"Trái phiếu lãi cao" xuất hiện ở Việt Nam

Trái phiếu lãi cao (high yield bond) hay còn gọi là "junk bond" là loại trái phiếu có xếp hạng tínnhiệm thấp, nhưng đem đến lãi suất cao cho các NĐT không ngại rủi ro.

Cụ thể hơn, đây là loại trái phiếu có xếp hạng dưới mức BBB, theo tài liệu của Quỹ trái phiếu hàngđầu thế giới PIMCO.

Các trái phiếu có thể được xếp hạng BB hoặc Bb - nghĩa là trái phiếu có một phần tính đầu cơ; hạngB - trái phiếu có tính đầu cơ; hạng CCC hoặc Caa - trái phiếu có thể mất khả năng trảnợ.

Mức xếp hạng của loại trái phiếu này thậm chí có thể xuống thấp đến mức D (đang mất khả năng trảnợ). Xếp hạng của Moody's có thể thêm số 1, 2, 3; xếp hạng của S&P's và Fitch có thể thêm dấucộng (+) hoặc trừ (-) sau các mức xếp hạng.

Bởi mức xếp hạng thấp, nên các DN phải đưa ra lãi suất cao để thu hút NĐT mua trái phiếu. Đối vớicác NĐT ưa rủi ro, đặc biệt là NĐT châu Á, loại trái phiếu này có thể đóng vai trò quan trọng trongdanh mục đầu tư, bởi công cụ này sẽ mang lại lợi nhuận lớn nếu DN được tăng hạng tín nhiệm, hoặccải thiện hoạt động kinh doanh.

Mặc dù cóthể huy động được vốn nhưng các công ty có uy tín thấp phải chịu mức giá cao

Bên cạnh đó, theo tài liệu của PIMCO, trái phiếu lãi cao thường ít nhạy cảm với biến động trên thịtrường thu nhập cố định và lãi suất.

Việc đầu tư vào trái phiếu lãi cao có thể đem lại lợi nhuận ngang bằng với đầu tư cổ phiếu, trongkhi ít có sự biến động hơn.

Theo một bài báo tựa đề "An appetite for junk" trên Tạp chí Economist ngày 19/10, giá trung bìnhcủa trái phiếu lãi cao (tức lãi suất trái phiếu) trong tháng 5/2013 thế giới là 6%/năm.

Tại châu Á,lãi suất phát hànhcủa trái phiếu có thể lên tới 12%/năm hoặc hơn, phụ thuộcvào các yếu tố: mức độ tín nhiệm của DN phát hành, tình hình môi trường kinh doanh trong nước, điềukiện phát hành trên thị trường quốc tế…

Tuy nhiên, đôi khilãi suất phát hànhtrái phiếu lãi cao có thể xuống thấp bất ngờ. Điểnhình là hồi tháng 1 năm nay, Tập đoàn đa ngành JGSH Philippines Ltd. đã phát hành trái phiếu vớilãi suất thấp chưa từng có đối với 1 DN Philippines, chỉ 4,375%/năm, kỳ hạn 10 năm.

Giữa năm nay, Tập đoàn kinh doanh tài nguyên Vedanta của Ấn Độ đã phát hành 1,2 tỷ USD trái phiếuvới lãi suất 6%/năm, đáo hạn vào tháng 1/2019. Trái phiếu này được Moody's xếp hạng Ba3, Fitch vàS&P's xếp hạng BB.

Hai tháng gần đây, trái phiếu của một số công ty bất động sản trong khu vực gồm Lippo Karawachi củaIndonesia, Agile của Trung Quốc và Kaisa Group của Trung Quốc có lãi suất trong khoảng 7 - 8%/năm,theo số liệu của Asiamoney.

Ngược lại, những công ty uy tín thấp có thể phải chịu mức lãi "cắt cổ". Một công ty bất động sản cỡnhỏ của Trung Quốc vào đầu năm nay đã phát hành 275 triệu USD trái phiếu với lãi suất lên đến12,25%/năm.

Theo tờ WSJ, công ty này trước đó có kể hoạch phát hành 300 triệu USD trái phiếu kỳ hạn 5 năm, vớimức lãi suất kỳ vọng 11 - 11,5%/năm.

Nguyên nhân khiến công ty đó phải chịu lãi suất cao là thị trường bất động sản Trung Quốc tăng"nóng" khiến cơ quan quản lý phải đưa ra các biện pháp kìm giá; doanh số của công ty ổn định nhưngbiên lợi nhuận thấp, tỷ lệ đòn bẩy cao; đây là thương vụ phát hành trái phiếu đầu tiên của côngty…

Các NĐT trái phiếu lãi cao khá xa lạ với thị trường Việt Nam. Trong khi đó, nền kinh tế Việt Namnói chung và thị trường bất động sản nói riêng vẫn đang khó khăn, cộng với "vụ việc" Vinashin, nênmức lãi suất sẽ bị tính rất cao.

Giám đốc bộ phận thu nhập cố định của một công ty chứng khoán ước tính, chứng chỉ tiền gửi (CDs)của Việt Nam có lãi suất 2,5%, rủi ro tỷ giá 1 - 2%, chi phí cho vay USD trong nước là 5 - 7%/năm,ba yếu tố này cộng lại khiến giá phát hành trái phiếu USD của DN Việt Nam vào khoảng 9,5 -11,5%/năm đối với những DN phát hành không có tài sản đảm bảo.

"Việc phải trả lãi suất trên 11%/năm tiền USD cộng với rủi ro tỷ giá là rất khó khăn. Mức lãi suấtnày cao hơn mức lạm phát 4 - 6%", giám đốc phụ trách mảng thu nhập cố định của một quỹ nước ngoàinói.

Mặc dù vậy, trong khi các nhà quản lý đang nỗ lực giảm nợ xấu, NĐT không muốn dồn tiền vào thịtrường bất động sản, khiến các DN ngành này không có đủ tài sản đảm bảo để đáp ứng điều kiện chovay khắt khe của ngân hàng trong nước, thì trái phiếu lãi cao có thể trở thành một cửa huy động vốntừ các nền tài chính phát triển.