Tăng trưởng điện năng đang cao gấp 2-3 lần tăng trưởng GDP

Trong báo cáo về tình hình sản xuất, kinh doanh điện vừa qua, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã cho biết do nước về nhiều, thủy điện thuận lợi nên hệ thống điện quốc gia đang "dư thừa năng lực phát so với nhu cầu phụ tải hiện nay".

Điều này không thể gọi là "thành tích" của EVN dù trong nhiều năm qua, rất hiếm khi, nhu cầu điện được đáp ứng đầy đủ, thậm chí dư thừa công suất phát điện.

Nguyên nhân chủ yếu do thời điểm này, nhu cầu sử dụng điện giảm mạnh kể cả khu vực sản xuất, kinh doanh và khu vực dân cư. Sản xuất tiếp tục đình đốn, hàng hóa tồn kho, nhiều doanh nghiệp phá sản, thu hẹp quy mô sản xuất thì đương nhiên, nhu cầu sử dụng điện sẽ giảm mạnh. Ngoài ra, ở miền Bắc, thời tiết đã mát mẻ, lại thêm đời sống kinh tế khó khăn, người dân cũng tự tiết giảm điện trong sinh hoạt.

Có một điều rõ ràng là EVN đã không dự báo được về tình hình suy giảm kinh tế. Các bản quy hoạch điện VI và quy hoạch điện VII, vẫn xác định tăng trưởng phụ tải điện ở mức cao, theo các phương án tăng trưởng kinh tế mức cao. Đi cùng với nó là các kế hoạch phát triển nguồn điện, đầu tư để tương ứng với các mức tăng trưởng đó.

Nhưng không có nghĩ là cứ kinh tế suy giảm, sản xuất đình trệ là EVN dễ dàng điều chỉnh, giảm đầu tư, giảm số dự án, giảm quy mô các công trình nguồn điện đã và đang xây dựng. Do đó, một khi kinh tế lâm vào khó khăn, tăng trưởng không được như dự kiến, tiêu thụ điện giảm nhanh thì dẫn đến hệ quả là dư thừa công suất phát điện.

Tuy nhiên, điều này cũng không hẳn là một yếu tố tiêu cực và có thể khẳng định ngay là một sự lãng phí. EVN hoàn toàn có thể có những điều chỉnh cần thiết để đưa hoạt động đầu tư, sản xuất điện năng vào một quy mô hợp lý.

Thứ nhất, theo như chính sự khẳng định của EVN, trong nhiều năm liên tục vận hành, hệ thống phát điện luôn trong tình trạng quá tải; nhiều nhà máy điện, nhiều tổ máy phát điện không được duy tu, bảo dưỡng đầy đủ, kịp thời. Thì đây, chính là thời điểm có thể đưa các tổ máy, nhà máy đó nghỉ, ra ngoài hệ thống đang phát điện để duy tu, bảo dưỡng.

Thứ hai, EVN có thể đàm phán, giảm bớt việc mua điện từ Trung Quốc (cao hơn cả giá mua trong nước), để giảm bớt kinh phí, thiệt hại do chênh lệch mua bán điện từ nước ngoài.

Thứ ba, nếu như tình hình sản xuất, kinh doanh còn kéo dài, việc huy động sản lượng điện từ các nguồn phát thủy điện tiếp tục được thuận lợi như thời gian qua, EVN hoàn toàn chủ động được việc điều chỉnh lại hệ thống nguồn điện, các dự án đang chuẩn bị đầu tư hiện nay theo Tổng sơ đồ phát triển điện VII.

Một điểm quan trọng khác là: tăng trưởng kinh tế năm nay và những năm tới nhiều khả năng không đạt kế hoạch 5 năm 2011-2016 như Quốc hội, Chính phủ đặt ra, thì EVN cần phải tính toán lại, điều chỉnh lại quy mô, tổng mức đầu tư theo Tổng sơ đồ phát triển điện VII để giảm số tiền phải đi vay các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, cân bằng hơn về tài chính.

Các con số do chính EVN cung cấp cho báo chí trong tuần đã có thể đưa đến khẳng định, mức tăng trưởng điện năng hiện nay vẫn là khá cao, và việc sử dụng điện kém hiệu quả rất nhiều so với các nước trong khu vực và cần phải có những hướng điều chỉnh cần thiết để phù hợp với mức độ tăng trưởng kinh tế, tránh sự lãng phí đầu tư, lãng phí nguồn điện.

Cụ thể, theo EVN, trong quý I, GDP tăng 4% thì điện đã tăng 10,2%. Quý II, GDP tăng 4,66% thì điện tăng tới 14%, quý III, tăng trưởng GDP đạt 5,35%, điện tăng 10,37%. Trong cả 9 tháng, GDP tăng 4,73% nhưng điện tăng tới 11,56%...

Cho dù nói rằng, "điện phải đi trước một bước", tăng trưởng điện năng vẫn phải cao hơn tăng trưởng kinh tế một chút, để có nguồn điện dự phòng cho khả năng, tăng trưởng kinh tế phục hồi, thậm chí tăng cao trở lại. Nhưng để tăng trưởng điện năng cao gấp 2-3 lần tăng trưởng GDP hiện nay, theo các chuyên gia về năng lượng, chuyên gia kinh tế, đó thực sự là mức tăng trưởng không còn phù hợp.

Do đó, có thể nói, đây chính là thời điểm để EVN điều chỉnh, giảm độ "nóng" của tăng trưởng điện, để cải thiện, giải quyết nhiều vấn đề mà ngành này đang gặp phải: thiếu vốn đầu tư, mất cân bằng tài chính; qui hoạch điện còn lộn xộn, nhất là hệ thống thủy điện; sự lệ thuộc vào nguồn điện mua của nước ngoài...

Nguồn VEF