Xuất khẩu nông, thủy sản đang chững lại

Giá trị xuất khẩu thấp

Tại hội nghị bàn giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh xuất khẩunhóm hàng nông sản, thủy sản do Bộ Công Thương tổ chức ngày 3-6, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ HuyHoàng cho biết, năm 2013, nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu chung của cảnước. Nhóm hàng giữ vị trí hàng đầulà: gạo, cà phê, thủy sản, tiêu điều, gỗ…

Năm tháng đầu năm 2014, kim ngạch nhóm hàng nông sản, thủy sản đạt8,92 tỷ USD, tăng 12,7% so với cùng kỳ, chiếm tỷ trọng 15,2% trong tổng kim ngạchxuấtkhẩucủa cả nước.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, xuất khẩu nhóm hàng này đang có dấuhiệu chững lại, xuất siêu bị thu hẹp. Ông Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, trongnhiều năm nay, hiện tượng "được mùa, mất giá" diễn ra phổ biến tại các ngành hàng nông, thủy sảncủa Việt Nam. Nguyên nhân cơ bản của hiện tượng này là do công tác quy hoạch các vùng nguyên liệunông, thủy sản chưa được triển khai nhất quán và đồng bộ. Hệ quả của thực trạng quy hoạch nêu trênlà sự giảm sút về chất lượng sản phẩm và hiệu quả xuất khẩu. Công tác quy hoạch hiện nay còn chậm,chưa theo kịp sản xuất, viêc thực hiện theo quy hoạch chưa được coi trọng.

Đặc biệt, hiện nay, hầu hết các sản phẩm nông, thủy sản hiện nay đềulà sản phẩm thô và có giá trị thấp. "Chiến lược xuất khẩu hàng hóa thời kỳ 2011-2020, định hướngđến năm 2030 nêu rõ định hướng đối với nhóm hàng nông, thủy sản là 'dịch chuyển cơ cấu hàng xuấtkhẩu hướng mạnh vào chế biến sâu, phát triển sản phẩm có chất lượng, giá trị gia tăng cao, có sứccạnh tranh và có thương hiệu mạnh'. Tuy nhiên, do các chính sách hỗ trợ về vốn, khoa học công nghệ,đào tạo… còn chưa đồng bộ và nhất quán nên viêc chuyển dịch cơ cấu theo định hướng nêu trên cònchậm", ông Trần Tuấn Anh phân tích.

Thêm vào đó, sức tiêu thụ của các thị trường nhập khẩu vẫn còn yếu,trong khi áp lực cạnh tranh vẫn không ngừng gia tăng. Dự báo kinh tế 2014 cho thấy, nguồn cungnhiều loại nông, thủy sản tăng trong khi nhu cầu thế giới tăng chậm do kinh tế thế giới chậm phụchồi dẫn đến doanh nghiệp xuất khẩu nông, thủy sản Việt Nam gặp nhiều khó khăn do giá cả giảm sút vàáp lực cạnh tranh cao.

Quy hoạchvề sản xuất và tiêu thụ

Người đứng đầu Bộ Công Thương nhận định, dù đã nhận diện được nhữngkhó khăn của ngành hàng nông sản, thủy sản nhưng chúng ta chưa có biện pháp giải quyết dứt điểm. Sựbiến động ở khu vực Biển Đông thời gian gần đây cũng có thể ảnh hưởng đến sản xuất nói chung, sảnxuất xuất khẩu hàng nông sản nói riêng.

Còn theo ông Cao Đức Phát, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triểnnông thôn, các mặt hàng nông sản muốn phát triển hơn nữa phải xuất khẩu bởi thị trường trong nướckhông thể tiêu thụ hết.

Thời gian gần đây, sảm phẩm nông nghiệp có tăng như lúa đông xuânđược mùa ở 3 miền, chăn nuôi phục hồi, nuôi trồng thủy sản sôi động sau một thời gian được giá…nhưng thị trường co lại. Nếu không có biện pháp kịp thời để tháo gỡ khó khăn thì tình hình sẽ càngnghiêm trọng hơn.

"Nhiều Đại biểu Quốc hội mấy ngày gần đây chất vấn rằng tại sao ViệtNam làm ra nhiều lúa gạo, tôm, cá mà nông dân vẫn nghèo", ông Phát nói.

Để khắc phục những khó khăn của nhóm hàng nông sản, thủy sản, Bộ CôngThương đưa ra một số giải pháp như: Xây dựng và phê duyệt quy hoạch tổng thể sản xuất và tiêu thụhàng nông sản, thủy sản; xây dựng và thực hiện tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với nhóm hàng nông sản,thủy sản xuất khẩu để từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả xuất khẩu; tăng cường kiểm tra, kiểmsoát để kịp thời phát hiện xử lý các trường hợp vận chuyển, buôn bán hàng nông sản nhập lậu gây ảnhhưởng đến sản xuất và tiêu thụ.

Với công tác mở rộng thị trường xuất khẩu, theo Thứ trưởng Trần TuấnAnh, Bộ Công Thương sẽ rà soát nhu cầu tiêu dùng nông sản, thủy sản tại các thị trường, cơ chếchính sách nhập khẩu của các nước, theo dõi thông tin, diễn biến tình hình sản xuất của các thịtrường để kịp thời thông tin cho các đơn vị liên quan nhằm chủ động đề xuất và phối hợp thực hiệncác giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nhóm hàng này.