Thị trường nhôm thế giới chuyển từ thừa sang thiếu

Đối với các hãng sản xuất nhôm đang ngập trong khó khăn thì viễn cảnh hiện tại dường như lạc quan nhất trong nhiều năm. Ví dụ, người khổng lồ UC Rusal của Nga lần đầu tiên có lãi sau 5 quý liên tiếp.

Việc này phần lớn là nhờ sự kết hợp của việc giá nhôm trên Sàn giao dịch Kim loại London (LME) tăng lên, hiện đang giao dịch ở 2.100 USD/tấn, cao nhất từ đầu năm 2013, và mức giá chênh lệch vật chất tăng.

Việc giá nhôm hồi phục được củng cố bằng sự dịch chuyển trên thị trường. Sau nhiều năm dư thừa cấu trúc, thị trường nhôm toàn cầu cuối cùng dường như đang chuyển dần sang thiếu cung khi hàng loạt nhà máy phải đóng cửa do thua lỗ.

Rusal – sản lượng giảm 11% trong nửa đầu năm nay – dự báo thị trường toàn cầu sẽ thiếu cung 1,5 triệu tấn trong năm 2014.

Tuy nhiên, trong cuộc khảo sát gần đây của Reuters, chỉ có 4 trong số 14 nhà phân tích cho rằng thị trường nhôm sẽ cân bằng trong năm nay.

Mối đe dọa sự lạc quan mới của thị trường đến từ Trung Quốc. Sản lượng nhôm tại nước này vẫn đang tăng. Hơn nữa, xuất khẩu bán thành phẩm từ nước này cũng đang tăng.

Hai thế giới song song

Ở thế giới bên ngoài Trung Quốc, sản lượng nhôm vẫn đang có xu hướng giảm trong vài năm qua.

Sản lượng nhôm tháng 7 chỉ đạt 24,38 triệu tấn, giảm 1,5 triệu tấn so với mức kỷ lục 25,92 triệu tấn hồi tháng 10/2011.

Việc đóng cửa nhà máy chi phí cao phần nào được bù đắp bằng các nhà máy mới thành lập, nhất là ở vùng Vịnh. Cùng với xu hướng này, mới đây nhà sản xuất Alcoa của Mỹ đã tuyên bố đóng cửa vĩnh viễn cơ sở tinh luyện Porto Vesme ở Italia.

Theo số liệu của Hiệp hội Kim loại màu Trung Quốc, 3 năm qua, sản lượng nhôm của Trung Quốc tăng 5,7 triệu tấn lên 23,38 triệu tấn vào tháng 7/2014.

Không phải các nhà máy luyện kim Trung Quốc có lợi nhuận cao hơn các cơ sở ở nước khác mà chính quyền trung ương địa phương, vào nhiều thời điểm, cả chính quyền trung ương đã bù lỗ, hầu hết ở dạng giá điện ưu .

Ngay cả khi những nhà máy luyện nhôm của Trung Quốc phải dừng hoạt động, khoảng trông này được bù đắp bằng một loạt các lò luyện chi phí thấp hơn ở các tỉnh tây bắc như Tân Cương.

Nhưng theo lời của ông Klaus Kleinfeld, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành Alcoa, Trung Quốc đang ở một “thế giới” khác trên thị trường nhôm, một thế giới mà có rất ít điều giống như những gì đang xảy ra ở phần còn lại của thế giới.

Và ở một khía cạnh nào đó, điều này đúng.
Nhà nhập khẩu nhôm nguyên liệu

Chắc chắn khi nói đến nhôm nguyên liệu (primary alumium), những gì Trung Quốc sản xuất ra phần lớn đều được sử dụng ở Trung Quốc. Và điều này đã diễn ra kể từ khi chính phủ nước này tăng thuế xuất khẩu lên 15% từ năm 2006.

Kể từ đó, Trung Quốc trở thành thị trường nhập ròng nhôm, cho dù khối lượng không lớn. Ngoại lệ duy nhất là năm 2009 khi nhập khẩu nhôm bùng nổ, sau khi chính phủ tiến hành can thiệp, ở hình thức mua hàng “chiến lược” từ các nhà sản xuất trong nước.

Không phải Trung Quốc thực sự cần thêm nhôm mà nhập khẩu mạnh chỉ đơn giản là số tiền kiếm được từ sân chơi chênh lệch giá, cả về giá kim loại và lãi suất trên thị trường tín dụng mờ.

Đồng có thể thống trị thương mại tài chính có tài sản thế chấp ở Trung Quốc, nhưng nhôm cũng được sử dụng với mục đích tương tự, và mọi chuyện rõ ràng hơn sau cuộc điều tra tại cảng Thanh Đảo. Tại đây, đã phát hiện ra khoảng 100.0000 tấn nhôm và 200.000 tấn alumina.

Điều đáng chú ý là nhập khẩu ròng nhôm của Trung Quốc chậm lại đáng kể trong 3 tháng qua xuống còn 19.000 tấn so với 109.000 tấn giai đoạn tháng 2-tháng 4.

Điều này có thể phản ánh tình trạng giá nhôm tại Thượng Hải thấp hơn so với giá tại LME. Nhưng từ viễn cảnh của Rusal và Alcoa và các nhà sản xuất phương Tây khác, ít nhất dòng chảy đang đi vào Trung Quốc.

Nhà xuất khẩu nhôm

Điều các nhà sản xuất phương Tây muốn vén màn bí mật khi đề cập đến Trung Quốc là lượng nhôm ra khỏi Trung Quốc ở những hình thức khác.

Trung Quốc là nước xuất khẩu ròng hợp kim nhôm trong nhiều năm qua. Khối lượng không lớn, chỉ 347.000 tấn trong năm 2013, nhưng đủ để cân đối với lượng nhôm nguyên liệu nhập khẩu vào nước này.

Trung Quốc là nước xuất khẩu sản phẩm nhôm lớn hơn nhiều và việc này đã diễn ra trong gần 1 thập kỷ.

Việc này một phần do áp lực của chính phủ đối với các nhà máy luyện nhôm Trung Quốc phải nâng cao giá trị gia tăng, nghĩa là nâng công suất sản xuất sản phẩm và một phần do sự kiện đơn giản rằng sản phẩm Trung Quốc có khả năng cạnh tranh cao, do nhà xuất khẩu được hoàn thuế.

Tuy nhiên vẫn còn nghi ngờ rằng một số sản phẩm xuất khẩu có thể không hẳn đúng như bản chất, xét đến động lực chuyển đổi nhôm nguyên liệu sao cho chỉ đủ để nhận được hoàn thuế thay vì sản phẩm đủ điều kiện chịu thuế xuất khẩu.

Các nhà phân tích lo ngại sự chênh lệch thuế lớn như vậy, nếu đang diễn ra, đang che dấu bản chất thực sự về tình trạng dư thừa của Trung Quốc.

Ngân hàng Macquarie cho rằng, nhôm nguyên liệu “được xuất khẩu với mã thuế của nhôm tấm như cuộn nhôm tấm, sau đó sẽ được nung chảy lại, đúc và luyện thành sản phẩm cụ thể tại nước đến”.

Macquire tin rằng nhiều nhà sản xuất nhôm Trung Quốc đã bắt đầu thực hiện việc này vài năm qua nhằm tránh thuế suất 15% đối với nhôm nguyên liệu.

Những lo ngại như vậy ngày càng tăng vì xuất khẩu sản phẩm nhôm của Trung Quốc cũng đang tăng.

Xuất khẩu sản phẩm nhôm trong nửa đầu năm nay tăng 3,7% nhưng riêng tháng 7 xuất khẩu đạt 320.000 tấn, tăng 14% so với tháng 7/2013.

Mối nguy thâm hụt

Hầu hết các phân tích dường như dự đoán xuất khẩu sản phẩm nhôm của Trung Quốc sẽ tăng trong những tháng tới.

Điều này hoàn toàn dễ hiểu, xét đến giá bán trên sàn LME cao hơn so với sàn Thượng Hải và thị trường nhôm chuyển từ thừa sang thiếu trên thị trường ngoài Trung Quốc.

Mối nguy, tất nhiên, là lượng nhôm thặng dư của Trung Quốc sẽ bù đắp lượng thiếu hụt ở phương Tây.

Đây chỉ là trường hợp về bán thành phẩm, nếu nhôm nguyên liệu biến thành hình thức sản phẩm được che đậy, mọi chuyện sẽ phức tạp hơn nhiều.

Hơn nữa, căng thẳng giữa thặng dư Trung Quốc và thâm hụt phương Tây chỉ có thể sâu sắc thêm khi xu hướng sản lượng tăng-giảm tiếp tục.

Nguồn Theo DVO/Reuters