UBCK dự kiến thắt chặt quy định về dự báo giá chứng khoán của CTCK

Kết thúc cuộc làm việc giữa 3 bên: Ủy ban chứng khoán (UBCK), Hiệp hội kinh doanh chứng khoán (VASB) và 20 công ty chứng khoán (CTCK) là sự đồng thuận về 5 điểm căn bản trong dự thảo Thông tư về quản lý khối CTCK.

CTCK sẽ được tự doanh đến 70% vốn chủ sở hữu

Theo Phó Chủ tịch UBCK Nguyễn Đoan Hùng Luật Chứng khoán cho phép CTCK đủ điều kiện được thực hiện 4 nghiệp vụ cơ bản, trong đó tự doanh chỉ là 1 trong 4 nghiệp vụ đó, nhưng có nhiều CTCK quá sa đà vào tự doanh, gây ra những tổn thất lớn không chỉ cho công ty mà còn ảnh hưởng đến uy tín toàn thị trường. Những CTCK có yếu tố nước ngoài hầu như không sa đà vào tự doanh, nên họ khá an toàn.

Về vấn đề hạn chế tự doanh CTCK như thế nào? Tỷ lệ 40% vốn chủ sở hữu được dùng để đầu tư như tại dự thảo Thông tư hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của CTCK có quá hạn hẹp hay không? Khối CTCK và VASB đã đưa ra 2 quan điểm.

Một là, không nên có sự khống chế này, vì sẽ khiến CTCK mất động lực mở rộng, trong khi CTCK đã phải tuân thủ an toàn tài chính rất chặt chẽ trong Thông tư 226.

Hai là, trong trường hợp buộc phải khống chế tỷ lệ tự doanh, thì nên cho phép CTCK được tự doanh theo tỷ lệ tương ứng với tỷ lệ an toàn vốn khả dụng của CTCK. VASB đề xuất: Nếu CTCK có tỷ lệ an toàn vốn khả dụng trên 180% thì được đầu tư 60% vốn chủ sở hữu, trên 250% thì được đầu tư 70% vốn chủ sở hữu, trên 300% thì tỷ lệ đầu tư/vốn chủ sở hữu là 80%.

VASB cũng đại diện cho khối CTCK kiến nghị không áp dụng hồi tố đối với CTCK đã đầu tư vượt quá hạn mức cho phép theo Thông tư mới, để giảm áp lực "xả hàng" ra thị trường, tránh việc CTCK bị thiệt hại vì buộc phải thanh lý các khoản đầu tư cho vừa khuôn khổ pháp lý mới.

Ông Phạm Hồng Sơn, Vụ trưởng Vụ quản lý kinh doanh: "Trên cơ sở ý kiến phản biện từ thành viên và tình hình thị trường thực tế, chúng tôi sẽ nâng tỷ lệ đầu tư của khối CTCK ừ 40% lên 70% vốn chủ sở hữu. Tỷ lệ này áp dụng cho tất cả các CTCK, kể cả CTCK có chức năng tự doanh hay không, đồng thời không hồi tố đối với quy định này". Tuy nhiên, tỷ lệ 70% chỉ là dự thảo, quyền quyết định là ở Bộ Tài chính.

Cũng trong mục tiêu hướng CTCK đến hoạt động an toàn hơn, UBCK bảo lưu quan điểm CTCK chỉ được vay tối đa 3 lần vốn chủ sở hữu (quy định hiện hành là 6 lần), nhưng sẽ không hạn chế đối tượng vay, với điều kiện phải đảm bảo quy định pháp luật trong nghiệp vụ này.

CTCK phải có hệ thống kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro trực thuộc Hội đồng quản trị

Điểm mới hoàn toàn trong dự thảo Thông tư là quy định CTCK phải có thêm bộ phận kiểm toán nội bộ và quản trị rủi ro trực thuộc Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên, bên cạnh hệ thống kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro được thành lập trực thuộc Tổng giám đốc. Nhiều ý kiến từ CTCK cho rằng, đây là quy định cao hơn mặt bằng chung, rất khó thực hiện bởi hiện nay, ngay cả Ban kiểm soát của nhiều doanh nghiệp cũng chỉ hoạt động hình thức.

Trên quan điểm của người quản lý, UBCK cho rằng, lỗ hổng lớn nhất trong hoạt động của CTCK chính là khâu kiểm soát nội bộ. "Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCK thường là kiêm nhiệm hoặc không tham gia điều hành, nên nếu không có một bộ máy giúp việc giám sát, quản lý rủi ro thì sẽ còn những cái chết bất ngờ nữa xảy ra. Thiệt hại cuối cùng chính là Hội đồng quản trị và các cổ đông", ông Sơn nói.

Vì thế, UBCK bảo lưu quan điểm CTCK phải xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro trực thuộc Hội đồng quản trị. Các CTCK đã đồng thuận với Ủy ban.

Một vấn đề lớn khác được nhiều CTCK đề cập là khó thực hiện nghĩa vụ của 1 doanh nghiệp niêm yết song song với nghĩa vụ của 1 CTCK thành viên. Tuy nhiên, mong muốn UBCK "giảm bớt nghĩa vụ công bố thông tin, quản trị doanh nghiệp cho CTCK" đã không được UBCK chấp thuận trên quan điểm doanh nghiệp niêm yết thì phải chịu sự giám sát chính về vốn, về khả năng sinh lời, còn CTCK với đặc thù hoạt động là tổ chức tài chính trung gian, phải chịu sự giám sát về quản trị và mức độ an toàn tài chính.

CTCK được dự báo giá chứng khoán, nhưng phải có cơ sở

Quy định "CTCK không được dự báo giá một chứng khoán hoặc đưa ra các khuyến nghị giao dịch liên quan đến một chứng khoán cụ thể,không được đưa ra ý kiến về việc tăng hay giảm giá chứng khoán để lôi kéo khách hàng tham gia giao dịch", cũng nhận được rất nhiều tranh luận từ CTCK và hiệp hội trên quan điểm, đây là một phần không thể thiếu của nghiệp vụ phân tích, đánh giá thị trường.

Ở điểm này, quan điểm của UBCK là muốn xóa bỏ hiện tượng một số CTCK đưa ra nhận định chủ quan, nhắn tin phím hàng, lôi kéo nhà đầu tư bằng mọi giá để tăng thị phần, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính chuyên nghiệp và công bằng trên TTCK.

Nhưng trước những ý kiến tranh luận từ thành viên, Ban soạn thảo cho biết, sẽ sửa quy định này theo hướng, cho phép CTCK được đưa ra các dự báo về TTCK, nhưng phải có cơ sở thông tin, phân tích, không được dự báo một cách vô trách nhiệm, gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý thị trường, tâm lý nhà đầu tư.

Quản lý tiền nhà đầu tư, cách nào?

Điểm duy nhất tuy đã thống nhất về quan điểm, nhưng chưa chốt được cách làm trong cuộc họp 3 bên là cách thức nào để quản lý tiền gửi nhà đầu tư chứng khoán. Dự thảo Thông tư đưa ra quy định, nhà đầu tư có 2 sự lựa chọn: Hoặc là gửi tiền tại ngân hàng, hoặc là để CTCK quản lý tiền nhà đầu tư trên tài khoản thanh toán tổng. Tất cả đều thống nhất 1 cách nhìn là quản lý tiền tại ngân hàng là tách bạch, là giảm thiểu khả năng CTCK lạm dụng vốn của nhà đầu tư, nhưng do những hạn chế trong hệ thống ngân hàng, nên chưa thể áp dụng cách làm duy nhất theo hướng tách hoàn toàn này.

Quan điểm từ CTCK VCBS cho rằng, không nên buộc CTCK phải cung cấp cả 2 sự lựa chọn trên cho nhà đầu tư, bởi như thế là tốn kém và lãng phí, mà nên cho phép CTCK tùy theo điều kiện của mình, được chọn lựa cách cung ứng dịch vụ quan lý tiền tốt nhát cho nhà đầu tư của họ.

Tại cuộc họp, tiếp thu ý kiến từ thành viên, UBCK cho biết, sẽ bỏ quy định ngân hàng có trách nhiệm quản lý tiền của từng khách hàng theo tiểu khoản riêng biệt, và cung cấp sao kê số dư tiền theo yêu cầu của từng khách hàng, vì những hạn chế trong khả năng kết nối giữa hệ thống ngân hàng và CTCK. Thay vào đó, theo ông Sơn, việc quan lý tiền của nhà đầu tư tại dự thảo mới sẽ được nâng lên một cấp khi quy định, tài khoản tổng mà CTCK mở tại các ngân hàng là tài sản của nhà đầu tư, CTCK không được lạm dụng dùng vào bất kỳ mục đích nào phục vụ cho CTCK.

Nguồn Đầu tư chứng khoán