Đã đến lúc con người nên thuê thay vì mua đồ điện tử

Vấn đề rác thải điện tử ngày càng trầm trọng

Theo Deutsche Welle, máy tính xách tay, điện thoại và máy tính bảng ra mắt trong các bản nâng cấp mới, hào nhoáng hơn mỗi năm và người tiêu dùng thích thú với chúng, mong muốn sở hữu những mẫu mới nhất đáng mơ ước với các tính năng tiên tiến nhất. Nhưng với mỗi lần nâng cấp, các mô hình cũ hơn sẽ được lắp vào các bãi rác trên khắp thế giới.  

Nhân loại đã tạo ra kỷ lục 53,6 triệu tấn chất thải điện tử trong năm 2019, theo Tổ chức Giám sát chất thải điện tử toàn cầu do Đại học Liên hợp quốc (UNU). Cơ quan này dự đoán rằng lượng rác thải điện tử sẽ đạt 74 triệu tấn vào cuối thập kỷ. 

Ngoài khối lượng chất thải khổng lồ chất thành đống rác, đồ điện tử thường chứa các hóa chất độc hại như thủy ngân và chlorofluorocarbon có thể rò rỉ ra môi trường xung quanh.  

Mặc dù, nhận thức về vấn đề này ngày càng tăng, nhưng rất ít rác thải điện tử được tái chế. 

Cả con người và môi trường đều phải hứng chịu những tác động tiêu cực của rác thải điện tử. Ảnh: Deutsche Welle.

"Mặc dù người tiêu dùng sẽ thường nói “Có, tất nhiên là tôi ủng hộ việc tái chế!” hoặc “Vâng, tôi tái chế!”, nhưng khi nhìn vào các hành vi nó thực sự không khớp với tỉ lệ phần trăm những người nói rằng họ sẽ làm điều đó", giám đốc Laura Kelly nhóm Định hình Thị trường Bền vững tại Viện Môi trường và Phát triển Quốc tế khẳng định.

Đó là lý do tại sao một số chuyên gia kêu gọi một cuộc đại tu triệt để mô hình kinh doanh của các nhà sản xuất điện tử. Giám đốc Ruediger Kuehr thuộc Chương trình Chu kỳ Bền vững tại UNU cho biết: “Đổi mới là rất cần thiết để tái sử dụng nhiều nhất có thể”. 

Giám đốc Ruediger Kuehr tin rằng chúng ta cần "phi vật chất hóa" các lĩnh vực điện tử. Thay vì mua và sở hữu công nghệ mới nhất, chúng ta nên cho thuê các thiết bị để sử dụng. Các nhà sản xuất chuyển mô hình của họ sang cung cấp dịch vụ thay vì hàng hóa vật chất.

Chuyển trách nhiệm từ người tiêu dùng sang nhà sản xuất

Với việc các nhà sản xuất duy trì quyền sở hữu sản phẩm của họ, gánh nặng tái chế sẽ chuyển từ người tiêu dùng sang các công ty sẽ tái sử dụng vật liệu và bộ phận cho các sản phẩm mới. Bởi lẽ, người tiêu dùng thường không biết cách tốt nhất để thải bỏ các thiết bị cũ.

Nhiều mặt hàng điện tử nhanh chóng hết hạn sử dụng. Ảnh: Deutsche Welle.

Theo báo cáo Giám sát chất thải điện tử mới nhất, chỉ có 17,4% chất thải điện tử tương đương 9,3 triệu tấn được thu gom và tái chế chính thức trong năm 2019. Điều này phần lớn kết thúc với các cơ sở tái chế hoạt động độc lập với các nhà sản xuất. Vì rác thải điện tử không phải là vấn đề của họ, nên bản thân các nhà sản xuất thiếu động lực để thiết kế các sản phẩm có lưu ý đến việc tháo rời và thu hồi dễ dàng các vật liệu có thể tái sử dụng. 

Các thiết bị mới với lớp vỏ nhẵn bóng thường hầu như không thể tháo rời. Ngay cả những vật liệu quý giá chứa chúng cũng sẽ bị chôn vùi trong các bãi chôn lấp. Và đối với các nhà sản xuất, chúng ta thải bỏ và thay thế chúng càng nhanh thì lợi nhuận của họ càng lớn. 

Tuy nhiên, đối với một số sản phẩm nhất định, mô hình cho thuê đã và đang tỏ ra có ý nghĩa kinh doanh tốt. Công ty điện tử Canon của Nhật Bản có kế hoạch cho thuê máy in văn phòng lớn ở châu Âu. Hewlett-Packard và Xerox cũng đưa ra các sáng kiến ​​tương tự. 

Khi hợp đồng thuê kết thúc, Canon sẽ nhận lại chiếc máy in đã qua sử dụng, tân trang lại nó cho khách hàng tiếp theo. Nếu máy không còn hoạt động, họ sẽ chuyển nó đến cơ sở của hãng ở Đức. Đây là nơi chiếc máy đã qua sử dụng được tách rời thành khung máy và các bộ phận khác nhau. Những bộ phận này sẽ được sử dụng lại trong việc sửa chữa các máy khác. 

Theo giám đốc phát triển bền vững Andy Tomkins của Canon, điều này cho phép công ty thu hồi 80% nguyên liệu theo trọng lượng. 

Ý nghĩa kinh tế

Bởi lẽ, chỉ có tương đối ít máy in được lưu hành, khiến việc thu hồi chúng dễ dàng hơn so với điện thoại di động. 

Nhưng ông Tomkins tin rằng các mô hình đăng ký có thể hoạt động với nhiều thiết bị nhỏ hơn, nếu người tiêu dùng đã sẵn sàng cho điều đó. Không giống như với máy văn phòng, nhiều khách hàng tư nhân vẫn muốn sở hữu một sản phẩm. Hơn nữa, họ muốn sở hữu một chiếc còn mới. 

Điều này sẽ yêu cầu các nhà sản xuất thiết kế lại các dòng sản phẩm của họ. Nó giống như cách mà các máy in sản xuất cho thuê của Canon được thực hiện để tách rời với việc thu hồi tối đa vật liệu và xây dựng cơ sở vật chất để thực hiện công việc này. 

Ngay cả khi đó, có một giới hạn đối với khối lượng vật liệu có thể được tái chế. Nhà kinh tế chính Blair Fix chỉ ra rằng mọi thứ đều xuống cấp và không có gì có thể tái chế một cách hoàn hảo. Ông Blair Fix nói: “Chúng tôi luôn cần vật liệu. Và hiện tại, việc sản xuất các vật liệu mới thường rẻ hơn nhiều so với việc tái chế những vật liệu đã qua sử dụng, chẳng hạn như nhựa làm từ dầu.

Khuyến khích thay đổi 

Các tập đoàn tự mình áp dụng các chính sách tiến bộ về môi trường bởi các cam kết bền vững có thể nâng cao thương hiệu của họ. Nhưng các nguồn tài nguyên không thể tái tạo cũng đang suy giảm. 

Giám sát chất thải điện tử ước tính giá trị của các nguyên liệu thô được thải ra trong các thiết bị điện tử cũ vào năm 2019 là 57 tỉ USD. Trong số này, chỉ có 10 tỉ USD nguyên liệu thô được thu hồi "theo cách lành mạnh với môi trường”. Nếu các nhà sản xuất tiếp thị theo cách này, nó thực sự có thể tạo ra sự khác biệt.

Nếu các công ty có tư duy tiến bộ bắt đầu triển khai các chiến lược vòng tròn sẽ có một khởi đầu thuận lợi nếu nền kinh tế chuyển dịch theo hướng ủng hộ tái chế. 

Có thể bạn quan tâm:

► Lĩnh vực kinh doanh hydro xanh đang được nhiều quốc gia quan tâm