Tỉ USD trong viên gỗ nén

Châu Âu đã mất nguồn cung 2,4 triệu tấn viên gỗ nén mỗi năm từ lệnh cấm vận của Nga nên buộc phải tìm nguồn thay thế khác. Viên gỗ nén Việt đang góp phần cứu châu lục này vượt qua cơn khát năng lượng khi mùa đông đang đến gần. Nguồn cung càng trở nên khan hiếm khi các nước châu Á cũng đang tăng cường nhập khẩu loại năng lượng này từ Việt Nam. 

Kho hàng luôn trống

Kho hàng của Công ty Cổ phần Tân Phú Sơn tại Bình Định luôn trong tình trạng trống rỗng dù Công ty đang phải sản xuất 20/24 giờ mỗi ngày. Lẽ ra công ty này có thể sản xuất 24/24 nhưng do nguồn nguyên liệu chưa đáp ứng đủ nhu cầu của nhà máy. Hiện tại, sản lượng sản xuất của Tân Phú Sơn đã tăng hơn gấp đôi so với cách đây 1 năm, do nhu cầu của khách hàng từ các nước châu Á tăng đột biến.

Nhằm tháo gỡ tình trạng thiếu nguyên liệu, Tân Phú Sơn đã triển khai kế hoạch phát triển gỗ rừng trồng lên 50.000 ha và nâng cao nâng năng lực sản xuất, ông Võ Thành Nam, Giám đốc Công ty Tân Phú Sơn, chia sẻ với NCĐT.  

Không chỉ Tân Phú Sơn, các công ty trong ngành này đều hưởng lợi từ nhu cầu gia tăng đối với viên gỗ nén. Đặc biệt là những tháng đầu của năm 2022, xuất khẩu viên nén đã tăng mạnh trong bối cảnh nguồn cung thế giới giảm. Tính cả năm 2021, lượng xuất khẩu của Việt Nam đã đạt trên 3,5 triệu tấn viên nén, đạt gần 413 triệu USD, tăng 9,2% về lượng và 17,3% về giá trị so với năm 2020. Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này chiếm gần 3% tổng giá trị xuất khẩu của ngành gỗ.

Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cũng cho biết viên nén nằm trong nhóm 5 mặt hàng có giá trị xuất khẩu cao nhất của ngành gỗ. Việt Nam hiện là nước xuất khẩu viên nén lớn thứ 2 thế giới sau Mỹ (đạt 1,05 tỉ USD).

Với nhu cầu năm 2022 và các năm tới được dự báo sẽ tăng mạnh, kỳ vọng Việt Nam sẽ có thêm một ngành xuất khẩu tỉ USD là hoàn toàn có cơ sở. "Ngành  sản xuất và xuất khẩu viên nén mới hình thành và phát triển tại Việt Nam chưa đến 10 năm, nhưng đây lại là ngành hứa hẹn đem về tỉ USD trong tương lai gần", Tiến sĩ Tô Xuân Phúc, chuyên gia của Forest Trends, nhận định.

Các thị trường xuất khẩu của viên gỗ nén Việt Nam được dự báo sẽ còn mở rộng trong bối cảnh căng thẳng năng lượng đang ngày càng trầm trọng tại châu Âu. Ảnh: Quý Hòa

Tiềm năng từ Net Zero

Hiện tại, Hàn Quốc và Nhật là 2 thị trường chính tiêu thụ viên nén của Việt Nam. Cả 2 quốc gia này chiếm tới 99,8% lượng và giá trị kim ngạch xuất khẩu viên nén năm 2021. Một lượng rất nhỏ còn lại được xuất khẩu sang các thị trường khác như Kazakhstan, Trung Quốc.

Công ty Cổ phần Năng lượng DKC thuộc Tập đoàn Thiên Minh Đức tại Nghệ An, chẳng hạn, đã ký được nhiều đơn hàng xuất sang Hàn Quốc và Nhật. Cuối tháng 2/2022, DKC đã xuất khẩu hơn 5.000 tấn viên nén gỗ sang Hàn Quốc. Trong tháng 5 và 6, Công ty lại tiếp tục xuất hơn 18.000 tấn vào thị trường này với giá từ 145-150 USD/tấn, cao hơn những tháng trước đó từ 25-30 USD/tấn. 

Ông Esuke Nomura, Tổng Giám đốc Công ty Sản xuất viên nén Biomass Fuel Việt Nam, cũng đánh giá cao tiềm năng của thị trường viên gỗ nén trong tương lai. Gần như 100% sản phẩm của Công ty Biomass Fuel Việt Nam đều được đưa về nước sử dụng cho nhà máy nhiệt điện hoặc lò sưởi nhằm thay thế điện và than đá. Ông Esuke Nomura thậm chí dự báo lượng viên nén xuất khẩu sang thị trường Nhật có thể tăng gấp 3 lần vào năm 2024-2025 so với hiện nay.

Các thị trường xuất khẩu của viên gỗ nén Việt Nam được dự báo sẽ còn mở rộng trong bối cảnh căng thẳng năng lượng đang ngày càng trầm trọng tại châu Âu. Đặc biệt, nhu cầu năng lượng sinh khối ngày càng tăng khi các nước đang thực hiện cam kết giảm lượng phát thải nhà kính. Các nước châu Á và châu Âu đang có nhu cầu cao đối với viên gỗ nén trong sản xuất năng lượng sạch. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nơi có số lượng nhà máy điện than nhiều nhất thế giới, được dự báo sẽ là thị trường phát triển nhanh.

Không chỉ vậy, theo đánh giá của Hiệp hội Năng lượng Sinh học Thế giới, thị trường viên gỗ nén toàn cầu dự kiến đạt 15,63 tỉ USD vào năm 2026, với tốc độ tăng trưởng gộp hằng năm 7,28% giai đoạn 2021-2026. Giá sản phẩm này cũng ngày càng tăng.
Nhận thấy tiềm năng lớn từ thị trường viên gỗ nén, DKC đã mạnh tay đầu tư xây dựng máy sản xuất gỗ viên nén xuất khẩu. Ông Phương Đăng Phúc, Giám đốc sản xuất viên nén gỗ xuất khẩu của Công ty DKC, cho biết khi lượng đơn hàng xuất sang Hàn Quốc tăng cao, DKC đã triển khai nhà máy thứ 2 nhằm đáp ứng nhu cầu gia tăng