Tiền gửi vào ngân hàng gấp 3 lần cho vay

Chênh lệch vốn giữa tăng trưởng huy động với tăng trưởng tín dụng lên tới 130 nghìn tỷ đồng, một phần được các ngân hàng đổ vào trái phiếu, phần lớn còn vẫn quẩn quanh trong hệ thống.

Huy động nhiều hơn cho vay 130 nghìn tỷ

Báo cáo mới nhất của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thể hiện rõ rệt tình trạng tắc nghẽn tín dụng đầu ra của hệ thống ngân hàng. Theo đó, đến hết tháng 5/2013, tổng vốn huy động bằng VND tăng 7,55%, tổng phương tiện thanh toán tăng 5,46%; dư nợ tín dụng tăng 2,98% (trong đó tín dụng VND tăng 5,48%, tín dụng ngoại tệ giảm 8,41%).

Theo tính toán của một chuyên gia trong hệ thống ngân hàng, lượng vốn huy động tăng thêm của toàn hệ thống đạt xấp xỉ 200 nghìn tỷ đồng; lượng vốn tín dụng tăng 70 nghìn tỷ đồng. Như vậy, chênh lệch giữa tiền gửi vào và cho vay ra lên tới gần 130 nghìn tỷ đồng.

Đó là chưa tính đến một lượng tiền gửi bằng vàng đã được rút ra khỏi hệ thống ngân hàng thời gian qua, theo yêu cầu về tất toán vàng trước thời hạn 30/6 của NHNN. Cụ thể, tính tới cuối tháng 5/2013, các ngân hàng đã tất toán trên 80% số dư huy động bằng vàng, tương đương hơn 100 tấn vàng - trị giá khoảng 100 nghìn tỷ đồng từ khi có quyết định của NHNN về tất toán vàng. Một phần trong số này có thể đã quay trở lại hệ thống dưới hình thức USD, VND hoặc cũng vẫn bằng vàng nhưng qua dịch vụ giữ hộ.

Kết quả là hệ số LDR (hệ số sử dụng vốn của hệ thống ngân hàng) giảm từ 90% xuống còn 85% (cuối năm 2011, hệ số này đạt trên 116% - chưa tính các khoản đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, ủy thác đầu tư). Tỷ lệ được công bố này vẫn ở mức hợp lý xét trên góc độ an toàn vốn, song việc huy động gấp 3 lần tín dụng chắc chắn khiến nguồn thu của ngân hàng bị ảnh hưởng đáng kể.

Chính sách tiền tệ kém hiệu lực

Tổng hợp các thông tin được công bố từ đầu năm đến nay, có thể thấy một phần khoản chênh lệch ít nhất 130 nghìn tỷ kể trên được các ngân hàng đổ vào kênh trái phiếu chính phủ, số còn lại vẫn quẩn quanh trong hệ thống.

Từ đầu năm đến nay, các ngân hàng đã chi khoảng 30 nghìn tỷ đồng mua trái phiếu chính phủ, tăng số vốn trái phiếu chính phủ mà toàn hệ thống nắm giữ lên gần 400 nghìn tỷ đồng. Như vậy, cả hệ thống đang dự trữ thanh khoản cỡ 100 tỷ đồng, trong khi yêu cầu dự trữ bắt buộc chỉ xấp xỉ 60 nghìn tỷ đồng. Nói một cách văn hoa, điều đó có nghĩa hệ thống ngân hàng đang quá dồi dào thanh khoản, còn nói trắng ra là đang tắc nghẽn, ứ đọng vốn.

Thậm chí hoạt động đầu tư trái phiếu cũng hàm chứa sự bế tắc của tín dụng. Bởi lẽ, chi phí huy động bình quân của hệ thống ngân hàng hiện xấp xỉ 8%/năm, trong khi lãi suất trái phiếu Chính phủ liên tục giảm ở tất cả các kì hạn (hiện là 6,5-6,75% cho kì hạn 2-3 năm; 7,8% kì hạn 5 năm và 9% kì hạn 10 năm).

"Tình trạng ứ đọng tiền trong hệ thống ngân hàng cho thấy chính sách tiền tệ kém hiệu lực, như một cơ thể suy nhược, đứng trước đồ ăn thức uống ê hề nhưng không thể hấp thụ được", chuyên gia tài chính kể trên nhận xét.

Chính vì lẽ đó, NHNN thời gian qua liên tục bơm tiền vào hệ thống, song lại buộc phải hút về vì ngân hàng không có nhu cầu. Từ ngày 4/6 đến nay, trong chưa đầy nửa tháng, NHNN đã có hai phiên bơm tổng cộng 252 tỷ đồng ra thị trường OMO nhưng có tới 3 phiên hút về cũng qua thị trường này với lượng tiền tới 1.385 tỷ đồng.

Nguồn SGTT