Tập đoàn kinh tế: Cuộc thanh lọc bắt đầu

Theo kế hoạch, ngày mai (4/10), Hội đồng thành viên Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị (HUD) sẽ có cuộc họp quan trọng liên quan đến hoạt động của các tổng công ty thành viên. Tuy nhiên, nội dung của cuộc họp này có thể sẽ xoay sang hướng khác khi Chính phủ vừa công bố quyết định kết thúc thí điểm hình thành hai tập đoàn ngành xây dựng, trong đó có HUD.

Những kế hoạch của 2 tập đoàn là Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị (HUD) và Tập đoàn Xây dựng và Công nghiệp Việt Nam (VNIC) sẽ bị đảo lộn rất nhiều sau Quyết định 1428/QĐ-TTg ngày 2/10/2012 vừa qua khi Quyết định này chính thức kết thúc thí điểm mô hình hoạt động của hai tập đoàn nêu trên để quay về mô hình Tổng công ty.

Trong hai Tập đoàn trên thì HUD và VNIC - mà tập đoàn Sông Đà làm nòng cốt - sẽ quay về với mô hình tổng công ty còn các thành viên khác được chuyển về Bộ Xây dựng. Các tập đoàn này, thực chất cũng là các tổng công ty và công ty được gom lại bằng những quyết định hành chính, nay trở về đúng với tấm áo trước kia.

Lãnh đạo tập đoàn VNIC vào thời điểm được thành lập tin rằng, sự ra đời của tập đoàn “có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự phát triển của ngành công nghiệp xây dựng nói riêng và của đất nước nói chung và là công cụ để Nhà nước triển khai các dự án trọng điểm của quốc gia có quy mô lớn, bảo đảm việc xây dựng cơ sở vật chất của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”.

Trong khi đó, tại HUD, trong bài phát biểu đầu tiên trên cương vị Chủ tịch Hội đồng Quản trị tập đoàn HUD, ông Nguyễn Hiệp cho biết, tập đoàn này “sẽ phát huy và đáp ứng sự nghiệp phát triển đô thị và nhà ở với vai trò chủ đạo của doanh nghiệp nhà nước và tham gia điều tiết thị trường nhà ở theo phương châm: kết hợp giữa kinh doanh và phục vụ - lấy phục vụ để phát triển”.

Ông cũng khẳng định, trong tương lai, mũi nhọn của HUD cũng sẽ là mũi nhọn của tập đoàn HUD, là mô hình nhà ở hướng tới các địa phương, các vùng kinh tế trọng điểm, các đô thị lớn và tham gia điều tiết thị trường bất động sản theo định hướng của Chính phủ.

Dẫu được thành lập trên tinh thần “thí điểm”, ít người nghĩ rằng tuổi thọ của các tập đoàn này lại ngắn ngủi đến thế. Đã có những động thái cho thấy mô hình tập đoàn đã và đang được “hoàn thiện”, chẳng hạn vào ngày 1/9/2011, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã có văn bản số 11798/BTC-TCDN phê duyệt vốn điều lệ của Tập đoàn HUD tại thời điểm 31/12/2010 là 7.158 tỷ đồng, bao gồm văn phòng Công ty mẹ và 4 Tổng công ty thành viên Tập đoàn.

Tương tự, tại Sông Đà, gần đây nhất đã có một dự án tái cơ cấu tập đoàn được khởi động với nguồn vốn lên tới hàng trăm triệu USD, dự kiến vay từ Ngân hàng phát triển châu Á (ADB).

Nhưng lãnh đạo Bộ Xây dựng, những người trực tiếp theo dõi quá trình “thí điểm” tại hai tập đoàn này, hẳn biết rõ nhất về tình hình phát triển của các tập đoàn. Điều dễ nhận thấy nhất chính là việc, tuy các tổng công ty được gộp lại, song về bản chất, họ vẫn hoạt động độc lập. Một phép cộng cơ học dường như không đủ để các tập đoàn này phát triển như những kỳ vọng đã tuyên bố trước đó.

Hơn nữa, với việc đầu tư dàn trải ra cả lĩnh vực chứng khoán - tài chính không phải trọng tâm, việc các tập đoàn gặp khó khăn trong thời kỳ khủng hoảng là điều hoàn toàn dễ hiểu. Sự thiếu đồng bộ của các thành viên trong mỗi Tập đoàn dẫn tới hiệu quả kém cộng với tình hình khó khăn chung có lẽ là một phần lý do của việc ngừng thí điểm đối với hai Tập đoàn trên.

Nguồn Vneconomy