Cơ hội cho điều trị tế bào gốc ở Việt Nam

Bà Trần T.H. (63 tuổi) đã bị viêm khớp nhiều năm nay. Bị căn bệnh này hành hạ, mọi chuyện làm việc đi lại trong căn nhà 3 tầng luôn là một cực hình với bà H., khiến bà bỏ dần thói quen lên sân thượng ngắm hoa của mình. Bà đã đi điều trị nhiều nơi, kể cả phẫu thuật nội soi khớp, nhưng khớp gối vẫn đau.

Nghe kể từ vài người bạn đã đi điều trị bằng tế bào gốc ở Nhật với kết quả rất tốt, bà H. cũng muốn được điều trị bằng phương pháp này. Thế nhưng điều kiện kinh tế gia đình không cho phép khi mỗi lần điều trị, tính cả chi phí đi lại, tốn kém tới 5.000-10.000 USD.

Là người trong ngành y tế, bà H. biết có một trung tâm ở TPHCM đã được Bộ Y tế cấp phép điều trị tế bào gốc thoái hóa khớp. Bà đã tìm đến đây và được điều trị bằng tế bào gốc lấy từ mô mỡ. Hiện nay, bà không còn bị cơn đau hành hạ mỗi tối và được tiếp tục thói quen chăm sóc hoa của mình. Bà kể: “Với tôi, khi nghỉ hưu thì cơn đau khớp cứ hành hạ, làm tôi không thể đi du lịch và làm những việc mình thích. Nay tôi đã có thể đi về thăm quê và ra công viên chơi với cháu”.

Nhiều năm nay, các bệnh nhân Việt Nam đã phải đi điều trị bằng tế bào gốc tại Nhật, Đức, Hàn Quốc, tiêu tốn hàng triệu USD.

Đến nay đã có vài trung tâm tại Việt Nam được phép của Bộ Y tế để điều trị bằng tế bào gốc, giúp điều trị lượng lớn bệnh nhân bằng các phương pháp điều trị mới, ít xâm lấn. Tuy vậy cũng có nhiều câu hỏi phát sinh về các vấn đề y khoa xung quanh phương pháp điều trị mới này, để có thể phát triển thành điều trị thường qui cho mọi bệnh nhân.

Tế bào gốc có khả năng điều hòa miễn dịch, kháng viêm và biệt hóa thành tế bào tại chỗ, đây là cơ sở ứng dụng của tế bào gốc trong điều trị nhiều bệnh lý và ứng dụng trong ngành y học tái tạo. Nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới đã thấy tiềm năng to lớn của tế bào gốc, nên đã và đang thực hiện các nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc trong điều trị từ tổn thương võng mạc mắt, nhồi máu cơ tim đến chấn thương cột sống.

Ngoài những mặt tích cực thấy được cũng đã có một số kết quả không mong muốn trong quá trình thực hiện nghiên cứu: như tổn thương mắt tại Hoa Kỳ, nhiễm trùng tại chỗ, phản ứng quá mẫn…

Do đó, các trung tâm thực hành cần phải chứng minh phương pháp ứng dụng điều trị của họ là an toàn và hiệu quả. Tại Mỹ đã có hàng trăm trung tâm trị liệu tế bào gốc được hoạt động, chủ yếu tập trung tại các bang miền Nam. Cơ quan quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) đã có những quy định cụ thể về việc điều chế và sử dụng tế bào gốc trung mô (mesenchymal stem cell - lấy từ mô và mỡ của người bệnh), thực hành nghiêm túc theo các tiêu chuẩn này giúp đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Tại TPHCM, Đơn vị Tế bào gốc VHSU đã thực hiện nghiên cứu lâm sàng trong 3 năm và đã báo cáo kết quả là an toàn và đem lại hiệu quả cho bệnh nhân trước khi được Bộ Y Tế thẩm định và cho phép ứng dụng điều trị.

Sau vài tháng được điều trị khớp gối bằng tế bào gốc, khoảng 80% bệnh nhân hết đau hoàn toàn khớp gối so với những bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp truyền thống. Tuy nhiên phương pháp mới này nên áp dụng ở những trường hợp thoái hóa khớp gối độ II, III, lệch trục khớp dưới 10 độ và bệnh nhân dưới 75 tuổi. Bài báo được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu Việt Nam đã được đăng trên tạp chí chuyên ngành.

Việc phát triển thành công các trung tâm trị liệu tế bào gốc an toàn và hiệu quả tại Việt Nam không chỉ giúp điều trị cho rất nhiều bệnh nhân, mà còn hạn chế được việc “chảy máu” ngoại tệ do bệnh nhân ra nước ngoài điều trị.

Xuân Tùng