Volkswagen vs Tesla

Có chút gì đó “Herbie” ở Herbert Diess, ông chủ của hãng xe Đức Volkswagen Group. Giống như chiếc xe Herbie trong loạt phim của hãng Walt Disney - một chiếc xe kiểu Bọ Rùa có cảm xúc, thích được yêu, ưa giận dỗi, đã đốn ngã trái tim của hàng triệu người xem - Herbert Diess cũng có chính kiến và sức hút riêng. Và giống như Herbie, Diess luôn nghiêm túc trong các cuộc đua dù trong cuộc đua đó, ông được xem là ở thế yếu, nhất là khi đối thủ chính của ông là Elon Musk, ông chủ của hãng xe Mỹ Tesla, một tay đua kỳ cựu trong lĩnh vực xe điện.

Điều bất ngờ là trong cuộc đua xe điện, nhà đầu tư dường như tin rằng kẻ yếu thế Volkswagen có khả năng thắng cao hơn. Bằng chứng là trong suốt tháng vừa qua, giá cổ phiếu của Volkswagen đã tăng mạnh 60% trong khi cổ phiếu của Tesla sụt giảm. 

Đó là cuộc lội ngược dòng ngoạn mục đối với một hãng xe bị dính vào vụ bê bối gian lận khí thải kéo dài suốt 5 năm, cũng như các khoản chi phí phình to và mối quan hệ cứng nhắc giữa Diess với công đoàn. Nhưng sau đó, Diess đã đạt được 2 chiến thắng lớn. Đầu tiên, ông đã giành được sự ủng hộ hoàn toàn của ủy ban cố vấn, chấm dứt ngày tháng “cơm không lành, canh không ngọt” với công đoàn. Điều này có thể giúp ông cải thiện biên lợi nhuận đang kém sắc của hãng xe Đức. Thứ 2, ông đã tạo sức nóng cho Volkswagen, gầy dựng được lòng tin nơi các nhà đầu tư đối với chiến lược xe điện của Hãng.

Dựa trên các thông tin cập nhật từ Volkswagen, một số chuyên gia phân tích trong ngành ô tô dự báo trong khoảng 2 năm, các nhãn hàng của Volkswagen như VW, Audi và Porsche có thể sản xuất lên tới 1,5 triệu chiếc xe điện, từ mức 230.000 chiếc vào năm 2020. Tập đoàn này có thể bắt kịp thậm chí vượt qua Tesla, vốn đã sản xuất được 500.000 chiếc vào năm ngoái. Nhưng đối thủ của Volkswagen không chỉ có Tesla. Những đối thủ mới như Apple, Baidu (Trung Quốc) cũng đang bước vào cuộc đua.

Có thể thấy Volkswagen hầu như không có kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất pin, trong khi Tesla đã có nhiều năm tích lũy kinh nghiệm trong mảng này dưới sự đốc thúc gắt gao của Elon Musk. Bắt kịp với hãng xe Mỹ này sẽ không hề dễ dàng. Vốn hóa thị trường của Tesla hiện gần gấp 4 lần mức vốn hóa 135 tỉ euro (160 tỉ USD) của Volkswagen và đây là lợi thế giúp Tesla dễ dàng huy động vốn. Diess đã khiến giới đầu tư phấn khởi khi cam kết sẽ cắt giảm phân nửa chi phí pin, một phần bằng cách sản xuất các loại pin thể rắn sạc nhanh và chạy được quãng đường dài từ năm 2024.

Nhưng ông vẫn chưa đưa ra thời gian cụ thể đối với các khoản cắt giảm chi phí này, trong khi Tesla đang cho ra mắt một loại pin có sức mạnh khủng hơn trong năm nay mà có thể giúp giảm chi phí ngay lập tức. Trong khi Volkswagen cam kết đến năm 2030 sẽ xây dựng được 6 siêu nhà máy sản xuất pin có công suất lên tới 240 GWh mỗi năm, thì Elon Musk tuyên bố các nhà máy của Tesla đến thời điểm đó sẽ có công suất khoảng 3.000 GWh.

Trong lĩnh vực phần mềm, khoảng cách giữa 2 hãng xe thậm chí còn xa hơn. Tesla đã đặt ra luật chơi xe điện bằng cách thiết kế một chiếc xe như một sản phẩm phần mềm mà có thể nâng cấp thường xuyên, giống như iPhone. Volkswagen gần đây đã làm điều tương tự với chiếc xe điện mới ID.3 và đã bắt tay thực hiện kế hoạch trở thành hãng điện toán lớn của Đức chỉ sau SAP, một nhà sản xuất phần mềm doanh nghiệp.

Nhưng trong khi Tesla đã có sẵn máu công nghệ trong mình thì “thành tựu” phần mềm nổi bật nhất của Volkswagen là sử dụng phần mềm để gian lận kiểm tra khí thải, khiến hãng xe Đức tốn hơn 30 tỉ euro tiền phạt, chi phí pháp lý và bồi thường cho các chủ xe. Công nghệ tự hành lại gia tăng thêm mức độ phức tạp. Volkswagen đang theo đuổi 2 dự án phát triển phần mềm, một cho loại xe chở khách không người lái và một cho dòng xe tự hành cung cấp MaaS (tính di động như một dịch vụ, bao gồm chia sẻ xe và các giải pháp thay thế khác thay cho việc sở hữu xe truyền thống). 

Ở cả 2 trường hợp, các gã khổng lồ công nghệ từ Mỹ và Trung Quốc, cũng như Tesla đều là những đối thủ đáng gờm. Bản thân Diess biết rõ rằng khi phần mềm ngày càng biến ô tô trở thành một chiếc máy tính di động, nó sẽ chuyển đổi toàn ngành ô tô thậm chí còn hơn cả điều mà điện khí hóa đang làm.

Tuy nhiên, là một nhà sản xuất ô tô kỳ cựu, Volkswagen đã thực hiện những động thái táo bạo. Volkswagen trông cậy vào nguồn thu từ mảng xe động cơ đốt trong khổng lồ để chi dự kiến 15 tỉ USD mỗi năm vào các khoản đầu tư xe điện và kỹ thuật số cho đến năm 2025. Volkswagen cũng đang lập ra một nền tảng riêng cho xe điện thay vì dựa vào dây chuyền sản xuất hiện có. Volkswagen đang thiết kế ô tô xung quanh cốt lõi là pin, chứ không phải ngược lại. Để đảm bảo nguồn pin khi nhu cầu xe điện gia tăng, Volkswagen, giống như Tesla, đang tích hợp theo chiều dọc chuỗi cung ứng của mình. Hầu hết việc sản xuất xe điện từ pin và khung gầm cho đến phần mềm đều sẽ tiến hành trong nội bộ.

Các hãng xe khác cũng như những doanh nghiệp đang chịu sức ép lớn từ các công nghệ sạch hơn. Ảnh: thedriven.io

Các hãng xe khác cũng như những doanh nghiệp đang chịu sức ép lớn từ các công nghệ sạch hơn như doanh nghiệp trong ngành dầu mỏ sẽ theo dõi sát sao nỗ lực của Volkswagen và ông chủ của nó. Bởi lẽ, những thay đổi mà Diess đang thực hiện cho thấy ông sẵn sàng “lật tung” cả một hệ tư tưởng cũ kỹ vẫn luôn bám vào nhiên liệu hóa thạch. 

Tiếng vang Diess đã tạo được cho Volkswagen đang nâng cao vị trí của ông trong Tập đoàn, bằng chứng là giá cổ phiếu tăng mạnh suốt thời gian vừa qua. Vầng hào quang quanh ông càng tỏa sáng thì ông càng tận hưởng được nhiều tự do hơn để tái cấu trúc một doanh nghiệp quá kềnh càng bao gồm chia tách Porsche, nhãn hàng xe thể thao đã nhanh chóng trở thành viên đá quý trong ngành xe điện và có thể được định giá trên 75 tỉ euro. Và nếu có một ngày Diess phát triển được chiếc xe điện có giá phải chăng mang tính biểu tượng như chiếc Herbie chạy điện ngoài đời thực, Elon Musk có lẽ sẽ ngả mũ bái phục.