TS Nguyễn Đình Cung: Vietnam Airlines làm sai lệch bản chất CPH

Ông bình luận như thế nào Quan điểm của ông trước phương án này? VNA sẽ đượcgì với phương án cổ phần này, thưa ông?

TS Nguyễn Đình Cung:- Tôi nghĩ rằng, phương án VNA đưa rađang bị nhầm mục tiêu, không thể chấp nhận được.

Cổ phần hóa DNNN là việc chuyển đổi hình thức sở hữu từ DNNN (doanh nghiệp đơn sởhữu) sang công ty cổ phần (doanh nghiệp đa sở hữu), đồng thời chuyển doanh nghiệp từ chỗ hoạt độngtheo độc quyền nhà nước sang nguyên tắc thị trường (cung cầu cạnh tranh...).

Thứ nhất, cổ phần hóa phải tuân thủ 4 mục tiêu,là phải thắt chặt tài khóabuộc họ áp dụng ngân sách cứng, kỷ luật thị trường, quản trị hiện đại cuối cùng rồi mới đến cổ phầnhóa.

Phải thay đổi quản trị để gia tăng. Chúng ta lại hi vọng cổ phần hóa để thay đổiquản trị, cổ phần hóa để bắt buộc họ áp dụng cơ chế thị trường.

Tuy nhiên, với phương án của VNA, không những không thay đổi những nguyêntắc quản trị như yêu cầu màcòn xin thêm ưu tiên, ưu đãi, đượcbao bọc nhiều hơn thì không nên cổ phần hóa, vì làm như vậy VNA cổ phần hóa để làmgì?

Thứ hai, VNA lại muốn giữ lại thặng dư vốn phát hành thêm cổ phần tương ứng với vốn Nhà nước(75% vốn điều lệ) khi thực hiện cổ phần để tăng thêm vốn đầu tư làm cơ sở bổ sung nguồn vốn mua máybay. Nghĩa là tiền của nhà nước lại đem cho không những cổ đông góp vốn mua cổ phần, nếu vậy thìcuối cùng nhà nước được gì? Đề ra mục tiêu cổ phần hóa làm gì?

Về nguyên tắc, cổ phần hóa là nhằm mục tiêu huy động vốn, củng cố sức mạnh cạnh tranh nhưng huyđộng được bao nhiêu lại cho đi bấy nhiêu thì sao gọi là cổ phần?

Thực chất với những phương án này, VNA đang làm sai lệch bản chấtcổphần hóa. Không thể chấp nhận một phương án như vậy.

PV: - Bộ GTVT lý giải VNA đề xuất như vậy là vì nhiệm vụquốc phòng, an ninh, thưa ông?

TS Nguyễn Đình Cung: - Sẽ không có lý do nào trong trường hợpnày.

Một trong những nguyên tắc quản trị hiện đại là phải tách được chủ sở hữu ra khỏinhững nguyên tắc, chức năng khác, thay đổi lại vị trí doanh nghiệp nhà nước, tách biệt chức năngkinh doanh và chức năng xã hội, chính trị và hoạtđộng theo cơ chế thương mại.

Nhưng theo phương án của VNA, họ lại đang gộp lại, nghĩa là tư duy và hànhđộng của VNA vẫn chưa thoát được tư duy bao cấp.

PV: - Với những ý kiến ông vừa phân tích,VNAđang nhận được quá nhiều ưu đãi, tương tự trường hợp của Vinalines và SBIC.Theo ông, điều nàynày có chứng tỏ thêm nghi ngờ của dư luận về nhóm lợi ích trong cổ phần hóa các doanh nghiệp, tậpđoàn nhà nước mà cụ thể là VNA hay không?

TS Nguyễn Đình Cung: - Tôi sẽ không tin là có lợi ích nhóm ở đây vì nhữngphương án của VNA nó quá vô lý và lộ liễu. Tôi cho rằng, lợi ích nhóm phải được bao bọc, chechắn kỹ chứ không thể phơi bày ra như vậy, ở đây có thể có vấn đề về ứng xử.

Vì sao tôi nói vậy? Ở đây, có lẽ có một suy nghĩ tôi đang đi tiên phong trong cổ phần hóa, nênphải được ưu tiên, ưu đãi... đó là tư duy kiểu bao cấp.Tôi làm được cái này thìphải được ưu tiên, ưu đãi cái kia.

Tuy nhiên, nếu cứ cái kiểu ưu tiên, ưu đãi, bao bọc doanh nghiệp mãi như vậy thìsẽ không thể thực hiện cổ phần hóa được.

PV: - Vậy theo ông, doanh nghiệp cổ phần hóa màlạicứđượcnuông chiều, đòi ưu tiên, ưu đãi, bao bọc như vậy thì kết quả đạt đượcsẽ là gì, thưa ông?

TS Nguyễn Đình Cung: - Tôi cho rằng, không thể làm như thế được, phải thay đổitư duy.

Kết quả của cổ phần hóa phải làm thay đổi được bản chất của doanh nghiệp, cụ thể làthayđổicơ cấu chiến lược, thayđổi quảntrị nhằmthúc đẩy doanh nghiệpphát triển mạnh mẽ hơn chứ không phải đơn giản là làm đẹp doanh nghiệp bằng những ưu tiên, ưu đãicủa nhà nước.

PV: - Cổ phần hóa chỉ là một công cụ của tái cấu trúc nhưng tại sao tớinay, việc tái cấu trúc nền kinh tế mới chỉ nhắm tới mục tiêu cổ phần hóa. Và nếu duy trì tình trạngnhư trên thì tái cấu trúc sẽ đi đến đâu, thưa ông?

TS Nguyễn Đình Cung: - Tái cấu trúcnền kinh tế là thúc đẩy nền kinhtế phát triển theo nền kinh tế thị trường, thu hẹp vai trò của doanh nghiệp nhà nước để phân bốnguồn lực.

Vì trên thực tế, doanh nghiệp nhà nước còn chiếm vị trí độc quyền, chi phối nhiềungành nghề của nền kinh tế, chính điểm này đã gây độc quyền và hạn chế cạnh tranh.

Tuy nhiên, với những phương án của VNA thì rõ ràng họ đang làm sai lệch đi bản chất, tăng thếđộc quyền, không còn tính cạnh tranh.

PV: Xin cảm ơn ông!