The Economist: Việt Nam có “con đường khó khăn hơn phía trước”

Trong hôm 5/8, tạp chí kinh tế nổi tiếng The Economist của Anh đã đăng bài viết “Việt Nam: Con hổ còn lại của châu Á” (The Other Asian Tiger) với nhiều bình luận lạc quan về tình hình vĩ mô hiện tại của Việt Nam. Theo The Economist, nếu Việt Nam có thể duy trì được tốc độ tăng trưởng 7% trong vòng 10 năm tới thì sẽ đi theo đúng quỹ đạo của những con hổ châu Á đi trước như Hàn Quốc hay Đài Loan.

Tuy nhiên, cũng trong cùng ngày, The Economist cho đăng thêm một bài báo nữa mang tựa “Chào buổi chiều, Việt Nam” (Good afternoon, Vietnam), với một cái nhìn thận trọng hơn. Theo đó, Việt Nam đang phải đối mặt với một “con đường khó khăn hơn phía trước” (trickier path ahead).

Một trong những vấn đề lớn nhất mà Việt Nam đang gặp phải đó chính là tình trạng đầu tư kém hiệu quả và lãng phí. Theo số liệu từ World Bank, doanh nghiệp tư nhân lẫn nhà nước của Việt Nam đều có mức hiệu quả đầu tư rất thấp: đầu tư 1 đồng thì tạo ra được 0,7 đồng doanh thu. Con số này tương đương với các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc, vốn đang bị xem là gánh nặng làm trì trệ nền kinh tế nước này.

Và khi so sánh khối doanh nghiệp tư nhân Việt Nam với Trung Quốc thì sự so sánh không thể nào chênh lệch hơn: đầu tư 1 đồng ở Việt Nam thì thu về thêm 0,7 đồng doanh thu, trong khi ở Trung Quốc được những 1,7 đồng. Theo nhận định của The Economist, tình trạng này có một phần nguyên nhân là sự dàn trải quá nhiều của các tập đoàn Việt Nam: dựa trên số liệu của OECD, một tập đoàn Việt Nam hoạt động bình quân trên 6 ngành khác nhau, trong khi một tập đoàn Trung Quốc chỉ tập trung bình quân vào 2 ngành.

Ngoài ra, mặc dù Việt Nam được hưởng lợi khá nhiều từ các dòng vốn FDI dồi dào, nhưng chỉ có 36% số doanh nghiệp là được tham gia vào chuỗi giá trị xuất khẩu, so với gần 60% tại Malaysia và Thái Lan (theo số liệu ADB). Ngoài ra, tỷ lệ đóng góp của các doanh nghiệp vừa và nhỏ vào kim ngạch xuất khẩu cũng rất thấp so với các nước khác.

Theo The Economist, trong một số trường hợp thì Việt Nam còn “với quá cao”. Nhiều người đã tỏ ra lạc quan về việc Samsung có kế hoạch đầu tư hàng tỷ USD vào Việt Nam để sản xuất điện thoại di động, nhưng không có nhiều doanh nghiệp nội được tham gia vào chuỗi cung ứng của hãng này, ngoại trừ trong phần bao bì.

Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ còn phải đối mặt với tình trạng thâm hụt ngân sách tương đương hơn 6% GDP trong năm nay, đánh dấu 5 năm liên tiếp. Và sang năm 2017, World Bank cũng sẽ cho ngưng lại việc cho vay ODA ưu đãi.

The Economist bình luận: “Việt Nam có cơ hội trở thành câu chuyện thành công lớn tiếp theo của châu Á. Nhưng để đạt được điều đó, sẽ cần phải có thêm lòng dũng cảm”.

Tuấn Minh

Nguồn The Economist