3 bài học từ di sản của thời đại Thủ tướng Nhật Shinzo Abe

Theo Nikkei Asian Review, tuyên bố từ chức của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã gây bất ngờ không chỉ riêng Nhật mà còn cả thế giới. Từ Washington đến Singapore, những lo ngại về khoảng trống lãnh đạo toàn cầu, một điều đang mở rộng một chút trước mắt chúng ta khi nhà lãnh đạo tại vị lâu nhất của Nhật từ chức vì lý do sức khỏe. Ngay cả cựu cố vấn an ninh quốc gia của Mỹ - ông John Bolton, dường như cũng rơi lệ, gọi đây là tổn thất lớn đối với cả Nhật và Mỹ.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi Tokyo không có mặt trong các cuộc đua tiếp theo. Liệu cuối cùng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba có cơ hội được đo màn tại dinh thủ tướng? Hay có thể Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm Taro Kono nhận được cái gật đầu? Những ngôi sao phù hợp như Ngoại trưởng Toshimitsu Motegi hay cựu quan chức ngoại giao hàng đầu Fumio Kishida? 

Nhìn về phía trước, xem ai là người sẽ kế nhiệm ông Shinzo Abe, các nhà phân tích đang xem xét một cách trung thực tất cả những gì Thủ tướng Shinzo Abe đã không làm được trong hơn 2.800 ngày nắm quyền của mình. 

Đây là 3 bài học từ di sản của Thủ tướng Shinzo Abe:

Thứ nhất, trong vài năm cuối của triều đại Abe, các phương tiện truyền thông luôn tránh đề cập đến Abenomics. Khi Thủ tướng Shinzo Abe hứa sẽ bắn 3 mũi tên vào nền kinh tế, ông ấy thực sự chỉ muốn bắn một mũi tên. Tất nhiên, quan hệ công chúng không phải là cải cách. 

Thống đốc Ngân hàng Nhật Archer Haruhiko Kuroda đã bắn vũ khí tiền tệ theo mọi hướng, mang lại sự mở rộng dài nhất kể từ những năm 1980. Hai mũi tên khác hoặc biến mất hoặc không bao giờ được triển khai.

Việc tăng thuế doanh thu 2 lần vào năm 2014 và 2019 đã giúp Nhật trụ vững trước COVID-19. Sự khan hiếm lao động, khuyến khích sự bùng nổ khởi nghiệp và trao quyền cho phụ nữ.

Thứ 2, những năm 1980 đã kết thúc từ lâu. Các chính sách kinh tế của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe còn gọi là Abenomics được triển khai từ năm 2013, gồm một tập hợp các cải cách tiền tệ, tài chính, cơ cấu kinh tế, hướng tới thúc đẩy tăng trưởng và đưa Nhật thoát khỏi tình trạng giảm phát kéo dài trong nhiều thập kỷ qua. Abenomics đã tìm cách hồi sinh một hệ thống tập trung vào sản xuất đã không còn tồn tại. Trở lại năm 1985, việc nới lỏng thị trường lao động lớn và giảm giá 30% có thể đã đủ để khởi động các chu kỳ tăng lương và tiêu dùng.

Những chiếc ô tô chở khách xuất khẩu của Nhật tại bến cảng Yokohama vào tháng 1.1983: những năm 1980 đã kết thúc từ lâu. Nguồn ảnh: AP.

Quỹ Tầm nhìn trị giá 100 tỉ USD của ông Masayoshi Son đã thay đổi cuộc chơi đầu tư mạo hiểm toàn cầu, nhưng hầu như chẳng có tác dụng gì ở Nhật. Năm 1985 Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc đầu tư hàng ngàn tỉ vào năm 2025 với tên gọi “Vành đai và Con đường”. Những ảnh hưởng của quyết sách này của Trung Quốc đã nói lên tất cả. Điều này buộc các nhà lãnh đạo tiếp theo của Nhật phải hướng ánh nhìn về một tương lai mà ông Shinzo Abe dường như không nhận thấy.

Thứ 3, Tổng thống Trump đã bày tỏ trên Twitter vào cuối tuần qua, nói rằng ông cảm thấy đáng tiếc đối với Thủ tưởng Shinzo Abe. Điều này được các nhà phân tích cho rằng, có lẽ không có nhà lãnh đạo thế giới nào phủ phục quốc gia của mình dưới chân ông Trump nhiều hơn Thủ tướng Shinzo Abe.

Thủ tướng Shinzo Abe cam kết: ngay cả sau khi Tổng thống Donald Trump rút khỏi, chúng tôi đã đồng ý giữ cho TPP tồn tại bởi các nước còn lại. Nguồn ảnh: AP.

Ngay cả khi ứng cử viên của Đảng Dân chủ Joe Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 3.11, nền kinh tế Mỹ bị COVID-19 tàn phá sẽ còn rơi vào tình trạng hỗn loạn trong nhiều năm tới. Các nhà lãnh đạo tiếp theo của Nhật phải hàn gắn hàng rào ở châu Á, đặc biệt là với Bắc Kinh và Seoul.

Thủ tướng Shinzo Abe có 3 tài sản mà không người tiền nhiệm nào làm được. 

Trên đây là quan điểm của nhà báo William Pesek - người từng đạt giải thưởng tại Tokyo và là tác giả của cuốn "Nhật Bản hóa: Thế giới có thể học được gì từ những thập kỷ đã mất của Nhật".

Có thể bạn quan tâm:

► Thủ tướng Nhật Shinzo Abe dự định từ chức