Tôm nhập khẩu châu Á tràn ngập thị trường Mỹ

Nhập khẩu tôm từ Indonesia, Ecuador và Ấn Độ tăng mạnh đã khiến giá tôm tại Mỹ giảm hơn 1/3 trong năm 2014. Tuy đây là tin tốt đối với người tiêu dùng Mỹ - tôm được tiêu thụ nhiều hơn các sản phẩm thủy sản khác, kể cả cá hồi và cá ngừ, song nhập khẩu tăng lại đang gây khó khăn cho ngư dân và nông dân Mỹ khi thị phần trên thị trường nội địa giảm còn 10%.

Giá tôm khai thác tự nhiên của Wood's Fisheries, công ty chế biến thủy sản tại Florida - cung cấp 8 triệu pound tôm khai thác tự nhiên mỗi năm cho các nhà bán lẻ, kể cả Whole Food và Wegmans - giờ chỉ còn 3,5 USD/pound, giảm gần ½ so với 7,2 USD trong năm 2014.

Khoảng 2 thập kỷ trước, nguồn cung tôm khá hạn chế, nên đây được coi là món đặc sản, cạnh tranh với món bít-tết tại các nhà hàng. Thị trường đã thay đổi khi công nghệ nuôi trồng thủy sản ngày một tiến bộ.

Đầu những năm 2000, làn sóng tôm nhập khẩu bắt đầu tràn vào Mỹ, biến tôm thành loại hàng  hóa phổ biến, theo David Veal, giám đốc điều hành Hiệp hội Chế biến Tôm Mỹ.

Sản lượng tôm chân trắng nuôi toàn cầu năm 2013 đạt 3,3 triệu tấn so với 92.000 tấn năm 1990, theo số liệu của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO).

Tuy nhập khẩu tôm chân trắng tăng liên tục trong nhiều năm, song 2 năm trước nguồn cung bị thắt chặt khi dịch bệnh khiến sản lượng tôm nuôi của Thái Lan -  nước xuất khẩu lớn nhất thế giới - giảm 47%. Giá tôm khi đó lên cao kỷ lục, tạo động lực cho Indonesia, Ecuador và Ấn Độ tăng sản lượng.

Và kết quả là nguồn cung tôm cho thị trường Mỹ lại tăng. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) công bố hôm 3/9, trong 7 tháng đầu năm nay, lượng tôm nhập khẩu vào Mỹ đạt 316.118 tấn, tăng 6,1% so với cùng kỳ năm 2014. Theo Viện Thủy sản Quốc gia Mỹ, năm 2013, tiêu thụ tôm trên đầu người của Mỹ đạt 3,6 pound/người so với 2,7 pound cá hồi và 2,3 cá ngừ đóng hộp.

Angel Rubia, nhà phân tích thị trường tại công ty Urner Barry cho biết, năm nay thế giới có nhiều tôm. Nếu sản lượng toàn cầu tiếp tục tăng, chắc chắn giá sẽ giảm.
Tôm nhập khẩu giá rẻ đang dần thay thế nguồn cung nội địa tại Mỹ. Lượng tôm khai thác tại Vịnh Mexico - chiếm phần lớn nguồn cung tôm của Mỹ - tính đến tháng 7 năm nay giảm xuống 18.316 tấn, giảm 35% so với 5 năm trước, theo số liệu của Cục Nghề cá Biển Quốc gia Mỹ.

Clint Guidry, Chủ tịch Hiệp hội Tôm Louisiana, cho biết, giá tôm giảm mạnh đến mức ngư dân Mỹ không còn đủ khả năng duy trì tàu thuyền đánh bắt hoặc có đủ tiền để sống qua những tháng thấp điểm. “Nếu mọi chuyện không thay đổi và giá tôm không tăng, ngư dân không thể tiếp tục làm việc”.

Nhiều ngư dẫn đã bỏ nghề khiến sản lượng khai thác nội địa càng giảm. Theo Cục Nghề cá Biển Quốc gia Mỹ, so với 2007, số giấy phép cấp cho thuyền đánh bắt tôm giảm 24% còn 1.470 giấy phép. Ngành đánh bắt tôm Mỹ cũng bị ảnh hưởng thiệt hại bởi những cơn bão lớn và sự cố tràn dầu năm 2010.

Giời đây, sản lượng tôm nuôi toàn cầu bùng nổ hoàn toàn đủ để bù đắp sự sụt giảm sản lượng khai thác tại Mỹ cũng như đáp ứng nhu cầu ngày một tăng tại Trung Quốc. Tiêu thụ tôm tại Trung Quốc tăng 1/3 trong 5 năm tính đến năm 2014 lên 4,4 triệu tấn.

Nhật Trường

Nguồn Bloomberg