Đơn giản như Thiền

Mặc cho những gì bạn có thể nghe về thiền, thiền không đòi hỏi bất kỳ phương pháp thực hành, tư thế đặc biệt nào, hay đòi hỏi phải mặc trang phục đặc biệt hoặc phải là thành viên của một nhóm nào đó hoặc phải từ bỏ tín ngưỡng mình đang theo, hay phải tin vào một điều gì đó.

Thiền cũng không phải là nghiền ngẫm, suy tư hay tập trung vào một điều gì. Osho giải nghĩa về thiền như sau: “Thiền là trạng thái im lặng; thiền là trạng thái không khởi lên một khao khát nào; thiền là một trạng thái không quá khứ, không tương lai; thiền là một trạng thái khi bạn không làm gì cả, chỉ trân trọng thân mình. Bạn hạnh phúc khi bạn tồn tại, hạnh phúc khi bạn đang thở, đơn giản chỉ là hạnh phúc mà không có lý do nào cả. Tất cả những giây phút ấy đều có thiền hiện hữu trong đó”.

Điều quan trọng nhất cần nhớ khi bạn bắt đầu thực hành thiền là bất cứ điều gì xảy ra trong quá trình thiền không phải là đặc biệt. Trí óc chúng ta hay suy nghĩ là một thói quen đã có từ lâu. Nó tồn tại trong mọi hoạt động của cuộc sống dù là chúng ta đang trong một cuộc họp hay ở với con cái khi chúng đang nói chuyện với chúng ta hoặc khi chúng ta đi dạo với người mà mình yêu thương.

Khi học được cách hoàn toàn ý thức bản thân và thư giãn, xả bỏ trong những giờ phút đó, chúng ta có thể dễ dàng vận dụng nó vào trong mọi hoạt động hằng ngày và chuyển đổi nó, mở ra cánh cửa để có một cuộc sống trọn vẹn. Vì thế, tại sao lại không bỏ ra 5-20 phút mỗi ngày để thiền. Sau đây là 3 bước đơn giản có thể thực hiện thiền.

Thứ nhất, ngồi trong tư thế mà bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu nhất. Thẳng lưng sẽ giúp bạn thiền tốt hơn nhưng không phải cứ nhất thiết như vậy.

Thứ hai, chú ý quan sát hơi thở khi hít vào, thở ra. Chọn một điểm dễ nhận thấy nhất, có thể là đầu mũi, ngực hoặc thậm chí là bụng, giống như một đứa trẻ đang thở. Hãy tập trung hoàn toàn vào động tác hít vào, thở ra.

Chỉ trong một chốc, bạn sẽ để ý thấy đầu mình bắt đầu suy nghĩ lung tung, nghĩ về các cuộc họp kinh doanh trong ngày hôm đó, bữa ăn trưa hoặc vấn đề tiền bạc hoặc bất cứ cái gì bạn sẽ mặc cho buổi tiệc tối... Và tất cả những suy nghĩ ấy không có gì là không ổn cả. Tuy nhiên, cần phải nhẹ nhàng nhưng dứt khoát đưa suy nghĩ quay trở về với thực tại: quán hơi thở. Hãy nhớ rằng bạn chỉ đang thực hành thiền và học cách thiền; bạn chưa phải là một chuyên gia.

Bài tập ở đây là cần chú ý và quay trở lại việc quán hơi thở và cảm thấy thật sự thích về những lần bạn đưa được ý nghĩ quay trở lại với hơi thở hơn là những lần bạn bị suy nghĩ lung tung lôi kéo. Mỗi lần quay trở lại với hơi thở, bạn đang luyện tập để giữ được trạng thái ý thức về thân tâm. Bạn đang phá vỡ một lề lối cũ tồn tại từ lâu và vì thế cần phải nhẹ nhàng và kiên nhẫn với bản thân.

Thứ ba, đừng phán xét về mọi thứ xảy ra bên ngoài và bên trong thân tâm mình. Đây là điều quan trọng nhất. Hãy chỉ ghi nhận những điều đang diễn ra và không phán xét gì, cứ xem như mình đang theo dõi một sự việc nào đó, kiểu như nhân chứng đang chứng kiến một sự việc xảy ra vậy.

Thiền đơn giản là thế. Và nếu bạn là một trong những người luôn tất bật với danh sách những việc cần phải làm trong ngày, quá bận rộn không thể ngồi thiền, bạn có thể thử đưa thiền vào trong mỗi hành động mình làm. Một lần nữa, cần phải nhớ rằng thiền chính là cách mà bạn thực hiện mọi thứ. Chẳng hạn, chúng ta hãy thử áp dụng 3 bước ngồi thiền nói trên vào hoạt động hằng ngày như lái xe trên một đường phố đông người hoặc viết một email.

Trước hết, hãy đảm bảo rằng bạn đang ngồi trong tư thế thoải mái nhất. Nếu bạn để ý thấy sự căng thẳng trong bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể mình thì tập trung vào bộ phận ấy, hé miệng thở ra, “thổi” đi sự căng thẳng đó và thư giãn, thả lỏng.

Thêm nữa, cần phải hoàn toàn ý thức được hành động bạn đang làm, như trong trường hợp chúng ta đang lái xe chẳng hạn. Cảm nhận đôi tay của mình trên vô lăng, cảm giác ngồi trên ghế, mùi của chiếc xe và tiếng động cơ hoặc tiếng nhạc đang chơi trong xe và bất cứ cái gì có trên đường. Hãy hoàn toàn ý thức về cơ thể và hơi thở ra vào một cách tự nhiên, hành động lái xe, mọi thứ có trong xe và ở xung quanh đó.

Và một lần nữa nếu bạn lại thấy mình suy nghĩ lan man như bạn sẽ về nhà trễ hoặc trễ cuộc họp hoặc bất cứ sự khó chịu nào trong bạn về nạn kẹt xe hay tiếng ồn... thì đơn giản chỉ để ý, ghi nhận, từ từ nhưng dứt khoát đưa suy nghĩ trở về với việc quán hơi thở hoặc vào hành động bạn đang làm, như lái xe chẳng hạn.

Cuối cùng, đừng phán xét về bản thân hoặc những điều đang diễn ra xung quanh mà nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Hãy cứ ý thức về những gì đang ở hiện tại, như bạn đã đưa thiền vào việc lái xe.

Thân và tâm phải kết hợp chặt chẽ với nhau. Thân kết nối chúng ta với thực tiễn và với khoảnh khắc hiện tại. Cuộc sống của chúng ta đang diễn ở bất cứ bộ phận nào trên cơ thể. Vì thế hãy luôn bắt đầu bằng thân của chúng ta. Hãy luôn ý thức đối với bất kỳ điều gì chúng ta đang làm. Luôn thư giãn và không phán xét. Đó là bạn đang thiền.

Anil Chandwani (Khánh Đoan dịch)