Thuế xuất khẩu cá tra vào Mỹ sẽ tăng 20-30 lần nếu DOC thay bên thứ 3 tính thuế bán phá giá

Ngày 21/2/2013, DOC đã tổ chức cuộc điều trần trong khuôn khổ đợt xem xét hành chính lần thứ 8 về chống bán phá giá cá tra, cá ba sa của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này. Dự kiến, DOC sẽ có phán quyết về việc lựa chọn nước thứ ba làm căn cứ tính giá và tính thuế chống bán phá giá vào 14/3/2013.

Hiện nay, Mỹ là thị trường nhập khẩu cá tra, cá basa lớn thứ 2 của Việt Nam với kim ngạch hơn 358 triệu USD, chiếm trên 20% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam.

Hiện diện tích nuôi cá da trơn ở Mỹ đã giảm một nửa, từ khoảng 67.000 ha mặt nước xuống còn hơn 33.000 ha. Những năm trước, các nhà nuôi cá da trơn của Mỹ đã nhiều lần tìm cách ngăn cản các doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập thị trường nước này bao gồm cả việc gây sức ép đối với các cơ quan chức năng của Mỹ phải tạo ra các hàng rào kỹ thuật, xếp cá tra, cá ba sa của Việt Nam không phải là cá da trơn.

Đến nay, có thêm thông tin các doanh nghiệp Mỹ yêu cầu Bộ Thương mại nước này lựa chọn một nước khác như Indonesia hoặc Philippines làm căn cứ tính giá và tính thuế, thay thế Bangladesh cho vụ kiện chống bán phá giá cá tra, cá basa vào thị trường Mỹ trong phiên điều trần lần thứ 8. Trong quá trình điều tra chống bán phá giá của cá tra Việt Nam, Mỹ thường chọn nước thứ ba thay thế để làm cơ sở so sánh yếu tố chi phí đầu vào.

Những lần xem xét trước, Bangladesh (một quốc gia có nền kinh tế tương đương Việt Nam) được chọn là nước thứ ba thay thế, nhưng trong lần này, Mỹ lại chọn Indonesia hoặc Philippines.

Điều này khiến cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam lo ngại xuất khẩu cá tra, basa sang Mỹ sẽ sụt giảm mạnh và làm tăng thuế suất nếu DOC kiên quyết không chọn Bangladesh làm căn cứ như những lần trước.

Sau khi tham dự phiên điều trần, ông Đào Trần Nhân, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ bày tỏ quan ngại: “Đây là một hành động hết sức nguy hiểm đối với ngành nuôi trồng, chế biến cá tra và cá ba sa của Việt Nam, vì nó có thể làm tăng thuế suất lên tới hai, ba chục lần trong khi các doanh nghiệp xuất mặt hàng này vào Mỹ trong năm 2012 chỉ chịu thuế suất rất thấp là 0% (đối với sản phẩm của công ty Vĩnh Hoàn) hoặc chưa tới 1% (0,03 USD/kg) với nhiều doanh nghiệp khác”.

Tuy nhiên, ông Nhân cũng tỏ ra lạc quan về khả năng DOC sẽ không thay đổi việc lựa chọn Bangladesh, sau gần 8 năm liên tục sử dụng, làm căn cứ tính thuế cho cá tra, cá ba sa nhập khẩu từ Việt Nam nước thứ ba sau những lập luận sắc sảo của các luật sư đại diện cho phía Việt Nam tại phiên điều trần. Cơ sở chính là những điều kiện và trình độ phát triển nghề nuôi trồng và chế biến cá tra, cá ba sa của Việt Nam tương đồng với Bangladesh.

Mặt khác, bất cứ sự thay đổi nào cũng gây khó khăn cho chính DOC trong việc thu thập số liệu. Theo ông Nhân, lý do cá tra, cá ba sa Việt Nam xuất vào thị trường Mỹ cần phải sử dụng nước thứ ba làm căn cứ tính thuế chống bán phá giá là vì sau nhiều năm đề nghị và đấu tranh, Việt Nam vẫn chưa được Mỹ công nhận là nước có nền kinh tế thị trường.

Năm 2011, khi DOC chọn Philippines làm nước thứ 3, Việt Nam đã đấu tranh quyết liệt nên Mỹ mới chấp nhận lấy số liệu từ Bangladesh nên có những doanh nghiệp được hưởng thuế suất bằng 0 hoặc chỉ vài cent/kg. Nếu lần này DOC kiên quyết chọn Indonesia hoặc Philippines thì cá tra xuất khẩu vào thị trường Mỹ sẽ khó khăn do Việt Nam sẽ phải bỏ chi phí, công sức thu thập thông tin, tư liệu cần thiết từ đầu cho quá trình xem xét để cung cấp cho DOC.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá tra vào thị trường Mỹ được hưởng thuế suất thấp đã thống nhất hạ giá bán phi lê cá tra đông lạnh loại 1 xuống còn khoảng 2,35 – 2,4 USD/kg (FOB), thấp hơn giá thành sản xuất khiến cho các nhà nuôi cá da trơn của Mỹ bị mất thị trường trong nước và kiện Việt Nam bán phá giá lên DOC.

Điều này khiến DOC liên tục thay đổi nước thứ ba làm căn cứ trong vụ kiện cá tra Việt Nam vào Mỹ. Vì thế, xuất khẩu cá tra vào thị trường Mỹ được dự báo sẽ ngày càng khó khăn hơn.

Nguồn VnEconomy