Sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp được phát hành dưới mệnh giá

TTF đã được cấp phép
Công ty cổ phần Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành TTF vừa được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) cho phép phát hành 19,68 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, với giá 5.000 đồng/cổ phiếu, theo tỷ lệ 2:1. Ông Võ Trường Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc TTF cho biết, công ty dự kiến tiến hành chào bán và ước thu về 98 tỷ đồng trong cuối tháng 1, đầu tháng 2 tới.

TTF không phải là trường hợp đầu tiên được UBCK cho phép phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá. Cuối năm 2009, Công ty cổ phần Nước giải khát Sài Gòn đã bán 20 triệu cổ phiếu với giá 7.520 đồng/cổ phiếu cho Công ty Đầu tư Kinh Đô (4,684 triệu cổ phiếu), Uni President Việt Nam (9,8 triệu cổ phiếu) và Tribeco Bình Dương (5,5 triệu cổ phiếu).

Sau diễn biến này, nhiều doanh nghiệp như công ty chứng khoán Rồng Việt (VDS), Công ty cổ phần Đệ Tam (DTA), Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hòa Việt Nam (THV), Ngân hàng Tiên Phong (TienPhongBank) cũng lên phương án chào bán cổ phiếu dưới mệnh giá.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp này đều chưa thể triển khai được kế hoạch. Một số doanh nghiệp gặp vướng mắc về thủ tục, một số khác vướng về giá như lúc định phát hành thì giá cổ phiếu DTA, VDS giảm xuống dưới mức tối thiểu để bán. Sau TTF, UBCK dự kiến sẽ cho phép khoảng 5 - 6 doanh nghiệp nữa được chào bán cổ phiếu dưới mệnh giá. Như vậy, thủ tục đã không còn là trở ngại.

Nhưng nhiều doanh nghiệp khó thành công

Thứ nhất, xét về điều kiện, doanh nghiệp muốn chào bán cổ phiếu dưới mệnh giá thì phải có thặng dư vốn cổ phần hay lợi nhuận chưa phân phối đủ bù đắp số thiếu hụt ở vốn chủ sở hữu từ chào bán cổ phiếu dưới mệnh giá. Sau khi phát hành, vốn điều lệ phải nhỏ hơn hoặc bằng vốn chủ sở hữu. Chỉ riêng điều kiện này đã gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp.

Theo báo cáo tài chính quý III/2012, DTA không có thặng dư cổ phần, còn lợi nhuận chưa phân phối chỉ đạt hơn 6,9 tỷ đồng. DTA đã lên kế hoạch chào bán 5 triệu cổ phiếu với giá tối thiểu 7.000 đồng/cổ phiếu (mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu), nên số tiền hơn 6,9 tỷ đồng đó không đủ bù vào khoảng hụt 15 tỷ đồng từ đợt phát hành. Đối với THV, công ty này không những không có nguồn dư, mà còn bị âm ở lợi nhuận chưa phân phối, với tổng mức âm hơn 523 tỷ đồng, tính tại thời điểm cuối tháng 9/2012.

Nguyên nhân thứ hai là câu chuyện tìm người mua. Dù rằng, cổ phiếu được chào bán dưới mệnh giá, nhưng khi giá cổ phiếu trong xu hướng giảm và có thể giảm dưới cả mức dự kiến chào bán, thì nguy cơ thất bại của đợt phát hành là hiện hữu. Trong trường hợp giá chào bán xấp xỉ giá thị trường như ở TTF, thì để đảm bảo sự thành công của đợt chào bán, ông Thành vẫn phải tìm đơn vị bảo lãnh phát hành, cũng như tìm đối tác chiến lược, đề phòng trường hợp cổ đông không mua hoặc mua không như kỳ vọng.

Theo ông Thành, trong tình hình thị trường chứng khoán lình xình, phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá sẽ khó đảm bảo thành công nếu không có sự kết hợp kể trên. Nhưng đây lại là bài toán nan giải cho nhiều doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp đang gặp khó khăn, bế tắc về vốn, cũng như kinh doanh.

Nguồn Đầu tư chứng khoán