Thị trường Chứng khoán Việt Nam: Kỳ vọng khởi sắc 2013
TS. Nguyễn Sơn - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường chứng khoán (UBCKNN) trả lời phỏng vấn Thời báo Ngân hàng
Theo ông, đâu là những điểm tích cực nổi bật của thị trường chứng khoán (TTCK) năm 2012?
2012 là năm kinh tế vĩ mô của Việt Nam gặp nhiều khó khăn, tác động rất mạnh đến sự phát triển ổn định của TTCK. Mặc dù vậy, nhưng với sự chỉ đạo chặt chẽ từ phía Chính phủ, TTCK cũng đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận.
Thứ nhất, doanh số giao dịch của ba sàn HSX, HNX và Upcom đều tăng trưởng cao hơn năm 2011, trong đó chỉ số VN - Index cuối năm 2012 tăng so với cuối năm 2011 là 17,69%.
Thứ hai, mặc dù huy động vốn của DN thông qua phát hành cổ phiếu giảm sút, nhưng tổng mức huy động vốn qua TTCK trong năm tăng trưởng mạnh mẽ với tổng giá trị khoảng 170.000 tỷ đồng, tăng khoảng 40% so với năm 2011.
Thứ ba, năm 2012 là năm ghi nhận trong việc hoàn thiện khung pháp lý, thể chế chính sách. Có thể đánh giá đây là năm số lượng văn bản ban hành khá lớn trong 12 năm hoạt động của thị trường. Trong đó ngoài Nghị định số 58/2012/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết Luật Chứng khoán và Luật sửa đổi bổ sung Luật Chứng khoán thì rất nhiều văn bản mới, lần đầu được ban hành, như quỹ mở, quỹ ETF, quỹ đầu tư bất động sản, công ty đầu tư chứng khoán… tạo tiền đề cho việc hình thành các sản phẩm mới trong năm 2013.
Thứ tư, 2012 là năm thị trường đưa vào rất nhiều sản phẩm nghiệp vụ mới, như: kéo dài thời gian giao dịch sang buổi chiều, áp dụng lệnh thị trường (MP), rút ngắn chu kỳ thanh toán từ chiều ngày T+3 xuống sáng ngày T+3 và cho phép NĐT được bán chứng khoán vào ngày T+3… Điều này cũng nhằm hỗ trợ thanh khoản của thị trường.
Thế nhưng năm qua, thị trường cũng bộc lộ rõ, nhiều điểm yếu?
Đúng vậy. Bên cạnh những điểm sáng như đã nêu, vẫn còn một số hạn chế nhất định, như do TTCK suy giảm mạnh và kéo dài, có 86% DN có giá cổ phiếu giao dịch dưới mệnh giá, trong khi chúng ta chưa có cơ chế cho việc phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá khiến việc phát hành cổ phiếu để tăng vốn gặp nhiều khó khăn.
Mặt khác, TTCK suy giảm cũng làm cho công tác cổ phần hóa chậm lại do các đợt đấu giá không thành công, điều này cũng gây trở ngại cho việc tái cấu trúc khu vực DNNN và thoái vốn đầu tư ngoài ngành của các DNNN. Khu vực hoạt động của các tổ chức kinh doanh chứng khoán cũng bộc lộ những bất cập trong quản trị rủi ro, gây nên thua lỗ, đòi hỏi cần phải cấu trúc lại theo hướng hợp nhất, sáp nhập và giải thể phá sản.
Vậy ông nhận định thế nào về TTCK năm 2013. Khi nào TTCK Việt Nam có thể vượt qua cơn “bĩ cực”?
Mặc dù đã có những dấu hiệu cải thiện từ cuối năm 2012, song theo tôi, những tháng đầu năm 2013 TTCK vẫn còn nhiều khó khăn. Bởi TTCK được ví như “hàn thử biểu” của nền kinh tế, trong khi những điểm nghẽn của nền kinh tế như nợ xấu, tồn kho, sự đóng băng của thị trường bất động sản vẫn chưa được xử lý.
Tuy nhiên, những thông điệp phát đi từ đầu năm 2013 của Chính phủ và NHNN cũng đã cho thấy các “nút thắt” nêu trên đã có hướng xử lý bước đầu. Đặc biệt vấn đề tháo gỡ khó khăn cho dòng tiền vào bất động sản và không hạn chế tín dụng phi sản xuất. Điều này có thể tạo hiệu ứng tốt cho khu vực TTCK. Mặt khác, việc xem xét đưa tín dụng chứng khoán ra khỏi “rổ” phi sản xuất cũng sẽ hỗ trợ rất tốt huy động vốn của DN và ngay chính cả khu vực NHTM.
Theo tôi đánh giá, với một loạt chính sách trên của Chính phủ, TTCK sẽ có những dấu hiệu khởi sắc hơn. Đặc biệt một loạt văn bản sẽ có hiệu lực trong năm 2013, tạo cơ sở hình thành các sản phẩm mới như: quỹ mở, quỹ đầu tư BĐS, quỹ ETF... vấn đề tái cấu trúc công ty chứng khoán (CTCK) cũng sẽ góp phần nâng cao năng lực cho CTCK. Tất cả những điều này sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho sự tăng trưởng TTCK, cũng như của nền kinh tế…
Về phía UBCKNN có những giải pháp gì để đẩy nhanh quá trình phục hồi thị trường?
UBCKNN đang báo cáo Bộ Tài chính và Thủ tướng Chính phủ để triển khai một số giải pháp cấp bách nhằm hỗ trợ DN và TTCK ngay từ đầu năm 2013. Trong đó, tập trung vào 8 nhóm giải pháp cơ bản, như: đưa tín dụng chứng khoán ra khỏi tín dụng phi sản xuất; xử lý vấn đề phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá để tạo điều kiện cho DN huy động vốn; nới lỏng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trên 49% đối với công ty niêm yết hoạt động trong lĩnh vực ít nhạy cảm, cũng như cơ chế cho phép phát hành cổ phiếu không có quyền biểu quyết cho nhà đầu tư nước ngoài; triển khai các sản phẩm mới của thị trường thông qua cơ chế ưu đãi về thuế sản phẩm mới, cũng như kiến nghị cơ quan có thẩm quyền kéo dài thêm ưu đãi thuế đối với TTCK; triển khai các giải pháp nghiệp vụ hỗ trợ thị trường như nới biên độ giao dịch, giảm phí lưu ký và nới rộng tỷ lệ giao dịch ký quỹ; đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc thị trường và cổ phần hóa DNNN... nghiên cứu để có thể từng bước đưa các sản phẩm phái sinh cơ bản vào giao dịch (ETF; chứng quyền...).
Thời gian qua, một số CTCK phá sản, hoặc bị kiểm soát đặc biệt, gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Phải chăng vẫn còn kẽ hở các chỉ tiêu về an toàn trong hoạt động chứng khoán?
Cùng với sự tăng trưởng nóng của thị trường, thời gian qua số lượng CTCK thành lập quá nhanh, trong khi quy mô thị trường chưa phát triển tương xứng dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt giữa các công ty. Trong số đó, nhiều CTCK đã sử dụng các đòn bẩy tài chính thái quá, trong khi lại buông lỏng quản trị rủi ro và hệ quả dẫn đến thua lỗ lớn, thậm chí rơi vào tình trạng phá sản. Vì vậy, việc tái cấu trúc lại khu vực các CTCK là cần thiết nhằm lành mạnh hóa hoạt động của các tổ chức trung gian tài chính.
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án tái cấu trúc TTCK và DN bảo hiểm, trong đó trọng tâm đặt ra vấn đề phải phân loại các CTCK thành 4 nhóm dựa trên các tiêu chí an toàn tài chính để có giải pháp ứng xử đối với từng nhóm công ty, trong đó đặc biệt quan tâm là nhóm bị kiểm soát đặc biệt.
Đối với nhóm này, sau thời gian bị kiểm soát đặc biệt, nếu không đảm bảo được các quy định về an toàn tài chính và tiếp tục thua lỗ (lỗ lũy kế vượt trên 50% vốn điều lệ) thì phải đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép, giải thể hoặc cho phá sản theo quy định của pháp luật.
Để tăng cường công tác giám sát hoạt động đối với các CTCK, mới đây Bộ Tài chính đã ban hành bổ sung các quy định về tiêu chí an toàn tài chính và nghĩa vụ công bố công khai các chỉ tiêu an toàn tài chính của các CTCK, qua đó góp phần giám sát tình hình “sức khỏe” của các CTCK để phân loại đối tượng quản lý, nhằm góp phần lành mạnh hóa hoạt động của các CTCK. Đây được xem như “chìa khóa” để góp phần cảnh báo sớm hoạt động của CTCK.
Xin cảm ơn ông!
(Theo Thời báo ngân hàng)