Báo chí cùng bước vào kỷ nguyên vươn mình

Tại Việt Nam, vai trò của báo chí đối với sự phát triển kinh tế và doanh nghiệp ngày càng rõ nét trong bối cảnh nền kinh tế đang hội nhập quốc tế sâu rộng. 

Báo chí mở đường 

Đó là báo chí đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải và giải thích các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật. Đồng thời, báo chí cũng là kênh phản ánh thực tiễn thi hành chính sách, những vướng mắc, bất hợp lý từ cơ sở lên các cấp quản lý. Với vai trò là công cụ giám sát, báo chí Việt Nam cũng có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh.

Báo chí còn đóng vai trò kết nối các doanh nghiệp với nhau thông qua việc tổ chức các diễn đàn, hội thảo kinh tế, sự kiện kết nối cung - cầu. Nhiều tờ báo, tạp chí kinh tế chuyên ngành đã trở thành địa chỉ tin cậy cho doanh nghiệp tìm kiếm thông tin đối tác, cơ hội đầu tư và mở rộng thị trường.

Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, mở ra một hành trình mới nhằm khơi thông, nâng tầm và giải phóng sức mạnh nội lực trong nền kinh tế Việt Nam. “Triển khai Nghị quyết 68, mỗi cơ quan báo chí cần đẩy mạnh, tăng cường tuyến bài truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng về kinh tế tư nhân, về các doanh nghiệp đang có vai trò rất quan trọng trong quá trình xây dựng, kiến tạo phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình”, ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn Báo chí - Doanh nghiệp 2025: Đồng hành bước vào kỷ nguyên mới, Tiến sĩ Phan Văn Thưởng, chuyên gia tài chính - ngân hàng, giảng viên Trường Đại học Hồng Bàng, cũng đánh giá: “Nghị quyết 68 tạo môi trường kinh doanh và không gian phát triển mới tốt hơn, tạo niềm tin và động lực cho cộng đồng doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, báo chí cần đóng vai trò như một cơ quan giám sát thực thi chính sách, có vai trò phản biện chính sách, phát hiện sai phạm ban đầu để phản ánh đến cơ quan chức năng và phát huy sự chuẩn mực, tin cậy trong thông tin, truyền thông”.

Về vấn đề này, trước đó, trong tọa đàm về vai trò của báo chí, Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ Tư vấn Kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, chia sẻ, không có báo chí đi trước mở đường, chính sách khó có thể được đông đảo người dân đón nhận và đồng lòng tuân thủ.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cũng cho biết: “Chính phủ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp. Trong quá trình này, báo chí đóng vai trò là cầu nối giữa doanh nghiệp với các cơ quan quản lý Nhà nước để nhanh chóng phục hồi và tạo đà phát triển mới”.

Nền kinh tế đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi những nỗ lực tiếp tục ưu tiên cho tăng trưởng, hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, các ngành, lĩnh vực mới. Trong bối cảnh này, các cơ quan truyền thông, báo chí cần làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, tạo đồng thuận trong xã hội, tạo khí thế, động lực mới để đạt hiệu quả chính sách cao nhất. 

Ông Winston Lu, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Phú Hưng (PHFM), cho rằng, bằng cách giảm bớt sự bất đối xứng thông tin, báo chí trao quyền cho nhà đầu tư đưa ra những quyết định có căn cứ hơn và hỗ trợ việc điều chỉnh chính sách quốc gia sao cho phù hợp với định hướng phát triển toàn cầu. “Khi Việt Nam tiếp tục hội nhập vào kinh tế toàn cầu, báo chí chuyên nghiệp càng khẳng định vai trò trong việc giúp định vị quốc gia như điểm đến đầu tư minh bạch, đáng tin cậy, sẵn sàng cho đầu tư”, ông nói.

Thách thức trong kỷ nguyên số và hội nhập

Báo chí Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh hiện nay:

• Sự cạnh tranh từ truyền thông số và mạng xã hội: Tin tức trên mạng xã hội thường nhanh hơn, đôi khi thiếu kiểm chứng, gây áp lực lớn lên tốc độ và độ chính xác của báo chí chính thống.

• Vấn đề “kinh tế báo chí”: Nguồn thu từ quảng cáo truyền thống giảm sút do sự chuyển dịch sang nền tảng số, đòi hỏi các cơ quan báo chí phải tìm kiếm các mô hình kinh doanh mới, đa dạng hóa nguồn thu.

• Chất lượng thông tin kinh tế: Yêu cầu về chuyên môn sâu, khả năng phân tích và dự báo của đội ngũ phóng viên, biên tập viên kinh tế ngày càng cao để cung cấp thông tin chất lượng, có chiều sâu cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

• Đạo đức nghề nghiệp: Áp lực thông tin và cạnh tranh có thể dẫn đến việc một số cơ quan báo chí, cá nhân đưa tin chưa khách quan, thiếu kiểm chứng hoặc có yếu tố thương mại hóa thông tin, gây ảnh hưởng đến uy tín chung của báo chí.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, năm 2024 doanh thu của các cơ quan báo in, báo điện tử ước đạt 8.080 tỉ đồng, giảm khoảng 6,1% so với năm 2023, trong đó quảng cáo giảm 5,6%. Nguyên nhân là công nghệ 4.0 phát triển mạnh mẽ đã tạo áp lực cạnh tranh rất lớn cho báo chí. Lượng phát hành của báo, tạp chí in giảm mạnh do bạn đọc chuyển sang đọc tin tức trực tuyến miễn phí hoặc qua mạng xã hội. 80% thị phần quảng cáo trực tuyến tập trung vào các nền tảng xuyên biên giới như YouTube, Facebook, TikTok (khoảng hơn 1 tỉ USD), 20% còn lại là các báo điện tử, doanh nghiệp quảng cáo trực tuyến trong nước. Thêm vào đó, sức hút của các trang tin, trang mạng xã hội cũng khiến doanh thu quảng cáo dành cho các cơ quan báo chí ngày càng bị thu hẹp.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chiến lược chuyển đổi số quốc gia về báo chí. Điều này sẽ giúp đưa công nghệ của báo chí tương đương với các nền tảng xã hội. 
Để vượt qua thách thức, báo chí Việt Nam đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ:

• Đẩy mạnh chuyển đổi số: Đầu tư vào công nghệ, phát triển các nền tảng báo chí đa phương tiện, tận dụng trí tuệ nhân tạo (A.I) trong sản xuất nội dung và phân tích dữ liệu để nâng cao hiệu quả hoạt động.

• Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà báo, chuyên gia kinh tế có kiến thức sâu rộng, kỹ năng phân tích và khả năng thích ứng với môi trường truyền thông số.

• Xây dựng mối quan hệ bền vững với doanh nghiệp: Tổ chức các diễn đàn đối thoại, khảo sát ý kiến, tăng cường hợp tác để báo chí thực sự trở thành người đồng hành, cầu nối tin cậy của cộng đồng doanh nghiệp.

• Chú trọng thông tin chuyên sâu và phân tích: Thay vì chạy theo tin tức nóng, báo chí cần tập trung vào các bài viết phân tích chuyên sâu về những vấn đề kinh tế vĩ mô, vi mô, dự báo xu hướng, cung cấp góc nhìn đa chiều, giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện hơn.

Ảnh: Bảo tàng báo chí Việt Nam.

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang vươn mình mạnh mẽ, báo chí tiếp tục giữ vai trò xương sống trong việc cung cấp thông tin, giám sát và xúc tiến, đồng hành cùng doanh nghiệp. Để phát huy tối đa vai trò này, báo chí cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng và thích ứng linh hoạt với những thay đổi của kỷ nguyên số.

Theo đó, báo chí Việt Nam được kỳ vọng sẽ có bước phát triển mới khi ứng dụng tiến bộ khoa học và kỹ thuật, ứng dụng A.I... để phát triển và đạt hiệu quả truyền thông. Có như vậy, doanh nghiệp và xã hội sẽ tin tưởng hơn nữa vào báo giới, từ đó sẽ có sự phối hợp cùng phát triển tốt hơn, phục vụ các mục tiêu phát triển chung của xã hội.