Thuỷ sản Việt Nam hồi hộp chờ phán quyết từ châu Âu

Đây là một chương trình được Ủy ban châu Âu thực hiện nhiều năm nay nhằm đảm bảo nguồn gốc khai thác và đánh bắt thuỷ sản an toàn từ các nước xuất khẩu vào thị trường này.

Trước đó, vào ngày 23.10.2017, EU đã chính thức rút “thẻ vàng” đối với hải sản Việt Nam do những nỗ lực của Việt Nam chưa đủ để chống khai thác bất hợp pháp. Từ đó đến nay, sản phẩm thủy sản khai thác từ Việt Nam đã và đang bị kiểm tra 100% lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Sau khi EU rút “thẻ vàng”, 62 doanh nghiệp và xí nghiệp chế biến xuất khẩu hải sản của Việt Nam đã cam kết chống khai thác IUU. Sau 2 năm bị rút thẻ vàng, tới tháng 6.2019, Đoàn Thanh tra của Tổng vụ các vấn đề về Biển và Thủy sản của Ủy ban Châu Âu(DG-Mare) sẽ sang Việt Nam kiểm tra về tình hình chống khai thác IUU. Từ đó, DG-Mare sẽ đưa ra kết quả cho thuỷ sản Việt Nam.

Cụ thể, DG-Mare sẽ kiểm tra bốn nhóm khuyến nghị là: Khung pháp lý; Hệ thống theo dõi, giám sát và kiểm soát hoạt động tàu cá; Thực thi pháp luật và Truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác. Nếu kết quả kiểm tra không đáp ứng được các khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU thì nguy cơ cao thuỷ sản Việt sẽ bị áp dụng biện pháp “thẻ đỏ”, tức là tất cả sản phẩm thủy hải sản từ khai thác của Việt Nam sẽ bị cấm xuất khẩu vào EU.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết dự kiến là vào ngày 15.5.2018, phía EU sẽ sang kiểm tra thực tế tại Việt Nam về khắc phục IUU theo khuyến nghị của thị trường này. Cũng theo ông Hoè, EU có gỡ “thẻ vàng” hay không và thời gian gỡ sẽ tuỳ thuộc vào cơ sở xem xét, đánh giá mức độ khắc phục theo khuyến nghị của EC.

Tại hội nghị về việc triển khai các giải pháp cấp bách khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), cho biết sau khi EC cảnh báo “thẻ vàng” đối với sản phẩm khai thác hải sản của Việt Nam, nhiều giải pháp quyết liệt đã được Chính phủ, cộng đồng ngư dân, doanh nghiệp thủy sản nỗ lực triển khai thực hiện.

Tuy nhiên, cũng theo Tổng cục Thủy sản, hiện trạng chống khai thác IUU của Việt Nam chưa được cải thiện đáng kể. Cụ thể, trong năm 2018, đã thống kê được 85 vụ với 137 tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển Thái Lan, Malaysia, Philippines, Campuchia, Indonesia, Brunei, tăng 28 vụ so với năm 2017. Từ đầu năm 2019 đến nay, tình hình vẫn diễn biến phức tạp với 16 vụ tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản trái phép ở nước ngoài.

Bên cạnh đó, nhiều hồ sơ xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản được kiểm tra không đáp ứng được yêu cầu về truy xuất nguồn gốc. Đặc biệt, EU là thị trường tín chỉ, vì vậy các thị trường khác có thể sẽ áp dụng biện pháp tương tự”, ông Nguyễn Quang Hùng, cho biết.