn trong giai đoạn phát triển. Có 2 lý do khiến thị trường này chưa thật sự hấp dẫn. Thứ nhất là các hãng lắp ráp, hoặc sản xuất xe vẫn liên tục ra xe mới. Đặc biệt là các hãng như Honda, Toyota thời gian gần đây liên tục đưa ra các dòng xe giá rẻ như Honda Jazz, Toyota Wigo. Điều này phần nào ảnh hưởng đến thị trường xe cũ.

Thứ 2, phải thừa nhận rằng hiện nay các nền tảng chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin chứ chưa đầu tư mạnh vào dịch vụ kiểm định. Lý do là không nhiều người muốn trả chi phí cho dịch vụ này. Người mua chưa chắc sẽ mua chiếc xe đó nên họ không muốn tốn thêm chi phí. Người bán thì e ngại rằng kiểm tra sẽ làm giảm giá trị chiếc xe. Thật ra vẫn có các bên chịu trả chi phí này đối với các dòng xe sang đã qua sử dụng hoặc xe chạy dưới 10.000km. Tuy nhiên, con số này không đủ lớn để tạo ra sức hút.
Trước đây, phải kiểm duyệt từng tin đăng nhưng nay hệ thống đã tự động hóa tốt nên xác định thông tin ổn hơn. Còn các chức năng khác như kiểm định hay xác nhận chất lượng xe, nhưng khá là khó khăn vì không bên nào muốn trả chi phí cho dịch vụ này. Thông thường mức thấp nhất khoảng 600.000 đồng.

Ông đánh giá như thế nào về thị trường xe cũ và động thái các doanh nghiệp công nghệ trong lĩnh vực này trong thời gian tới?

Xét về góc độ thị trường, chúng tôi đặt mục tiêu tăng trưởng gấp đôi so với năm ngoái. 6 tháng đầu năm 2018, thị trường xe cũ bị ảnh hưởng nặng bởi tâm lý chờ đợi giá tính thuế mới của người mua nên nhìn chung năm 2018 khá ảm đạm. Nhưng năm 2019 thì không như vậy khi kinh tế vĩ mô Việt Nam vẫn đang tăng trưởng tốt và quan trọng nhất là người mua đã cởi bỏ tâm lý chờ giảm thuế.

Riêng đối với mảng xe của Chợ Tốt, do tâm lý người sử dụng chưa sẵn sàng với các dịch vụ kiểm định nên chúng tôi sẽ tiếp tục trung thành với chiến lược đầu tư sâu hơn vào tầng thông tin và kết nối. Về mặt thông tin, sau 5 năm, hệ thống của chúng tôi đã tự động hóa được khá nhiều khâu trong bộ phận duyệt tin. Hiện chúng tôi bắt đầu thử nghiệm chức năng đề xuất giá xe. Về phía kết nối, chúng tôi đang thương thảo với một bên làm kiểm định xe và kết nối với các bên cho vay như ngân hàng, công ty tài chính.

Thước đo cụ thể của một nền tảng kết nối là tỉ lệ hoàn thành giao dịch. Điều này phụ thuộc rất lớn vào độ chính xác của thông tin và các đối tác liên quan. Trong năm 2018, trung bình một chiếc xe ô tô cũ được bán trong vòng 2 tuần. Chúng tôi sẽ cố gắng giúp con số này được rút ngắn trong tương lai.