Chìa khóa vàng EQ

Hãy tưởng tượng trong vai trò nhà quản lý, bạn đang bực tức vì dự án có nguy cơ chậm tiến độ. Trong khi đó, nhân viên giỏi nhất lại xin nghỉ phép cả tuần và bạn nhận ra bản thân đang suy diễn điều gì đó tiêu cực về đội ngũ. Thay vì tiếp tục suy nghĩ về các vấn đề, bạn hãy thử một lần tự nói với chính mình: “Nhân viên ấy và đội ngũ chưa làm gì sai. Chỉ là tôi đang quá lo lắng về tiến độ”.  

Suy nghĩ và cảm xúc phối hợp hiệu quả

Bằng cách ghi nhận và gọi tên cảm xúc, bạn đã giảm bớt các tác động không mong muốn từ cảm giác bực bội hay lo lắng kéo dài, từ đó nhìn ra được thông điệp mà loại cảm xúc này muốn truyền tải và nhanh chóng thoát khỏi tâm trạng khó chịu, để chuyển sang trạng thái tập trung xử lý các vấn đề hiệu quả hơn.

Chúng ta hay phân biệt cảm xúc tiêu cực, cảm xúc tích cực, từ đó bài trừ cảm xúc tiêu cực. Tuy nhiên, không thể gọi một cảm xúc là tốt hay xấu. Bởi vì cảm xúc nào cũng có vai trò nhất định trong cuộc sống của chúng ta. Mỗi cảm xúc đều mang thông điệp cụ thể và thôi thúc chúng ta thực hiện hành động phù hợp với tình huống. 

Chẳng hạn, cảm xúc tức giận sẽ thôi thúc con người phải phản ứng, đứng lên bảo vệ bản thân khi quyền lợi bị đe dọa, cơn giận cũng có thể tạo năng lượng thôi thúc ta đối mặt với vấn đề của mình và tìm giải pháp. Thay vì kéo dài cơn giận làm mất năng lượng hoặc ứng xử sai lầm, bạn chỉ cần thừa nhận là mình đang tức giận rồi suy nghĩ xem thông điệp của cảm xúc này là gì, lúc đó cảm xúc sẽ chuyển hóa thành động lực phát triển công việc hoặc cuộc sống của bạn.

Theo Six Seconds, năng lực này gọi là “điều hướng cảm xúc”, một trong những năng lực cốt lõi của phát triển trí tuệ cảm xúc. Bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Lãnh Đạo Khai Phóng (Liberal Leadership Organization - LLO) chia sẻ: “Điều hướng cảm xúc là khả năng nhìn nhận và chuyển hóa cảm xúc, qua đó giúp bạn làm chủ cuộc sống của mình. Bằng cách kết hợp đúng cách suy nghĩ và cảm xúc, bạn có thể đưa ra các quyết định tối ưu. Đó là chìa khóa để con người cũng như nhóm lãnh đạo kết nối hiệu quả với bản thân và tạo dựng, duy trì các mối quan hệ công việc, xã hội chất lượng”.

Bà Hương cũng cho biết rằng phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) đang là xu hướng ngày càng mạnh mẽ của toàn thế giới, bởi vì ngành tâm lý học hiện đại khẳng định EQ chính là chìa khóa cho sức khỏe tinh thần và sức khỏe tinh thần hiện đứng thứ 8 trong danh sách 10 vấn đề được thế giới quan tâm hàng đầu hiện nay (xếp hạng của Diễn đàn Kinh tế Thế giới). 

Theo bà Hương, người lãnh đạo giỏi cần phải thoát ra khỏi những công việc hằng ngày để nhìn thấy bức tranh tổng thể, đưa ra những quyết định đúng đắn cho doanh nghiệp trong ngắn hạn cũng như dài hạn. Họ cần kỹ năng quản lý cảm xúc, cách kết hợp lý trí với cảm xúc để có được niềm vui cũng như đam mê trong công việc.

Lãnh đạo thấu cảm - năng lực then chốt trong thời đại số 

Khi trí tuệ nhân tạo và tự động hóa dần tiếp quản nhiều công việc truyền thống, khả năng thấu hiểu và tạo kết nối sâu sắc giữa người với người trở thành lợi thế cạnh tranh quan trọng bậc nhất. Trong bối cảnh này, thấu cảm vượt ra khỏi phạm vi một đức tính cá nhân, trở thành năng lực lãnh đạo then chốt để xây dựng những tổ chức bền vững, sáng tạo và thành công trong thế kỷ XXI.

Khi nhà lãnh đạo nhìn nhận đúng vai trò của sự thấu cảm trong tổ chức và thể hiện bằng việc lắng nghe, nhận thức được nhu cầu, cảm xúc, suy nghĩ của nhân viên để rồi xử trí tình huống hiệu quả, sự thấu cảm sẽ được lan rộng và trở thành văn hóa của doanh nghiệp. Khả năng thấu cảm tăng lên ở từng nhân viên sẽ thúc đẩy sự chia sẻ kinh nghiệm, cởi mở bày tỏ vấn đề giữa người và người, giúp đồng nghiệp có thể làm việc ăn ý với nhau chứ không phải thường xuyên ở trong trạng thái chiến đấu. 

Nền tảng vững chắc giúp nhà lãnh đạo thực hành năng lực thấu cảm chính là EQ. Người làm lãnh đạo bên cạnh dẫn dắt tổ chức, đội nhóm cùng năng lực thấu cảm của mình, cũng đừng quên chăm sóc sức khỏe tinh thần cho chính mình. Người lãnh đạo cũng cần dành thời gian lắng nghe và suy nghĩ về cảm xúc mình đang có, những nhu cầu ẩn bên dưới, những hỗ trợ mình cần. Khi người lãnh đạo dành sự thấu cảm cho chính bản thân mình, họ sẽ mang lại sự chuyển hóa tích cực cho tổ chức và đội nhóm.

Xây dựng tổ chức kiên cường

Trong thời đại VUCA ngày nay, việc xây dựng văn hóa bền bỉ, kiên cường cho tổ chức là bài toán đầy thách thức với doanh nghiệp. Một tổ chức bền bỉ, kiên cường sẽ có “hệ miễn dịch” tốt trước những thay đổi và biến động liên tục của xã hội và doanh nghiệp. Một trong những mô hình mà LLO áp dụng để tư vấn các doanh nghiệp là mô hình MARA (Mindset, Ability, Resourcefulness, Action oriented). Theo mô hình này, sự kiên cường có thể đo lường được dựa trên 4 yếu tố: tư duy, năng lực, nguồn lực và hành động. 

Việc xây dựng một tổ chức kiên cường không chỉ là nhiệm vụ của lãnh đạo mà còn là trách nhiệm của toàn bộ doanh nghiệp. Áp dụng mô hình MARA, doanh nghiệp có thể chủ động đo lường và phát triển sự kiên cường thông qua việc nuôi dưỡng tư duy tích cực, nâng cao năng lực chuyên môn, tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và triển khai hành động quyết đoán. Sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố này giúp tổ chức không chỉ đứng vững trước các thách thức mà còn tăng cường khả năng thích ứng và phát triển bền vững trong môi trường đầy biến động. Doanh nghiệp đóng vai trò chủ chốt trong việc tạo điều kiện và thúc đẩy sự kiên cường này, đảm bảo tương lai dài hạn và sự thành công của tổ chức.

Có thể thấy, nhìn từ 3 khía cạnh - cá nhân, lãnh đạo và tổ chức - EQ là chìa khóa giúp tăng cường sức khỏe tinh thần, thúc đẩy sự phát triển bền vững, tạo ra môi trường làm việc tích cực và hiệu quả lâu dài. Trong một xã hội thay đổi nhanh và biến động không ngừng, việc mỗi cá nhân, lãnh đạo, doanh nghiệp chủ động hơn không chỉ trong việc đảm bảo năng suất, hiệu quả công việc và kinh doanh, mà còn đảm bảo một sức khỏe tinh thần khỏe mạnh, xây dựng văn hóa tổ chức bền vững, tăng cường sự bền bỉ, kiên cường để tự tin ứng phó với những thách thức đang tới, đang ngày càng trở nên quan trọng.