Sống bền với Quỹ Sống

Tháng 11.2018 đánh dấu một cột mốc mới cho quá trình 5 năm hoạt động vì cộng đồng của Phạm Thị Hương Giang (Jang Kều) khi Quỹ Sống (Sống Foundation) được thành lập.

Jang Kều bắt đầu dự án Nhà Chống Lũ từ năm 2013. Chỉ với 11 nhân lực và thuần túy hoạt động trên mạng xã hội, Nhà Chống Lũ đã xây được 700 ngôi nhà cho người dân tại những vùng bị thiên tai cả 3 miền Bắc, Trung, Nam trong 5 năm với số vốn huy động hơn 30 tỉ đồng. Giá trị thực của những ngôi nhà lớn hơn gấp 2-3 lần, khi dự án chỉ chọn những gia đình sẵn lòng bỏ vốn đối ứng bằng tiền hoặc công sức, ít nhất 50% giá trị căn nhà, một việc làm mang lại ý nghĩa nhân văn sâu xa là tạo cảm giác tự tin cho người nhận khi họ đã bỏ công, bỏ của để xây nên ngôi nhà gắn bó với cuộc sống của chính mình.

Câu chuyện vui được Jang Kều kể lại, đó là vì dự án luôn tìm hiểu và muốn đáp ứng nhu cầu của người sử dụng, nên người nhận được tham gia thiết kế ngôi nhà. Vì vậy, ý muốn của họ được tôn trọng cho dù có xấu về mặt thẩm mỹ đối với những kiến trúc sư và đội ngũ có chút cảm nhận về nghệ thuật của Nhà Chống Lũ. Yếu tố nghệ thuật cũng là đặc trưng của Nhà Chống Lũ, khi họ gây quỹ bằng việc bán đấu giá tranh của những họa sĩ Việt Nam đương đại. Việc gây quỹ theo cách này vừa giúp cả người mua tranh và họa sĩ có cơ hội cho đi, lại vừa cho người mua thỏa mãn niềm đam mê nghệ thuật hay thậm chí có thể có một khoản đầu tư. Thị trường đấu giá tranh cũng như thị hiếu nghệ thuật về hội họa của một tầng lớp từ đó cũng được nâng lên.

Ổn định chỗ ở với điều kiện sống bền vững rồi, Nhà Chống Lũ tiến đến xây dựng cộng đồng bền vững với mô hình Làng Hạnh phúc. Ngôi Làng Hạnh phúc thí điểm tại khu tái định cư của người Khmer ở Cù Lao Dung, Sóc Trăng là một hành trình dài. Bắt đầu từ những ngôi nhà rách nát, bốc mùi vì nhà vệ sinh ở trong nhà không có ống thoát và cuộc sống của người dân tạm bợ chỉ đi cắt cỏ và chặt mía thuê.

Mất một năm rưỡi để dự án thuyết phục 6 hộ dân cải tạo nhà, một sự khác biệt so với việc làm nhà cho dân nghèo miền Trung và miền Bắc luôn mong có nhà an toàn nên sẵn sàng làm ngay khi được hỗ trợ. Chỉ khi có một hộ đề nghị được hỗ trợ làm nhà vệ sinh vì “muốn ở sạch”, thì tất cả những hộ còn lại đều mong muốn được hỗ trợ cải tạo và sẵn sàng chung tay đối ứng.

“Giờ đây, cả làng xóm xanh mướt, nhà nhà đều có khu vườn đầy rau, cây ăn quả, thi thoảng còn có những khu vườn rực rỡ màu hoa”, Jang Kều kể. Trong năm 2019, sẽ có thêm 3 ngôi Làng Hạnh phúc mới được bắt tay xây dựng như vậy.

Rút kinh nghiệm của chính Jang Kều, Nhà Chống Lũ luôn có hợp đồng 4 bên mỗi khi xây dựng mỗi căn nhà giữa dự án, người được nhận, chính quyền địa phương và nhà cung cấp vật liệu xây dựng, giúp loại bỏ các trở ngại và đảm bảo từng đồng tiền đóng góp đi đúng đến nơi cần giúp đỡ.

Từ chỗ vốn huy động từ bán đấu giá tranh, giờ Nhà Chống Lũ được cộng đồng hỗ trợ nhiều hơn, với 80% trong số tiền huy động 15 tỉ đồng năm 2018 đến từ hoạt động gọi vốn cộng đồng (crowdfunding).

Nhà Chống Lũ ổn định rồi, giờ đây Jang Kều nói nhiều hơn về dự án Hạnh Phúc Xanh, cũng là một dự án mạng xã hội có trước khi Quỹ Sống ra đời. Mong muốn thay đổi thái độ của mọi người đối với “mẹ thiên nhiên” đã đưa Jang Kều đến ý tưởng trồng cây.

Có những địa phương như Hội An, nơi đầu sóng ngọn gió hiểu biết tường tận về tác hại của việc hoang hóa những bờ biển dẫn đến sạt lở, đã cấp cho dự án một khoảnh đất đủ để trồng một khu rừng nhỏ với 5.000 cây dương để chắn bão. Dự án có sự cởi mở của Thành đoàn Hà Nội khi cho đất để trồng hơn 1.000 cây. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu hơn 50.000 cây trong năm 2019, Hạnh Phúc Xanh còn cần nỗ lực hơn nữa để tìm kiếm quỹ đất cũng như sự ủng hộ từ cá nhân cho đến doanh nghiệp.

Với phương châm “làm nhiều hơn nói”, Quỹ Sống với các dự án đi thật chậm, tập trung vào hoạt động hỗ trợ phát triển cộng đồng, môi trường và con người bền vững. Chính vì vậy, con số 700 căn nhà tuy nhiều, nhưng so với tổng số 120.000 căn nhà bị tàn phá trong những năm qua còn rất khiêm tốn.

Thế nên song song với mục tiêu xây mới 150 căn nhà trong năm 2019, Nhà Chống Lũ còn tích cực hoàn thiện Cẩm nang Nhà An toàn với 11 mô hình nhà để gia tăng sự lan tỏa trong cộng đồng và khu vực Đông Nam Á, như cách mà nhà phao đã được nhân rộng tại Quảng Bình