Xây dựng đường sắt để giải quyết bài toán bauxite?

Sau khi triển khai xây dựng và đưa vào sử dụng, đến nay nhà máy Tân Rai đã cho ra những sản phẩm alumin đầu tiên, còn nhà máy Nhân Cơ mới hoàn thiện được khoảng 51%. Với tiến độ của cả hai nhà máy như thế, kế hoạch xây dựng, triển khai khai thác bauxite ở Tân Rai và Nhân Cơ đã chậm hơn 2 năm.

Hiện tại, một loạt các vấn đề chưa mang lại kết quả như mong muốn cho hai dự án khai thác bô xit này là chi phí đầu tư sản xuất alumin tăng cao khiến giá thành cao hơn giá bán, công nghệ khai thác lạc hậu... Mỗi tấn alumin được bán trên thị trường quốc tế hiện là 326,5 USD/tấn, trong khi phí sản xuất của Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) là 362 USD/tấn. Như vậy, càng sản xuất nhiều, càng bán được nhiều thì Vinacomin càng lỗ.

Ông Nguyễn Quang Thái - Phó chủ tịch Hội khoa học kinh tế Việt Nam - cho rằng, với giá bán như thế, mỗi năm Vinacomin lỗ hàng chục triệu USD.

Nguyên nhân chính khiến chi phí sản xuất alumin tăng cao là việc vận chuyển bằng đường bộ như hiện nay.

Theo TS Nguyễn Văn Ban - nguyên trưởng ban Nhôm - Titan (TKV), nếu vận chuyển bằng đường bộ, mỗi năm dự án Tân Rai tốn 24,6 triệu USD, dự án Nhân Cơ khi đi vào hoạt động cũng tốn 38 triệu USD tiền vận chuyển. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc vận chuyển chủ yếu bằng ôtô, trong khi giá xăng dầu liên tục thay đổi càng làm dự án thêm rủi ro.

Cũng theo TS Nguyễn Văn Ban, nếu vận chuyển bằng xe tải như hiện nay, mỗi tấn alumin của nhà máy Tân Rai phải chịu tối thiểu 50 USD tiền phí vận chuyển nguyên - nhiên vật liệu vào nhà máy, phí vận chuyện alumin ra cảng, phí bao gói, lưu kho, bốc dỡ. Nếu vận chuyển bằng đường sắt, con số này chỉ bằng ¼ so với đường bộ, khoảng 12,5 USD/tấn/km, giảm được 37,5 USD cho một tấn alumin.

Như vậy, cần sớm xây dựng tuyến đường sắt kết nối các nhà máy khai thác bauxite với các cảng biển nước sâu mới mong làm hạ giá thành alumin bán ra. Việt Nam sẽ không thể có ngành công nghiệp bauxite nhôm nếu không có đường sắt. Đây cũng là phương tiện vận chuyển hàng hóa chủ yếu của các nước khác trên thế giới vì tiết kiệm chi phí và thời gian.

Nguồn Hà Nội mới