Thương mại điện tử: Cuộc chơi dài hạn của doanh nghiệp

Quy mô thị trường thương mại điện tử của Việt Nam năm 2018 đạt 7,8 tỷ USD, kể từ điểm xuất phát thấp khoảng 4 tỉ USD vào năm 2015, nhờ tốc độ tăng trưởng trung bình cao trong 3 năm liên tiếp. Thế nhưng, để doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia cuộc chơi và bứt phá được là không dễ.

Tăng trưởng không chỉ do pháp lý

Với tốc đột tăng trưởng trên 30% năm 2018, Cục trưởng Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, ông Đặng Hoàng Hải, tin rằng, Việt Nam sẽ trở thành một trong 3 nước có sự phát triển mạnh mẽ nhất về thương mại điện tử trong khu vực, chỉ sau Singapore và Indonesia.

Nền tảng cho sự phát triển này, theo ông Hải, giao dịch điện tử đã có khá nhiều cơ sở pháp lý, ví dụ Nghị định 26 về giao dịch điện tử, đặc biệt là Luật về giao dịch điện tử. Ông cũng nói Việt Nam có hạ tầng khá tốt, yếu tố cơ bản để phát triển thương mại điện tử.

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) đưa dự báo, năm 2020 thị trường sẽ đạt quy mô 13 tỉ USD với điều kiện giữ được tốc độ tăng trưởng ở mức 30% suốt năm 2019 và 2020, cao hơn mục tiêu 10 tỉ USD mà Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2016-2020 đặt kỳ vọng.

Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, ông Trần Trọng Tuyến, cho biết: “Dự báo này dựa trên các số liệu khảo sát của 3 năm gần đây và sát với thực tế”. Theo ông, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử những năm gần đây tăng rất nhanh, đến thời điểm này (tháng 3.2019), đã gần đạt con số dự báo.

Xác nhận yếu tố môi trường pháp lý tại Việt Nam cho thương mại điện tử đến nay “tương đối ổn”, nhưng Tổng thư ký VECOM cho rằng, tăng trưởng không chỉ do hành lang pháp lý. Tại Việt Nam hiện nay, ông Tuyến nói “vấn đề cơ bản là thời gian”.

Theo Tổng thư ký VECOM, phát triển thương mại điện tử không bị hạn chế bởi một yếu tố nào khác. Chẳng hạn, chi phí logistics trong thương mại điện tử tương đối cao, nhưng đang được cải thiện. Hiện nay các đơn vị làm logistics đang có những thay đổi lớn về mặt công nghệ để giảm giá thành.

Lợi nhuận không đến sau vài ba tháng

Bứt phá giới hạn, nhưng thương mại điện tử cần môi trường và hệ sinh thái thuận lợi để phát triển, bao gồm hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tin tiên tiến, người tiêu dùng tin tưởng vào giao dịch mua bán trực tuyến, dịch vụ logistics và hoàn tất đơn hàng tiên tiến…

Cơ hội thương mại điện tử trong ngành bán lẻ rất lớn, doanh nghiệp nắm bắt được sẽ cố cơ hội để tăng trưởng ở phân khúc của mình. Tuy nhiên, trên một thị trường cạnh tranh, không phải doanh nghiệp nào tham gia cũng thắng lợi.

“Điều quan trọng nhất trên thị trường thương mại điện tử là phải biết tận dụng công nghệ”. Ông Trần Trọng Tuyến nói và giải thích, đối với thương mại điện tử, nếu không biết tận dụng công nghệ thì chi phí rất cao.

Thêm nữa, thương mại điện tử không phải cuộc chơi ngắn hạn, không thể kỳ vọng có lợi nhuận chỉ sau một, hai hoặc ba tháng. Doanh nghiệp phải xác định đó là cuộc chơi của một, hai, thậm chí là ba năm. Cơ hội thành công chỉ đến khi doanh nghiệp đã xác định đây là cuộc chơi dài hạn để nghiêm túc đầu tư, ứng dụng công nghệ và hướng tới người tiêu dùng.

Theo quan sát của ông Tuyến, ngành thương mại điện tử có những lợi thế đặc biệt giành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, với chi phí thấp. Ví dụ, doanh nghiệp sử dụng thương mại điện tử để kinh doanh có thể sử dụng bán hàng đa kênh, thuê các dịch vụ để quản lý hàng tồn kho, quản lý đơn hàng.

Trước đây, nếu doanh nghiệp muốn sử dụng dịch vụ vận chuyển thường dùng các dịch vụ thủ công. Nhưng bây giờ, các mô hình bán hàng đa kênh như vậy cho phép kết nối các đơn vị vận chuyển, doanh nghiệp có thể sử dụng trọn gói quy trình xử lý đơn hàng của mình trên hệ thống và có thể giảm một nửa nhân sự.

Ông Tuyến nói rằng, với doanh nghiệp vừa và nhỏ, do ít vốn, ít nhân lực, thậm chí là chưa có kinh nghiệm, cần sử dụng các loại công nghệ được thiết kế dành riêng cho những doanh nghiệp quy mô nhỏ để giảm chi phí, rút ngắn khả năng ứng dụng công nghệ, cũng như tăng khả năng cạnh tranh.

Theo tính toán của Tổng thư ký VECOM, doanh nghiệp sẽ có chi phí giảm và khách hàng tăng lên. Khi đó, doanh nghiệp có cơ hội tăng tăng lượng khách hàng và tăng doanh thu của chính mình. Đấy là các lợi thế có thể mang lại cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.