Giám sát sinh trắc học: Kỷ nguyên mới của sức khỏe kỹ thuật số và quyền riêng tư

Trong giai đoạn đầu đối phó với đại dịch, theo dõi liên lạc nhanh chóng là vô cùng quý giá để hạn chế sự lây lan. Mỹ đã sử dụng "Camera nhiệt trí tuệ nhân tạo” phát hiện cơn sốt và cảnh báo về sự hiện diện của các bệnh nhân nghi ngờ nhiễm virus corona. Đồng thời, kết hợp với nhiều hoạt động theo dõi định vị người dân thông qua dữ liệu của các ông trùm như Google, Amazon và Facebook. 

Viễn thông trên khắp châu  Âu đang chia sẻ dữ liệu với các cơ quan chính phủ và các cơ quan tình báo Israel trong nỗ lực ngăn chặn virus corona bằng công nghệ theo dõi điện thoại ban đầu được phát triển để chống khủng bố. Hàn Quốc sử dụng GPS để theo dõi trên 2 triệu công dân thông qua ứng dụng Corona 100m. Ứng dụng Khai báo sức khỏe tự nguyện của bộ y tế Việt Nam cũng đã có trên 400.000 thông tin.

Nhưng Trung Quốc mới là quốc gia đáng chú ý nhất. Bằng cách sử dụng hàng trăm triệu camera nhận diện người dân nơi công cộng và giám sát gần 500 triệu dân ở 200 thành phố qua smartphone bằng ứng dụng “Mã số Sức khỏe Alipay”. Các cơ quan chức năng của Trung Quốc có thể nhanh chóng xác định các trường hợp nghi nhiễm COVID-19, đồng thời còn truy xuất ra được họ đã đi những đâu, tiếp xúc với những ai để xác định người nghi nhiễm nếu cần.

Cụ thể, Giám sát sinh trắc học hiện đại với sự kết hợp công nghệ vạn vận kết nối IoT, có thể đánh giá người dùng qua các đặc điểm phức tạp hơn, liên quan đến sự thay đổi ý thức và vô thức như tính khí, huyết áp, nhiệt độ, độ dẫn của da, hoạt động của não, nhịp tim, sâu hơn là quan sát được cảm xúc và dự đoán hành vi. 

Các thuật toán tinh vi thậm chí sẽ xác định được bạn bị ốm trước cả khi bạn biết. Chuỗi lây nhiễm dịch bệnh nhờ đó sẽ bị ngăn chặn quyết liệt và hiệu quả hơn. Các hệ thống giả định như vậy được cho là có thể ngăn chặn đại dịch chỉ trong vài ngày. 

Mặt trái, sẽ là việc hợp pháp hóa cho một hệ thống giám sát khủng khiếp chưa từng có. Nếu các tập đoàn công nghệ và các chính phủ bắt đầu thu thập dữ liệu sinh trắc học của người dân trên quy mô đại chúng, họ có thể nắm rõ về người dân nhiều hơn cả họ biết về bản thân mình. Rủi ro khi nguồn thông tin này có thể bị sử dụng như một sản phẩm thương mại.

“Giám sát sinh trắc học có thể biến scandal rò rỉ dữ liệu của Facebook trở thành thứ “tối cổ”. Yuval Noah Harari, nhà sử học Do Thái bày tỏ quan điểm.

Ngay cả khi số ca nhiễm COVID-19 đã giảm về 0, một số chính phủ cần thu thập dữ liệu cá nhân vẫn có thể lập luận rằng họ cần giữ các hệ thống giám sát sinh trắc học vì lo ngại sẽ có một đại dịch virus mới trong tương lai. Cuộc chiến xảy ra khi mọi người phải lựa chọn giữa quyền riêng tư và sức khỏe.