Nhựa tổng hợp đang chảy trong máu của chúng ta

Trong hơn sáu chục năm qua, trái đất của chúng ta đã thoái hóathành hành tinh nhựa tổng hợp plastic.

Mọi loại thực phẩm bán trong các siêu thị đều được đóng góisạch sẽ hợp vệ sinh bằng giấy có lớp tráng đặc biệt hoặc đựng trong hộp plastic, ngay cả nướckhoáng cũng đựng trong chai PET. Hiện tại có khoảng 80% hàng hóa bán trong các siêu thị tiếp xúcvới plastic.

Các loại nhựa tổng hợp đã có một chiến thắng ngoạn mục. Ngành công nghiệp đánh giánhựa tổng hợp có độ bền cao, nhẹ và dễ sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Ở nhiệt độ tương đốithấp, người ta đã có thể tạo plastic thành nhiều hình dáng khác nhau. Vì vậy việc chế tạo vật liệuđóng gói tương đối ít tốn kém.

Plastic đang xâm nhập cơ thể con người, máu và nước tiểu ở người đã xuất hiện các hợp chất của plastic.

Hàng năm thế giới sản xuất trên 250 triệu tấn plastic, riêng nướcĐức sản xuất 65 triệu tấn. Lượng rác thải dạng plastic cũng tăng lên tương tự. Hiện nay số lượngchất thải plastic trong biển cả nhiều gấp sáu lần so với các loại phù du.

Plastic cũng không từ cơthể con người. Các nghiên cứu cho thấy trong máu và nước tiểu ở người đã xuất hiện các hợp chất củaplastic.

Dieter Swandulla, giám đốc Viện Sinh lý học II thuộc Đại học Bonn,cho rằng "Hiện tại đã có hơn 90% người dân ở các nước công nghiệp bị nhiễm mãn tính Bisphenol A(BPA), có thể nói họ bị "chất dẻo hóa". Hầu như trong tất cả các mẫu nước tiểu đều chứa một nồng độđáng kể BPA." Chất Bisphenol A bị coi là độc hại đối với sức khỏe con người. "Đây là một loạihormone tổng hợp, tác động đến hormone động dục nữ.

Người ta đã phát hiện, khi hấp thụ chất này cóthể sẽ dẫn đến các căn bệnh như béo phì, tiểu đường và các bệnh về tim mạch", Swandulla giảithích.

Những loại mỹ phẩm thường dùng hàng ngày chứa những chất có thể tácđộng đến hormone trong cơ thể con người và gây bệnh.

Quá trình hóa học làm cho plastic chứa BPA, chất này biến các phântử dầu mỏ và khí đốt nhỏ li ti thành một chuỗi phân tử dài. Trong khi đó, ngành công nghiệp thườngbổ sung một số chất nhất định (Monomer) để làm cho plastic có độ rắn cao hơn hẳn và Bisphenol A làmột chất Monomer như vậy, Swandulla cho biết.

Không có BPA thì không thể có nhựa cứng. Đây là loại hóa chất đượcsản xuất nhiều nhất trên thế giới. Nó xuất hiện nhiều trên các sản phẩm thông dụng như trong đồhộp, đĩa CD, thiết bị ở ô tô, chất trám răng, ống tiêm và đồ chơi trẻ em.

Ngoài ra chất này còn cóở loại giấy chịu nhiệt, từ loại giấy này sản xuất ra các loại giấy dùng làm hóa đơn, giấy in vétầu, xe. Và ở bất cứ loại hình nào, sản phẩm này luôn tìm cách để thâm nhập vào cơ thể conngười.

Xâm nhập qua cả hơi thở

"BPA rất dễ hòa tan trong chất béo. Nó thâm nhập vào cơ thể conngười thông qua thức ăn và ngấm qua da. Thậm chí nó có mặt cùng với bụi trong nhà và qua việc hítthở, nó thâm nhập vào cơ thể chúng ta", Swandulla lưu ý. Một số nghiên cứu gần đây nhất cho hay,chất này rất dễ thông qua niêm mạc để ngấm vào cơ thể con người. Và từ đó để lại những hệ lụy.

BPA trong plastic làm biến đổi gen di truyền, tác động đến não bộ

BPA với một liều lượng từ nhỏ đến trung bình đã có thể gây hại cho sức khỏe, điều này đã được nhà khoa học Frederick vom Saal chứng minh qua nghiên cứu của ông vào giữa những năm 90. Theo đó BPA làm giảm sản xuất tinh trùng, tác động đến sự phát triển của bộ não, tăng trọng lượng của tuyến tiền liệt và làm thay đổi bộ gien di truyền. Từ đó nhà nghiên cứu nghi ngờ một quy tắc khoa học đã được thừa nhận cho đến nay "Độc hay không độc là do liều lượng quyết định". Khác với giả định cho đến thời kỳ này, BPA với liều lượng nhỏ lại tác động mạnh hơn so với liều lượng lớn.

Nhà nữ sinh vật học phân tử Patricia Hunt đã chỉ rõ, chất BisphenolA có thể gây nhiễu loạn đối với hệ gien di truyền. Bà đã quan sát thấy hiện tượng này ở những conchuột bị nhốt trong những chuồng làm bằng nhựa plastic mới và uống nước đựng trong những chai nhựalàm từ Polykarbonat. Những thí nghiệm tiếp theo cho thấy, tổn thương tới nhiễm sắc thể ở con cáidiễn ra trong nhiều thế hệ. Những khuyết tật này có thể là nguyên nhân gây đẻ non.

Ngoài ra Swandulla trong một nghiên cứu hồi tháng 12 vừa qua chỉ rõchức năng của Enzyme và các protein-vận chuyển bị ảnh hưởng. Qua các thí nghiệm trên mô của chuộtvà của người, nhà nghiên cứu này và cộng sự phát hiện, chất BPA cản trở các kênh can-xi trong màngtế bào, các kênh này rất quan trọng đối với chức năng của tế bào. Thông qua các kênh này, chấtKalzium sẽ chẩy vào các tế bào sống, từ đó điều tiết sự co lại của tế bào cơ tim hay sự giao tiếpgiữa các tế bào thần kinh với nhau.

Tổ chức Y tế thế giới WHO cũng có một nghiên cứu khái quát về tácdụng của các chất hormone tổng hợp và thừa nhận các nhà khoa học có lý. Công trình nghiên cứu chothấy số lượng các ca ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư tinh hoàn trong những thập niênvừa qua đã tăng rõ rệt. Tình trạng dậy thì ở các bé gái diễn ra sớm hơn và ngày càng nhiều.

Chấtlượng tinh trùng ở nam giới giảm (tới 40%) và tình trạng thừa cân. "Những hiện tượng này có thểliên quan đến rối loạn hormon, thí dụ do Bisphenol A gây ra", theo ý kiến của TS Sarah Häuser.

Trong nghiên cứu của mình, WHO nêu rõ, sự tăng vọt các bệnh liênquan đến hormone không thể giải thích do các yếu tố di truyền mà do tác động từ bên ngoài. Vì thếWHO coi các hóa chất tác động đến hormone là "mối đe dọa toàn cầu". Các số liệu có tiếng nói rất rõràng : Plastic là chất độc đối với con người ở các quốc gia công nghiệp.

"Những chất chứa hormone tổng hợp ở nồng độ cực kỳ thấp cũng vẫngây tác động xấu, các quy định hiện hành không bảo vệ được con người", Sarah Häuser cho hay.Bisphenol A tuy phân hủy và đào thải nhanh. Nhưng chất này hầu như có mặt ở mọi người, điều đó chothấy trong cuộc sống hàng ngày con người đang bị chất plastic đe dọa. "Quan niệm về sử dụng trongphạm vi cho phép thực ra khó có thể đứng vững. Tốt nhất là nên cấm hẳn chất này", theo Häuser.

Thứ nhất vì tác động mạnh mẽ của Bisphenol A gắn với quá trình pháttriển của con người. Tác động của BPA đối với bào thai, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hoàn toàn khác vớitác động đối với người trưởng thành. Thứ hai là sự tích tụ các chỉ tiêu. Hàng ngày ta ăn xúp đónghộp, tay đụng chạm đến các loại vé tầu, xe và ăn cá ở biển, cá ăn plastic thay vì ăn các loại sinhvật phù du.

"Ngoài ra còn có tác động của chất Phthalaten - đây là chất làm mềm có trong các tấmPVC trải nền nhà, chúng cũng tác động đến hormon", Häuser cho hay. Thậm chí các loại kem thoa trênda cũng có các chất này. Chuyên gia này cho rằng "cuối một ngày chúng ta tiếp cận không biết baonhiêu thứ có chất gây hại mà không biết được mức độ là bao nhiêu, vả lại chúng ta cũng chưa biếttác động qua lại của các chất này ảnh hưởng đến con người như thế nào".

Swandulla ở Đại học Bonn tiếp tục diễn giải: "Do có khả năng hòatan trong chất béo nên có nguy cơ BPA tích tụ trong các mô khác nhau trong cơ thể và đạt tới mộtnồng độ cao ở đây." Quá trình này ở con người chưa được nghiên cứu đầy đủ. Còn thiếu quá nhiều sựhiểu biết về những nguyên tố tạo nên plastic. "Chai nhựa plastic đựng nước chứa tới trên 2.000 chấtcấu thành khác nhau. Mỗi nhà sản xuất lại có một công thức chế tạo bí mật riêng mà không bị buộcphải công khai. Chỉ khoảng 20% các chất này mới được xem xét, đánh giá về mức độ nguy hại",Swandulla bầy tỏ.

Pháp cấm BPA

Các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ cònphải tiếp cận với đề tài này trong một thời gian dài nữa. Một mặt, thời gian để chất nhựa plastictan rã thành các chất tạo nên chúng mất khoảng 500 năm. Mặt khác, hiện còn thiếu các công trìnhnghiên cứu dài hơi. Theo Viện Liên bang về Nghiên cứu rủi ro thì "sự phát triển và đánh giá nhữnglựa chọn thay thế BPA phải trải qua nhiều năm (khoảng 5 năm)."

Hãy dùng đồ thủy tinh thay thế cho plastic

Liên minh châu Âu cũng quan tâm đến vấn đề này. Hiện tại Ủy banthảo luận về những quy chế mới trong việc tiếp cận với các hóa chất chứa hormone tổng hợp, thậm chícả về việc cấm các loại hóa chất này. Ảnh hưởng của các quy chế này sẽ cực kỳ lớn vì tất cả cácdoanh nghiệp bán các sản phẩm ở châu Âu phải tuân thủ quy chế. Đồng thời cũng đã xuất hiện những ýkiến chỉ trích các dự định nói trên.

18 nhà khoa học đã có ý kiến trong một bài bình luận mang tính phêphán trên một tạp chí chuyên đề. Họ cho rằng "những vấn đề này thiếu cơ sở khoa học". Nay người tađược biết, 17 trong số 18 nhà nghiên cứu này làm việc trong các ngành công nghiệp hóa chất, dượcphẩm, công nghệ sinh học hoặc trong lĩnh vực sản xuất mỹ phẩm, thuốc lá và thuốc bảo vệ thựcvật.

Hiện chưa rõ, đến khi nào thì sẽ có sự thống nhất quan điểm ở châuÂu. Tuy nhiên, một số nước đã có những hoạt động tích cực. Chính phủ Pháp dự định đến năm 2015 sẽcấm sự có mặt của Bisphenol A trong tất cả đồ hộp thực phẩm. Quốc hội Thụy Điển hiện đang nỗ lực đểra quyết định tương tự. Riêng Đức cho đến nay chưa kế hoạch gì.

Có điều rõ ràng là: Sẽ không có một thế giới không có plastic. Vìthế điều có thể làm là, người tiêu dùng phải biết tự bảo vệ mình một cách tốt nhất. Chính vì vậy,giới bảo vệ người tiêu dùng khuyên tránh các loại thực phẩm đóng gói bằng đồ hộp hay plastic.

Ngườita có thể sử dụng sữa chua, xốt cà chua chứa trong chai thủy tinh. Người tiêu dùng cũng nên tránhcác loại nước quả đóng hộp mà nên dùng nước quả đóng chai thủy tinh. Một lời khuyên nữa: tránh đựngthức ăn như xúc xích, phôma và bơ trong các hộp bằng nhựa và nên dùng đồ thủy tinh hay sành sứ.