Tín hiệu từ nhà tuyển dụng Trung Quốc

Đầu tháng 1/2025, trên Facebook cá nhân, nghệ sĩ Chi Pu đã công bố thông tin là đại sứ thương hiệu của nền tảng tuyển dụng Bossvn tại Việt Nam. Ngay lập tức, hình ảnh của cô và logo của Bossvn đã phủ sóng tại thang máy phần lớn các tòa nhà văn phòng ở TP.HCM. Một nền tảng khác có tần suất xuất hiện ở thang máy thường xuyên là Fidovn. Khác với Bossvn, ngoài tuyển dụng nhân sự, Fidovn còn cung cấp dịch vụ bất động sản và đào tạo. Fidovn thuộc Toyar INC (TP.HCM), ra mắt ở Việt Nam năm ngoái với vốn đầu tư từ Trung Quốc và Singapore.

Bossvn hiện không công bố nhà đầu tư nhưng theo nguồn tin chưa kiểm chứng, đây là nền tảng có vốn đầu tư từ Boss Zhipin, nền tảng tuyển dụng lớn nhất ở Trung Quốc với hơn 10 triệu người dùng. Thông qua Bossvn và Fidovn, các nhà đầu tư Trung Quốc đang từng bước gia nhập thị trường tuyển dụng trực tuyến ở Việt Nam - một thị trường đã có quá nhiều cái tên tham gia cả trong và ngoài nước như VietnamWorks, CareerBuilder, Việc Làm Tốt, Việc Làm 24h... 

Trong đó, các nhà đầu tư Nhật được đánh giá là năng động nhất thông qua các thương vụ M&A. Năm 2013, VietnamWorks trực thuộc Navigos Group được Tập đoàn Nhật en Japan mua lại với giá ước tính 15-20 triệu USD. Đây là doanh nghiệp đứng đầu về lượng truy cập website tuyển dụng ở Việt Nam với hơn 6,5 triệu lượt truy cập hằng tháng (theo Similarweb tháng 2/2025). Kế đến là thương vụ Mynavi đầu tư vòng B vào TopCV - nền tảng có lượng truy cập lớn thứ 2 ở Việt Nam với hơn 6 triệu lượt/tháng (theo Similarweb tháng 2/2025). SEEK Limited (Úc) cũng thông qua mua lại JobStreet khu vực Đông Nam Á vào năm 2014 với hơn 570 triệu USD và CareerBuilder (Mỹ) mua lại Vietnam Online Network (VON) vào năm 2007.

Thị trường tuyển dụng online ở Việt Nam vốn dĩ chật chội và đã phân chia xong thị phần. Do đó, việc gia nhập của các doanh nghiệp Trung Quốc hiện nay nhiều khả năng không chỉ nhắm đến mục tiêu lợi nhuận. Theo báo cáo Job recruitment websites market in Viet Nam của Vietdata.vn, doanh thu VietnamWorks năm 2021 vào khoảng 16 triệu USD, năm 2022 tăng trưởng 30%, ước hơn 20 triệu USD. Giả sử năm 2023 và 2024 đều có tốc độ tăng trưởng 30%, thì doanh thu của một doanh nghiệp dẫn đầu thị phần như VietnamWorks khó gọi là hấp dẫn để kéo các nhà đầu tư Trung Quốc nhảy vào.

Hấp lực ở chỗ nền tảng tuyển dụng sẽ đóng vai trò cung cấp nhân lực cho các công ty của quốc gia đó trong quá trình mở rộng nhằm đảm bảo văn hóa làm việc đồng nhất, chất lượng nhân sự tốt cho việc phát triển của công ty đồng hương. Nhìn từ góc độ này, có thể hiểu vì sao người Nhật rất năng động trong việc đầu tư các nền tảng tuyển dụng ở Việt Nam trong hơn 1 thập niên qua. Theo báo cáo từ JETRO năm 2023, Nhật đã đăng ký đầu tư hơn 74 tỉ USD vào Việt Nam, với hơn 3.300 dự án và 2.000 công ty. Họ cần 200.000 lao động để vận hành theo báo cáo Japan-Vietnam Labor Cooperation của JICA và VietnamWorks cung cấp 70% nhu cầu lao động, vốn là các kỹ sư, quản lý cho các nhà máy ở Bình Dương và Đồng Nai.

Tương tự là nhà đầu tư Mỹ. Theo báo cáo từ AmCham năm 2023, Mỹ đã đăng ký đầu tư 13-14 tỉ USD ở Việt Nam từ năm 1995-2023, tạo ra 500 công ty, CareerBuilder cung cấp 40% nhân sự, chủ yếu là trung cấp.

Các nền tảng tuyển dụng Trung Quốc nhiều khả năng sẽ hướng đến sứ mệnh này, nhưng cách thực hiện sẽ khác vì định hướng phát triển các doanh nghiệp là khác nhau. Trong khi các nền tảng tuyển dụng Mỹ, Úc, Nhật chú trọng đảm bảo nguồn nhân lực địa phương cho các công ty đồng hương nhằm phục vụ mục tiêu mở rộng sang Đông Nam Á thông qua Việt Nam, thì nền tảng Trung Quốc sẽ hướng đến ưu tiên mục tiêu xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu của doanh nghiệp Trung Quốc ở Việt Nam. Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Việt Nam, từ năm 2015, trong hơn 83.000 lao động nước ngoài tại Việt Nam, lao động Trung Quốc chiếm số lượng cao nhất với 25.700 người (30,9%).

Mặc dù nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hạn chế là vấn đề nhiều công ty nước ngoài đã phản ánh trong những năm qua nhưng tỉ lệ sử dụng lao động quản lý ở Trung Quốc vẫn nhỉnh hơn các nước khác. Ví dụ, tại nhà máy Foxconn Bắc Giang, lao động Trung Quốc chiếm 10-15% ở vị trí quản lý và kỹ thuật, theo một bài viết trên Bloomberg năm 2023. Tỉ lệ này của Nhật là 5-10% (Japan-Vietnam Labor Cooperation 2023, JICA) và Hàn Quốc là 1-2% (Korea Labor Market Outlook 2024).

Theo Reuters, chiến lược xuất khẩu lao động của Trung Quốc là ưu tiên đưa lao động trong nước sang các quốc gia nhận đầu tư để phục vụ 2 mục tiêu quan trọng là kiểm soát chi phí trong bối cảnh chi phí sản xuất tại nước nhà có xu hướng tăng và bảo vệ công nghệ. Điều này giải thích vì sao doanh nghiệp Trung Quốc không dựa nhiều vào lao động Việt Nam như Nhật, Hàn Quốc hay Mỹ. Thay vào đó, các nền tảng như Bossvn hay Fidovn có thể hỗ trợ tuyển lao động phổ thông Việt Nam để bổ sung, kết hợp với quản lý Trung Quốc nhằm tối ưu chuỗi cung ứng xuất khẩu.

Ở chiều ngược lại, báo cáo China’s Outward Foreign Direct Investment: Trends and Patterns từ Rhodium Group dựa trên các dự án FDI của Trung Quốc giai đoạn 2015-2022 lại cho rằng trong giai đoạn đầu công ty Trung Quốc tham gia đầu tư trực tiếp ra nước ngoài sẽ sử dụng quản lý Trung Quốc nhiều hơn nhưng sẽ giảm dần tỉ lệ này. Một ví dụ là Huawei. Theo báo cáo CSR của Huawei năm 2022, tại Nam Phi, tỉ lệ nhân viên địa phương trong đội ngũ quản lý tăng từ 20% năm 2015 lên 60% năm 2022. Hay như BYD gần đây phát đi cam kết tăng cường sử dụng lao động địa phương và lắp ráp xe tại các nhà máy ở nước ngoài (như Hungary, Thổ Nhĩ Kỳ, Thái Lan) để tránh thuế quan và tối ưu chi phí. Có khả năng điều này cũng sẽ diễn ra ở Việt Nam.