Thị trường trái phiếu Châu Á: Rủi ro dây chuyền đang gia tăng

Ngày 20/3, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) công bố Báo cáo Theo dõi Trái phiếu Châu Á. Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất theo quý, tăng 14,8%. Tuy nhiên, ADB cảnh báo các rủi ro có dấu hiệu đang gia tăng và các quốc gia cần phải chuẩn bị sẵn sàng.

Trong đó, ADB cảnh báo mặc dù các thị trường trái phiếu bằng đồng nội tệ ở khu vực Đông Á mớinổi đã vượt qua được những biến động gần đây của thị trường nhưng các rủi ro có dấu hiệu đang giatăng và các quốc gia cần phải chuẩn bị sẵn sàng.

Ông Iwan J. Azis, Trưởng Ban Hội nhập Kinh tế Khu vực của ADB cho biết: "Năm nay cho tới lúcnày, các số liệu kinh tế tốt, lợi tức hấp dẫn và sự hồi phục của một số đồng tiền cho thấy Châu Ávẫn là nơi tốt nhất để đầu tư nhưng nguy cơ tác động dây chuyền cũng cao hơn so với trước đây."

Báo cáo cho biết để tránh bị cuốn theo tình trạng rối loạn chung của thị trường mới nổi do tácđộng của khủng hoảng từ một hoặc hai nền kinh tế, các chính phủ ở Châu Á cần thực thi các cải cáchcơ cấu để củng cố sự vững vàng của các nền kinh tế và thúc đẩy năng suất tăng trưởng.

Nguy cơ chịu tác động dây chuyền cao nhất đối với các quốc gia có thâm hụt tài khoản vãng lailớn và dự trữ ngoại hối thấp, trong khi những quốc gia đi vay có nợ đồng ngoại tệ ở mức cao sẽ dễchịu tác động nhất nếu các đồng tiền này giảm giá.

Các trái phiếu bằng đồng nội tệ tại khu vực thị trường Đông Á mới nổi nhìn chung được giữ vữngtrong quý IV năm 2013 trong khi bất ổn đe dọa các thị trường mới nổi khác, mặc dù lợi tức của hầuhết các trái phiếu chính phủ đã tăng trong tháng 1, đặc biệt là ở Indonesia và Philippines. Do HoaKỳ giảm lượng mua trái phiếu kho bạc Liên bang trong những tháng tới, thị trường toàn cầu nhiều khảnăng sẽ còn tiếp tục bất ổn.

Theo báo cáo, tỷ lệ nước ngoài nắm giữ các trái phiếu chính phủ bằng đồng nội tệ của khu vực vẫnổn định trong ba tháng cuối năm 2013 trong bối cảnh triển vọng vững vàng của kinh tế khu vực và lợitức hấp dẫn hơn so với các thị trường khác. Indonesia có tỷ lệ nước ngoài sở hữu trái phiếu caonhất tính đến cuối năm 2013 với việc các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ 32,5% lượng trái phiếu chínhphủ chưa thanh toán, tiếp đó là Malaysia với 29,4%.

Các nền kinh tế Đông Á mới nổi được xác định bao gồm: Trung Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc),Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Thị trường Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất

Các thị trường trái phiếu trong khu vực vẫn tiếp tục mở rộng về quy mô. Cho đến cuối năm 2013,khu vực có 7,4 nghìn tỷ USD trái phiếu chưa thanh toán, tăng 2,4% so với cuối tháng 9 năm 2013 và11,7% so với cuối năm 2012. Thị trường Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất theo quý, tăng14,8%, trong khi đó Indonesia có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất theo năm, tăng 20,1%.

Trong khi các chính phủ trong những năm gần đây có xu hướng phát hành trái phiếu bằng đồng nộitệ nhiều hơn là trái phiếu bằng ngoại tệ, nhiều công ty, chẳng hạn như các công ty bất động sản tạiTrung Quốc, đã tận dụng việc hiện đang có nhu cầu lớn để phát hành các trái phiếu bằng đồngUSD.

Tại Việt Nam, khối lượng lớn trái phiếu chính phủ được phát hành đã khiến thị trường này có mứctăng trưởng theo quý lớn nhất trong số các thị trường Đông Á mới nổi, tăng 14,8% lên 29 tỷ USD, mứccao kỷ lục đối với quốc gia này. Thị trường trái phiếu chính phủ tăng 15,4% trong quý lên mức 28 tỷUSD trong khi đó thị trường trái phiếu công ty giảm 6,8% trong quý xuống còn 700 triệu USD, mứcthấp nhất trong vòng 4 năm. Tuy nhiên, quy mô thực tế của thị trường trái phiếu công ty có thể lớnhơn con số này vì một số trái phiếu được phát hành thông qua những giao dịch riêng giữa các doanhnghiệp và ngân hàng.

Năm 2013, khu vực đã bán một khối lượng kỷ lục trái phiếu bằng đồng USD, yên Nhật và Euro trịgiá 141,5 tỷ USD, trong đó 128,4 tỷ USD được phát hành bởi các công ty thuộc khu vực. Khi đồng nộitệ giảm giá, chi phí vay nợ sẽ cao hơn trong bối cảnh nền kinh tế trong nước khi đó nhiều khả năngở trong tình trạng yếu đi. Tổng lượng phát hành trái phiếu bằng đồng nội tệ của các công ty trongnăm ngoái là 765,6 tỷ USD.

Trị giá phát hành các "sukuk" (trái phiếu Hồi giáo) của Đông Á mới nổi vẫn vững vàng ở mức 91,7tỷ USD trong năm ngoái, dẫn đầu là Malaysia và Indonesia. Một phần đặc biệt trong báo cáo ghi nhânrằng "sukuk" là một nguồn cung cấp tài chính có tiềm năng lớn cho các dự án cơ sở hạ tầng, tuynhiên các chính phủ cần phải xây dựng những khuôn khổ pháp lý phù hợp nhằm khuyến khích những ngườiđi vay sử dụng chúng một cách thường xuyên hơn.