Tranh cãi giá cổ phiếu CII

Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TPHCM (CII) là ông Lê Quốc Bình vừa đăng ký bán hơn 2,2 triệu cổ phiếu CII, gần như toàn bộ lượng cổ phiếu CII mà ông nắm giữ. Ngay lập tức, như lần ông Bình từng đăng ký thoái vốn khỏi cổ phiếu CII cách đây khoảng 2 năm, thị trường trở nên dậy sóng. Sự chú ý càng gia tăng khi mạng xã hội xuất hiện bài viết nghi ngại ông Bình và CII dùng thủ thuật với các giao dịch ở CII.   

CII đã làm gì?

CII đầu tư tài chính khá nhiều. Theo báo cáo kiểm toán, cuối năm 2016, CII đầu tư liên doanh liên kết vào nhiều công ty như CII B&R (chuyển tên từ Lữ Gia trước đây, vẫn giữ mã LGC), Vinaphil (VPII), CII E&C (CEE), Cấp thoát nước Cần Thơ, Nước Tân Hiệp… với vốn đầu tư gốc là 1.823 tỉ đồng. Nhưng tại thời điểm cuối quý I/2017, danh mục đầu tư tài chính đã không còn ghi nhận sự hiện diện của LGC, VPII. Thay vào đó, hai đơn vị này trở thành công ty con của CII.

CII đầu tư LGC với giá gốc gần 1.000 tỉ đồng. Ở thời điểm cuối năm ngoái, CII ghi nhận mức lãi 256 tỉ đồng chỉ riêng từ việc đầu tư vào cổ phiếu LGC, tức tăng gần 26% so với giá gốc. Cuối quý I/2017, việc biến LGC thành công ty con đã giúp CII hợp nhất kết quả kinh doanh và theo số liệu từ báo cáo tài chính, CII cũng đã ghi nhận doanh thu tài chính gần 1.350 tỉ đồng, chủ yếu là khoản đánh giá lại giá cổ phiếu LGC. Từ đây, CII đạt kết quả kinh doanh quý I/2017 bất ngờ, với doanh thu chỉ khoảng 140 tỉ đồng nhưng lợi nhuận sau thuế đạt hơn 1200 tỉ đồng.

Cần nhắc lại CII đã thâu tóm LGC từ năm 2014, thông qua công ty con là CII E&C. Kể từ đó, giá cổ phiếu LGC bước vào chu kỳ tăng. Biểu đồ giá cổ phiếu LCG trong 3 năm qua, vẽ theo giá đã điều chỉnh qua các đợt phát hành thêm cổ phiếu cho thấy, xu hướng giá cổ phiếu LGC là tăng đáng kể, có thời điểm tăng gấp 7 lần và hiện giao dịch với giá hơn 4 lần so với giá cổ phiếu LGC trong tháng 5.2014. Cũng trong 3 năm này, CII đã nhiều lần thay đổi quyền sở hữu đối với LGC, có lúc nắm hơn 80% vốn điều lệ (trước đại hội cổ đông năm 2014 của LGC), có lúc giảm về mức 52,1% (do hoán đổi trái phiếu CII thành cổ phiếu LGC cho Metro Pacific Tollways Corporation - MPTC) và giảm tiếp về mức 49% vào năm 2016. Bây giờ, CII nắm trở lại hơn 54% cổ phần tại LGC.

Động thái giảm rồi lại tăng sở hữu cổ phiếu ở  công ty con, công ty liên kết còn được CII thực hiện ở CEE, theo tính chất tương tự với LGC. Cụ thể, CII vừa mua vào cổ phiếu CEE, nâng sở hữu tại CEE từ 49% lên 51%. Cuối năm ngoái, CII từng chuyển đổi sở hữu ở CEE từ mức 99,5% về 49% cho một số nhà đầu tư. Bây giờ, sau khi lên sàn (ngày 15.5), CII mua thêm cổ phiếu CEE để sở hữu chi phối trở lại công ty này. Tin tức trên, cộng với việc CII niêm yết đã khiến cổ phiếu này tăng giá liên tục, gần gấp đôi giá tham chiếu chỉ sau vài phiên.

Các giao dịch của CII diễn ra liên tục khiến những ai quan tâm đến CII ít nhiều cảm thấy bối rối. Theo nhìn nhận của một chuyên gia trong ngành tài chính, những thay đổi này thường chỉ mang ý nghĩa kế toán. Trong trường hợp ở LGC hay CEE, CII không ghi nhận được “tiền tươi thóc thật” sau các động thái giảm rồi tăng sở hữu, mà chỉ tạm treo trên sổ sách theo giá thị trường.

Chuyên gia này lo ngại, sang các kỳ báo cáo tiếp theo, theo cách thức ghi nhận của CII, kết quả kinh doanh của CII sẽ có thể bị điều chỉnh nếu CII thay đổi tỉ lệ nắm giữ hoặc cổ phiếu LGC,CEE bị biến động. Nếu giá các cổ phiếu xuống dốc, doanh thu tài chính của CII sẽ bị bốc hơi ít nhiều và làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của CII. Thậm chí, CII có thể thua lỗ trong khoản đầu tư vào LGC, CEE nếu giá cổ phiếu về dưới mệnh giá.

Giải thích từ CII

Phía CII phản bác rằng, năm 2015, CII thực hiện tái cấu trúc mảng cầu đường thông qua việc chuyển nhượng một phần khoản đầu tư trong LGC và thu về gần 100 triệu USD (gồm giá vốn đầu tư của CII trong LGC và phần thặng dư đầu tư). Đây là dòng tiền và lợi nhuận thực tế, nhưng vì chuẩn mực kế toán mới không cho phép CII ghi nhận lợi nhuận cho giao dịch trên. Để có thể hạch toán được khoản lợi nhuận này, để phản ánh đúng chỉ số EPS của Công ty và để đánh giá lại khoản đầu tư còn giữ lại trong LGC theo đúng giá trị thị trường, CII đã giải thích và được cổ đông đồng thuận cho phép Ban quản trị được quyền quyết định về việc tạm thời giảm tỉ lệ sở hữu trong LGC xuống 49% và sau đó nâng lên lại 51%. Diễn biến cũng tương tự với CEE.

Theo lãnh đạo CII, Công ty đã định giá lại Công ty LGC dựa trên phương pháp chiết khấu dòng tiền (DCF). Phương pháp này đã được sử dụng bởi 3 tổ chức là MPTC, một công ty kiểm toán quốc tế thuộc Big 4 và một công ty chứng khoán tên tuổi trong nước. Đối với Công ty CEE, CII áp dụng  phương pháp so sánh chỉ số P/E với các công ty cùng ngành trong khu vực.

Việc CII đánh giá lại các khỏan đầu tư hiện hữu tại LGC và CEE (theo giá trị thị trường) được CII khẳng định là điều cần thiết và hợp lý vì qua đó,  cổ đông, nhà đầu tư và các bên có liên quan sẽ có cái nhìn xác thực hơn về quy mô tổng tài sản của Công ty, từ đó sẽ dễ dàng đưa ra quyết định về chiến lược đầu tư của mình.

CII khẳng định, theo định hướng nêu ra trong Đại hội cổ đông vừa qua, CII sẽ luôn nắm giữ ít nhất 51% vốn điều lệ của LGC và CEE. Việc bán ra, giảm tỉ lệ sở hữu là không thể xảy ra.

Những lo ngại của nhà đầu tư về việc CII dùng LGC và CEE để phù phép đã có thể phần nào được giải tỏa. Về phía giao dịch cá nhân, ông Bình cho biết, mục đích của giao dịch là để trả nợ, mua cổ phiếu CEE, góp vốn đầu tư vào Công ty Tam Mã cũng như đóng tiền nhà ở Thủ Thiêm. Nhìn trên bảng đồ giá, cổ phiếu CII đang ở mức hấp dẫn, trên 40.000 đồng. Theo ước tính, nếu bán thành công, ông Bình có thể thu về khoảng 86 tỉ đồng từ đầu tư cổ phiếu CII.

Viết Nguyên