Ký ức Sài Gòn trong ảnh Tam Thái

Một Sài Gòn đô hội nhưng cũng rất giản dị, đời thường, một Sài Gòn nhiều góc cạnh trong suốt 45 năm biến thiên...

Chiều ngày 3/11 tại không gian của Hội Nhiếp ảnh Thành phố, số 122 Sương Nguyệt Anh, Q. 1 đã diễn ra buổi triển lãm Sài Gòn, qua miền ký ức của nhiếp ảnh gia Tam Thái. Ông là tác giả của nhiều sách ảnh, biên khảo như: Tết Sài Gòn, 150 năm hình bóng Sài Gòn, Ngày xưa Langbian, Đà Lạt, Ký ức miền quê… Trước Sài Gòn, qua miền ký ức, Tam Thái từng có nhiều triển lãm cá nhân về Sài Gòn nhưng đây là lần lần đầu tiên, nhiều bức ảnh ông chụp về Sài Gòn rất có giá trị về mặt tư liệu được công bố.

Bán chữ mua cơm - 1995

Tam Thái bắt đầu chụp ảnh từ năm 1973, bằng chiếc máy ảnh mượn từ người bạn học. Sài Gòn đô hội nhưng cũng hết sức giản dị trong mắt cậu sinh viên miền Trung đầy lạ lẫm và mới mẻ. Cái mới mẻ đầy hấp dẫn, cuốn hút của một thành phố nhiều mảng màu tương phản thôi thúc cậu lưu giữ. Bức ảnh đầu tiên của cậu, Đôi bờ ông Lãnh, thật may cũng có trong triển lãm lần này.

Đôi bờ Ông Lãnh

Gần 300 bức ảnh được Tam Thái sắp xếp, phân chia cẩn thận thành 20 tiểu mục và chú thích chi tiết, như: Qua sông nhớ cầu, Cuộc sống nhập cư, Chợ bên đường, Cửa nhà phố xá lầu đài, Đình chùa thánh thất, Trăm năm di tích, Văn hóa đường phố, Sài Gòn báo chí, Thay cũ đổi mới, Sài Gòn sau thập niên 2000,… Sài Gòn qua các giai đoạn, cứ thế bày ra trước mắt. Rất nhiều địa danh, nhiều cảnh cũ, nghề xưa hiện sinh động trên ảnh. Nếu cụm Sài Gòn phố chợ, Sài Gòn của dân nhập cư bắt lại những khoảnh khắc dung dị trong đời sống thường nhật thì cụm Nghề trong dĩ vãng gây thương nhớ với các nghề dân dã của Sài Gòn những năm 80 như đóng móng bò, làm đầu lân, sửa máy ảnh lề đường,…

Gánh hàng hoa - 1986

Nhiều địa danh, công trình kiến trúc đã trở thành quá vãng, mãi mãi chỉ còn nằm trong ký ức của những ai đã sống, đã gắn bó. Đó là Bến Mễ, là thị trấn kênh Tàu Hủ, là Sài Gòn trên bến dưới thuyền, là cây gòn đại lão nơi chân cầu Quới Đước, cầu quay Bình Lợi, cầu treo Hiệp Đức, khu phố Tàu ở đường Chu Văn An (Q. 6),… là bến xe Renault đi ngoại thành - ở góc đường Chương Dương - Phó Đức Chính, là ngôi biệt thự bề thế kiến trúc tân cổ điển xây ở đồng Ông Cộ đầu TK XX, nay là đường Nơ Trang Long gần cầu Băng Ky, là Thương xá Tax và những hàng cây xanh trăm tuổi bị đốn hạ, nhường bước cho đô thị hóa, hiện đại hóa. Chính Tam Thái cũng ngùi ngùi xúc động khi xem lại số ảnh ông đã chụp.

Nghề đóng móng bò ở Bà Điểm - 1985

Tính kết nối là mong muốn của Tam Thái khi ông thực hiện triển lãm này, để người ở lớp tuổi của ông và trước nữa, được chạm lại một phần ký ức, còn lớp đi sau không bỡ ngỡ, xa lạ về thành phố chúng đang sống. Tam Thái khấp khởi hy vọng, từ triển lãm ông sẽ tìm được sự đồng hành từ một đơn vị xuất bản nào đấy để ông có thể đưa tất cả những bức ảnh trong triển lãm vào một tập sách, chú thích đầy đủ, cụ thể hơn, lưu giữ một mảng ký ức nhỏ về Sài Gòn.