TPP - cú hích cho dệt may

Ông Lê Tiến Trường - Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) đã có cuộc trao đổi với báo chí về vấn đề này.

P.V: Là một trong những ngành sẽ chịu nhiều tác động trực tiếp từ TPP, ông cho biết ảnh hưởng từ TPP đối với lĩnh vực DM?

Ông Lê Tiến Trường: Theo thống kê, năm 2012, ngành DM đã đóng góp tỷ trọng trên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu (XK) của cả nước với 17,2 tỷ USD. Dự kiến năm 2013, kim ngạch XK DM của Việt Nam đạt hơn 20 tỷ USD, nếu kể cả XK nguyên phụ liệu thì có thể đạt tới 21 tỷ USD và tiếp tục duy trì được tỷ trọng khoảng 17% kim ngạch XK của cả nước.

Trong khối đàm phán TPP có 2 thị trường rất quan trọng là Hoa Kỳ và Nhật Bản. Thị trường Hoa Kỳ hiện chiếm 43% tổng kim ngạch XK DM của Việt Nam, Nhật Bản chiếm 11% và các nước TPP khác đang chiếm khoảng 4%. Như vậy, khối các nước TPP đang chiếm gần 60% tổng kim ngạch XK DM của Việt Nam. Riêng năm 2012, đã có gần 11 tỷ USD XK DM của Việt Nam vào các nước TPP. Vì vậy, có thể nói khối các nước TPP là thị trường quan trọng nhất của ngành DM Việt Nam, ngay cả trong hiện tại và tương lai.

P.V: Trước những đòi hỏi từ thực tế, các DN DM Việt Nam cần có sự "lột xác" để thích nghi. Theo ông, sự thay đổi cần phải bắt đầu từ khâu nào?

Ông Lê Tiến Trường: DN DM Việt Nam hết sức quan tâm đến các nội dung đàm phán liên quan đến DM, nhất là trong quy tắc xuất xứ và hàng rào thuế quan. Đây cũng là 2 vấn đề chính mà DN cũng như nhà sản xuất đều lưu ý trong mỗi Hiệp định thương mại tự do.

Tất cả những vấn đề này đều nhằm thực hiện chiến lược xuyên suốt của ngành DM Việt Nam là đẩy mạnh tăng trưởng về quy mô XK, từ đó có khả năng xây dựng các chuỗi cung ứng hoàn thiện và ngành DM có thể phát triển bền vững.

Tuy XK DM Việt Nam có thể đạt ngưỡng 20 tỷ USD trước khi ký kết TPP, nhưng quy mô sử dụng các loại nguyên liệu của Việt Nam mới chỉ đạt dưới 10 tỷ USD thì đây chưa phải là quy mô hấp dẫn để DN đầu tư vào khâu sản xuất nguyên liệu. Bởi sản xuất nguyên liệu có suất đầu tư lớn, đòi hỏi vốn lớn, trình độ kỹ thuật, trình độ quản lý cao hơn, rủi ro nhiều hơn.

Cho nên muốn đẩy mạnh được khu vực sản xuất nguyên liệu, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa thì một trong những yếu tố tiên quyết là phải tăng được quy mô XK.

Đánh giá về cơ hội đối với DN DM Việt Nam, nếu TPP góp phần thúc đẩy tốt vào đầu tư nguyên liệu thì các chỉ tiêu về xuất siêu, giá trị gia tăng, tỷ lệ nội địa hóa của ngành đều được nâng cao.

Năm 2013, kim ngạch XK của ngành dệt may Việt Nam đạt hơn 20 tỷ USD.

P.V: Cơ hội mở ra nhưng cũng không ít thách thức và những khuyến nghị của ông với cương vị Phó Chủ tịch Vitas?

Ông Lê Tiến Trường: Khi tham gia vào TPP, DN DM sẽ phải đối mặt với 3 thách thức lớn. Đầu tiên là bảng chào thuế cần được cắt giảm nhanh và mạnh mới tạo được lợi nhuận đủ lớn, bởi bản chất của cắt giảm thuế là tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, nhà sản xuất cũng như nhà mua hàng.

Cùng đó là quy tắc xuất xứ phải có tính khả thi cao, nếu không thì bản thân quy tắc xuất xứ và thủ tục để chứng minh quy tắc xuất xứ sẽ trở thành rào cản lớn trong việc thực thi Hiệp định. Thêm nữa là thách thức về xu hướng đầu tư rất nhanh và mạnh của các nhà đầu tư nước ngoài với lợi thế cả về tài chính, công nghệ và thị trường đều vượt xa so với các DN Việt Nam.

Khi nội dung của Hiệp định đã dần dần sáng tỏ, biết rõ mốc thời gian có thể thu được lợi ích từ Hiệp định tại Việt Nam thì lập tức các nhà đầu tư nước ngoài sẽ đầu tư vào Việt Nam. Do lực của DN đầu tư nước ngoài cách rất xa lực của DN Việt Nam, nếu không cẩn thận thì việc hưởng lợi từ TPP sẽ rơi vào tay các DN đầu tư nước ngoài.

Vì lẽ đó, Vitas khuyến nghị từng DN DM, cần có sự chuẩn bị để liên kết được với các khâu trong chuỗi cung ứng, tránh bị động khi đã ký kết mà lại không tận dụng được các điều kiện thuận lợi với các thuế quan ưu đãi khi thỏa mãn các điều kiện của TPP. Ngoài ra, các DN phải hình thành chuỗi cung ứng chặt chẽ, có cam kết, có cộng đồng trách nhiệm để xây dựng năng lực cạnh tranh của toàn chuỗi với mục tiêu biến TPP thành cú hích quan trọng cho DM Việt Nam tăng trưởng bền vững.

P.V: Cảm ơn ông về cuộc trao đổi!