Philippine có thể phải nhập khẩu 2 triệu tấn gạo năm tới

Theo nhận định của các chuyên gia, Philippine, một trong những nước tiêu thụ gạo hàng đầu thế giới, có thể cần nhập khẩu tới 2 triệu tấn trong năm 2014 bởi mục tiêu tự cung tự cấp lúa gạo không thành do những cơn bão lớn, trong đó có siêu bão Haiyan hồi tháng 11 vừa qua.

Nếu nhận định này chính xác thì đó sẽ là mức nhập khẩu cao nhất trong vòng 4 năm. Năm 2010 Philippine đã mua kỷ lục 2,45 triệu tấn gạo.

Tuy nhu cầu tăng từ Philippine chưa chắc sẽ ảnh hưởng lớn tới giá gạo thế giới, bởi sản lượng gạo toàn cầu dự báo sẽ vượt cung vào năm tới, song Việt Nam - nước cung cấp chính truyền thống cho Philippine, và Thái Lan – nước đang sở hữu lượng tồn trữ cao kỷ lục – dự báo sẽ được hưởng lợi nhiều từ nhu cầu gia tăng của Manila.

Chỉ mới cách đây một tháng, các quan chức nông nghiệp Philippine vẫn còn lạc quan về sản lượng gạo, khi thông báo tồn trữ cuối năm sẽ đạt 2,2 triệu tấn, giúp giảm thiểu lượng nhập khẩu về sát với mục tiêu và sẽ trở thành nước tự cung lúa gạo hoàn toàn vào năm 2014.

Song tuần cuối tháng 11 họ đã phải mời thầu mua gạo từ ba nước láng giềng là Việt Nam, Thái Lan và Campuchia để nhập khẩn cấp 500.000 tấn, bổ sung vào kho dự trữ của Chính phủ - bị cạn kiệt sau siêu bão Haiyan.

Việt Nam, nước xuất khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới sau Ấn Độ năm vừa qua, đã thắng thầu trong hợp đồng liên chính phủ sau khi chào giá thấp nhất trong cuộc đấu thầu hôm 26/11. Giá gạo Việt Nam ngay hôm sau đó (27/11) đã tăng lên, với gạo 5% tấm đạt mức cao nhất gần một năm.

Philippine đang bỏ ngỏ khả năng nhập khẩu thêm trong khi chờ đợi vụ thu hoạch vào quý đầu tiên của năm 2014, theo Cơ quan Hậu cần Quốc gia nước này (NFA).

Một lãnh đạo của NFA, ông Orlan Calayag, dù vẫn hy vọng lượng nhập khẩu năm tới sẽ ở mức tối thiểu, nhưng cho biết lĩnh vực tư nhân sẽ được pháp nhập khẩu tới 350.000 tấn gạo trong năm 2014, với mức thuế 40% theo cam kết với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Tổng lượng nhập khẩu được NFA thông qua trong năm nay đã lên tới 705.000 tấn, bao gồm cả lượng mua khẩn cấp mới đây nhất. Trước khi xảy ra bão Haiyan, họ giới hơn mức nhập khẩu năm 2013 chỉ ở 350.000 tấn.

Các thương gia và các chuyên gia nông nghiệp dự báo nhập khẩu gạo vào Philippine năm tới sẽ dao động trong khoảng từ 700.000 tấn đến 2 triệu tấn. Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO) dự báo nhập khẩu gạo vào Philippine trong năm tới sẽ đạt 1,2 triệu tấn, cao hơn nhiều mức 1,2 triệu tấn dự báo trước đây.

Nhà kinh tế Roehlano Briones thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển Philippine cho biết: “Trước kia chúng tôi dự báo sản lượng sẽ tăng khoảng 4%-5%, nhưng nay xem ra sản lượng sẽ không tăng”. Và theo ông, khối lượng nhập khẩu năm tới ở mức 2 triệu tấn là hợp lý, nhất là khi Philippine phải đón trung bình khoảng 20 cơn bão mỗi năm.

Cũng theo ông Roehlano, để giảm thiếu hụt, Philippine phải sớm nhập khẩu ít nhất là 800.000 tấn, “tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của những biến động thời tiết”.

Sản lượng lúa Philippine trong cả năm chắc chắn sẽ thấp hơn dự báo 18,58 của chính phủ - đưa ra trước bão Haiyan. Vậy mà theo tính toán của chính phủ trong chương trình tự cung tự cấp gạo thì sản lượng phải đạt 20,4 triệu tấn.

Do các cơn bão Haiyan và Nari - ảnh hưởng tới các khu vực sản xuất gạo chính ở miền bắc Philippine vào tháng 10, FAO đã giảm mức dự báo về sản lượng lúa Philippine năm 2013 – bao gồm vụ chính 2013 và vụ thứ 2 niên vụ 2013/14 – xuống 18 triệu tấn từ mức 18,9 triệu tấn dự báo trước đó.

Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế - trụ sở ở Philippine – đã giúp Bộ Nông nghiệp đánh giá mức độ thiệt hại về mùa màng, cho biết tổn thất với hạ tầng cơ sở là mối lo lớn hơn cả thiệt hại về mùa màng.

“Vấn đề nghiêm trọng nhất nảy sinh sau siêu bão là máy móc nông nghiệp, kho lưu trữ, nhà cửa và thiệt hại về đường xá và hệ thống tưới tiêu nước”, phó giám đốc phụ trách thông tin của IRRI, ông Bruce Tolentino cho biết.

Hôm 27/11 FAO cho biết cần có trên 11 triệu USD để làm sạch đất nông nghiệp và các kênh mương tưới tiêu nước sau bão Haiyan. Đó là chưa kể cần 20 triệu USD để giúp nông dân về phân bón, tưới nước và duy trì việc trồng trọt để có thu hoạch vào năm 2014.

Nhiều chuyên cho rằng vấn còn quá sớm để dự báo chính xác khối lượng gạo sẽ nhập khẩu gạo vào Philippine năm tới, và ít nhất phải tới cối tháng 12 mới nên đưa ra dự báo bởi đó là thời điểm kết thúc vụ gieo trồng.