Tăng trưởng bình quân 2011-2013 thấp nhất trong 13 năm

Trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chậm lại, thì một số nước trong khu vực ASEAN đã có sự cải thiện rõ rệt.

Tăng trưởng GDP khó cao hơn, nhưng áp lực lạm phát sẽ cao hơn 2013 là nhận định của đa số thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về tình hình kinh tế năm sau, 2014.

Báo cáo thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế xã hội ba năm 2011-2013 và năm 2014 do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu trình bày tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 6 - Quốc hội khoá 13 sáng 21/10 cùng chung nhận định với Chính phủ là tình hình kinh tế - xã hội đã có chuyển biến tích cực, đúng hướng.

Tuy nhiên, còn khá nhiều quan ngại và nhìn nhận khác nhau về những vấn đề cụ thể của nền kinh tế, ít nhiều có khoảng cách với đánh giá của Chính phủ do Thủ tướng trình bày trước đó.

Thấp nhất trong 13 năm

Với đa số ý kiến thì trong hai năm 2012 và 2013 cán cân thương mại có sự cải thiện đáng kể, xuất khẩu giữ nhịp độ tăng trưởng cao, đặc biệt khu vực doanh nghiệp FDI và ngành nông nghiệp liên tục xuất siêu từ năm 2008 đến nay, là thành tựu chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế đúng hướng. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng việc cán cân thương mại cải thiện là hệ quả của suy giảm kinh tế, Chủ nhiệm Giàu cho biết.

Báo cáo thẩm tra cũng thể hiện quan điểm của một số vị đại biểu cho rằng, nền kinh tế vẫn đang trong giai đoạn khó khăn, tiếp tục phải đối mặt với áp lực lớn trong ngắn hạn và chưa thể trở lại quỹ đạo tăng trưởng nhanh trong 1-2 năm tới.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân ba năm 2011-2013 dự kiến sẽ chỉ đạt 5,6%/năm, là mức thấp nhất trong 13 năm trở lại đây, thấp xa so với chỉ tiêu tăng trưởng bình quân theo kế hoạch (6,5-7%).

Đáng chú ý là trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chậm lại, thì một số nước trong khu vực ASEAN đã có sự cải thiện rõ rệt.

Liên quan đến một số chỉ tiêu cụ thể, tại báo cáo của Chính phủ, tỷ lệ thất nghiệp vẫn đạt kế hoạch còn tạo việc làm mới hụt không đáng kể.

Nhiều ý kiến tại cơ quan thẩm tra cho rằng với thực trạng nền kinh tế và tình hình doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong những năm qua nhưng số liệu liên quan đến việc làm, thất nghiệp không có biến động lớn là chưa thỏa đáng. Vì vậy cần tiếp tục đánh giá sâu sắc, thực chất hơn, làm rõ mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế, tình trạng khó khăn của các doanh nghiệp với chỉ tiêu việc làm, thất nghiệp.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế nhận định, tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2014 sẽ không cao hơn nhiều so với năm 2013 khi trong các khu vực tạo ra tăng trưởng chỉ có khu vực có vốn đầu tư nước ngoài là có khả năng giữ nhịp độ tăng trưởng cao. Việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển còn hạn chế do cân đối ngân sách nhà nước sẽ khó khăn hơn, trong khi đầu tư từ các nguồn vốn khác dự báo cũng không tăng nhiều.

Lạm phát năm 2014 cũng sẽ đối mặt với nhiều áp lực hơn khi điều chỉnh chính sách vĩ mô, nhất là khi tăng đầu tư công, tăng dư nợ tín dụng, tăng tiền lương, giá điện, than và dịch vụ công, cơ quan thẩm tra lưu ý.
Chưa đạt mục tiêu

Cũng còn nhiều ý kiến khác nhau là đánh giá về mặt được và chưa được của quá trình tái cơ cấu nền kinh tế.

Song, theo Chủ nhiệm Giàu, các ý kiến đều cơ bản nhất trí nhận định: kết quả tái cơ cấu nền kinh tế chưa đạt mục tiêu theo tinh thần nghị quyết của Quốc hội là "năm 2012 chuẩn bị các điều kiện để từ năm 2013 đến năm 2015 tạo được chuyển biến mạnh mẽ, cơ bản, có hiệu quả rõ rệt".

Riêng với tái cơ cấu doanh nghiệp, trọng tâm là tập đoàn, tổng công ty nhà nước, nhiều ý kiến băn khoăn vì kết quả mang lại còn chậm và thực tế cho thấy để càng chậm thì hậu quả càng trầm trọng hơn. Thậm chí có thể dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp có tiềm lực, có khả năng tự vượt qua được khó khăn nhưng do chưa có hệ thống chính sách để hỗ trợ quá trình tái cơ cấu như xử lý lỗ, dôi dư tài sản, cán bộ, lao động khi sắp xếp lại doanh nghiệp nên lúng túng, chờ đợi, sẽ ảnh hưởng đến kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Với kế hoạch phát triển hai năm tới, cơ quan thẩm tra cho rằng phải chấp nhận việc tăng trưởng chậm lại, doanh nghiệp khó khăn như vừa qua để có một nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô vững chắc làm tiền đề cho tăng trưởng bền vững trong trung và dài hạn. Ổn định vĩ mô phải kiên trì, nhất quán và phục hồi tăng trưởng không thể vội vàng nếu không sẽ đánh mất toàn bộ thành quả đạt được trong 3 năm vừa qua.

Quan điểm được nhấn mạnh tại báo cáo là cần kiên trì tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô, phấn đấu tăng trưởng ở mức hợp lý trên cơ sở tính toán, hài hòa liều lượng chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; cải thiện cơ cấu chi ngân sách để tăng chi đầu tư phát triển cả về tỷ trọng và số tuyệt đối gắn với tăng tính hiệu quả; hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân, khu vực nông nghiệp phát triển ổn định, chưa nên đặt mục tiêu phục hồi nhịp độ tăng trưởng nhanh.

Năm 2014, khác với đề xuất của Chính phủ, một số ý kiến đề nghị tốc độ tăng trưởng kinh tế chỉ nên ở khoảng 5,5% là mức hợp lý, tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng khoảng 6%, tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 30-31% GDP, tăng tín dụng ở mức 14-15%, đầu tư từ ngân sách tăng ít nhất 10%.