English
Thứ Hai | 16/09/2013 07:43
Nghề dệt lụa truyền thống ở Lào
Pop Ock Tok là một ngôi làng, đồng thời là trung tâm thủ công mỹ nghệ ở Ban Saylom (Lào), nơi những người trẻ tới học nghề dệt truyền thống.
Nằm trên bờ sông Mekong, chỉ 2 km đi xe Tuk tuk về phía Nam củathành phố Luang Prabang, du khách sẽ bắt gặp Pop Ock Tok, ngôi làng 700 tuổi. Ở đây, bộ tộc Katuvẫn tiếp tục duy trì nghề dệt tay lâu đời của dân tộc. Tuy nhiên, đứng trước nguy cơ du lịch ngàycàng bành trướng và làm mai một, thị trường hóa nhiều giá trị văn hóa, nghề dệt tay ở Pop Ock Tokcũng đang hoang mang trước nguy cơ bị thương mại hóa.
Xe chỉ luồn kim
Thiếu nữ Lào bên khungdệt
Kể từ khi mở cửa du lịch quốc tếvào năm 1989, Lào đã trở thành một đất nước có nền du lịch khám phá phát triển vượt bậc. Đặc biệt,sự hỗ trợ của các chuyến bay giá rẻ từ các nước láng giềng châu Á, cũng như dịch vụ phòng ốc giá cảphải chăng, càng làm tăng lượng khách ghé thăm Lào. Theo thống kê năm 2012, có tới 3,3 triệu lượtkhách du lịch, trong đó 200.000 du khách đến từ Trung Quốc đã ghé thăm đất nước triệu voi, tăng 22%so với năm 2011. Theo dự kiến, lượng khách xuất phát từ Trung Quốc đến Lào sẽ còn tăng vọt nhờ sựkết nối của tuyến đường sắt nối Trung Quốc - Lào dài 21km, vượt qua 76 đường hầm và 152 cây cầu nốithủ đô Vientiane đến biên giới Trung Quốc, dự kiến khánh thành vào năm 2015. Sân bay ở LuangPrabang cũng đã được nâng cấp và mở cửa vào tháng 6 vừa rồi, tạo điều kiện cho nhiều chuyến bay hạcánh an toàn.
Hoa văn đậm truyền thống Lào
Vẽ hoa văn lên tấm lụathô
Tuy nhiên,du lịch lại được dự đoán là một trong những nhântố gây ảnh hưởng tiêu cực tới cộng đồng người làm nghề thủ công, vốn là bản sắc ở Lào. Thời nhàĐường ở Trung Quốc, các thương gia ở đất nước này đã không tiếc lời ngợi ca sản phẩm lụa tơ tằm mịnmàng của xứ triệu voi.
Nhận thức được nghề dệt tay truyền thống là một kho báu quý giá, người Làođã có ý thức giữ gìn bí quyết nghề thủ công của dân tộc. Các nghệ nhân đã âm thầm làm việc, cũngnhư truyền dạy kinh nghiệm cho con cháu dệt nên các loại vải có cảnh trí độc đáo, rực rỡ lấy cảmhứng từ truyền thuyết dân gian.
Nhận thức được nghề dệt tay truyền thống là một kho báu quý giá, người Làođã có ý thức giữ gìn bí quyết nghề thủ công của dân tộc. Các nghệ nhân đã âm thầm làm việc, cũngnhư truyền dạy kinh nghiệm cho con cháu dệt nên các loại vải có cảnh trí độc đáo, rực rỡ lấy cảmhứng từ truyền thuyết dân gian.
Cụ già bên sạp lụa
Chợ đêm rực rỡ màu sắc của lụa dệttay
Những chồng lụa dệt tay đa dạng xếp chồng lên nhau trong một cửahàng
Những chồng lụa dệt tay đa dạng xếp chồng lên nhau trong một cửahàng
Ngày nay, các sản phẩm dệt tay ở Lào đã dần biến đổi về thiết kếvà màu sắc để phù hợp với các xu hướng hiện đại. Các sản phẩm này được bày bán rộng rãi ở các chợđêm chạy dọc theo phố cổ Sisavangvong tới Bảo tàng Cung điện Hoàng gia ở Kitsarat.
Đây cũng là mộttrong những thị trường thương mại lớn nhất ở Luang Prabang với nhiều mặt hàng gia dụng và sinh hoạtgiá rẻ khác. Cùng với đó, các mặt hàng dệt tay giả mạo cũng xuất hiện và gây khó khăn cho ngườimuốn lựa chọn một sản phẩm dệt tay thuần Lào.
Để loại bỏ các mặt hàng giả dạng này, nhiều công ty ởLuang Prabang đã tạo dựng các thương hiệu riêng, trưng bày và bán các sản phẩm dệt tay nhằm bảo tồnnghề truyền thống của dân tộc.
Đây cũng là mộttrong những thị trường thương mại lớn nhất ở Luang Prabang với nhiều mặt hàng gia dụng và sinh hoạtgiá rẻ khác. Cùng với đó, các mặt hàng dệt tay giả mạo cũng xuất hiện và gây khó khăn cho ngườimuốn lựa chọn một sản phẩm dệt tay thuần Lào.
Để loại bỏ các mặt hàng giả dạng này, nhiều công ty ởLuang Prabang đã tạo dựng các thương hiệu riêng, trưng bày và bán các sản phẩm dệt tay nhằm bảo tồnnghề truyền thống của dân tộc.
Phơi lụa thô vừa mới nhuộmxong
Những tấm lụa được phơi nắng ở công đoạn cuối cùng
Pop Ock Tok cũng là nơi cung cấp các mặt hàng lụa dệt tay uy tín nhất ở LuangPrabang, đơn cử là khăn Ikat, vải in hoa của người H'mong. Các sản phẩm dệt may truyền thống kếthợp kỹ thuật của các nghệ nhân Lào và Thái với đặc trưng là sọc ngang, hoặc hoa văn in hình voithường được may thành túi xách, váy cũng khá được ưa chuộng.
Nhiều tấm lụa quý của Pop Ock Tok cònđược lựa chọn làm của hồi môn của gia đình chú rể trong đám cưới truyền thống ở Lào.
Một sản phẩm của
Lụa dệt tay truyền thống của Làođược ứng dụng trên một mẫu túi xách phương Tây
Cùng có niềm đam mê với các sản phẩm lụa dệt tay của Lào, ba ngườibạn, trong đó Veomanee Douangdala (Người Lào) và Heather Smith, Joanna Smith (Người Anh) đã thànhlập nên Passa Paa, một công ty chuyên thiết kế các mẫu sản phẩm dệt tay mang cảm hứng dân tộc. Cácsản phẩm nổi tiếng nhất của Passa Paa là khăn quàng cổ và túi xách, vừa đậm nét truyền thống củahoa văn lụa dệt tay của Lào, vừa mang phong vị hiện đại được nhiều người phương Tây ưachuộng.
Những ai yêu mến vẻ đẹp của sản phẩm lụa dệt tay có cơ hội đếnLuang Prabang cũng không thể không ghé thăm Fabric Gallery, triển lãm về quy trình sản xuất các mặthàng dệt may từ khắp nơi trên đất nước Lào.
