Khủng hoảng đất đe dọa nhân loại

Báo cáo vừa qua của Liên Hiệp Quốc cho thấy 52% đất nông nghiệp trên thế giới đã bị thoái hóa. Các nhà khoa học cảnh báo, với tốc độ thoái hóa đất như hiện nay, con người sẽ hết đất nông nghiệp trong khoảng khoảng 40-50 năm nữa. Ở các nước như Mỹ, xói mòn đất nhanh hơn 20-30 lần tốc độ hình thành đất. Ở một số nước, nó còn nhanh hơn gấp 100 lần.

Theo Liên Hiệp Quốc, tác động của suy thoái đất có thể gây thiệt hại tổng cộng 23.000 tỉ USD về lương thực, dịch vụ hệ sinh thái và thu nhập trên toàn thế giới vào năm 2050. Liên Hiệp Quốc cho biết xói mòn đất có thể làm giảm tới 10% năng suất cây trồng vào năm 2050, tương đương với việc bị mất hàng triệu mẫu đất canh tác.

Các nhà khoa học đang kỳ vọng rằng tình trạng trên có thể sẽ được cải thiện nhờ nông nghiệp hữu cơ Nghiên cứu của Viện Rodale (Kutztown, Pennsylvania, Mỹ) phát hiện ra rằng nông nghiệp hữu cơ tái sinh tạo ra năng suất cao hơn tới 40% trong thời gian hạn hán, có thể mang lại cho nông dân lợi nhuận lớn hơn và thải ra ít khí thải carbon hơn 40% so với các phương pháp canh tác nông nghiệp thông thường.

Báo cáo Đất đai toàn cầu (GLO) của Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) chỉ ra 3 vấn đề chính có thể thay đổi để góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên đất. Thứ nhất, cải thiện quản lý đất đai và bảo đảm quyền sở hữu. Theo UNDP, quyền sở hữu, sử dụng và kiểm soát đất đai là điều cần thiết đối với nông dân sản xuất nhỏ và cộng đồng nếu họ muốn đầu tư vào quản lý đất có thể phục hồi và tái tạo.

Đặc biệt quan trọng là quyền của hơn 500 triệu người chăn gia súc và quyền về đất đai của 476 triệu người bản địa, những người chỉ chiếm 6% dân số toàn cầu, nhưng đóng vai trò là người quản lý khoảng 1/4 bề mặt đất liền của trái đất. Vì lý do này, Sáng kiến Xích đạo do UNDP lãnh đạo đặc biệt chú trọng đến việc trao Giải Xích đạo danh giá cho các cộng đồng địa phương đã thành công trong việc đảm bảo quyền đất đai ở Indonesia, Canada và Ecuador, cùng nhiều cộng đồng khác.

Thứ hai, sử dụng đất tái sinh. Nông nghiệp tái sinh và nông lâm kết hợp có thể cung cấp khoảng 1/3 giải pháp phát thải khí hậu hiện nay. Vì lý do này, UNDP đã cung cấp tài trợ cho nông dân ở Kenya, Mexico và trên khắp thế giới, để giúp chuyển đổi sang các phương thức canh tác nông nghiệp tái sinh.

Chuyển đổi sang nông nghiệp tái sinh và nông lâm kết hợp có thể có những tác động sâu sắc đến cuộc sống của nông dân. Chẳng hạn, 2.700 phụ nữ trong Hiệp hội Phát triển Deccan của Ấn Độ, hơn 1.000 nông dân trong Liên đoàn Phát triển Hữu cơ BIO-KG của Kyrgyzstan, và 500 phụ nữ thực hành nông lâm kết hợp với ca cao trong chương trình Sáng kiến Rừng Nhiệt đới và Phát triển Nông thôn của Cameroon.

Thứ ba, quy hoạch tổng hợp sử dụng đất. Sử dụng quy hoạch không gian và các phương pháp tiếp cận đa ngành là điều cần thiết để phát triển các kế hoạch sử dụng đất tích cực với thiên nhiên, xác định các không gian cần bảo vệ, phục hồi và quản lý bền vững đất để đáp ứng các mục tiêu xã hội. UNDP hiện đã thí điểm “Bản đồ hy vọng” ở 14 quốc gia, tập hợp nhiều lĩnh vực và bộ dữ liệu không gian thông qua Phòng thí nghiệm Đa dạng sinh học của Liên Hiệp Quốc, giúp các chính phủ phát triển kế hoạch sử dụng đất với bản đồ của riêng họ. 

Có thể bạn quan tâm: 

Quy mô nợ xanh của Việt Nam đạt 1 tỉ USD, lớn thứ nhì Đông Nam Á