Phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 23

Trân trọng giới thiệu đầy đủ bài phát biểu của thủ tướng tại Hội nghị cấp cao ASEAN tại Brunei:

Thưa các vị đồng nghiệp

Trước hết, tôi xin chúc mừng Quốc vương, đất nước, người dân Brunei và thành công trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2013. Đây vừa là trọng trách lớn nhưng cũng vừa là niềm tự hào của đất nước Brunei. Tôi tin tưởng rằng, dưới sự chủ trì của Quốc vương, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23 và các Cấp cao liên quan sẽ thành công tốt đẹp, góp phần giúp Hiệp hội chúng ta tiến bước vững chắc trên hành trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và tiến trình liên kết khu vực ngày càng sâu rộng hơn trong tương lai.
Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị

Thưa Quý vị,

Tôi đánh giá cao Phát biểu khai mạc của Quốc vương Brunei và Báo cáo tổng quát của Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh về những công việc ASEAN đã và đang triển khai. Cùng chia sẻ ý kiến của các Quý vị và trên cơ sở chương trình nghị sự của Hội nghị, tôi xin nêu một số ý kiến sau:

1. Về xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015 và định hướng Cộng đồng ASEAN giai đoạn sau 2015: Hiệp hội ASEAN chúng ta đang đứng trước thời điểm quan trọng, với quyết tâm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN vào 2015, đồng thời đề ra tầm nhìn và các định hướng cho ASEAN tiếp tục đoàn kết và phát triển mạnh mẽ trong những thập kỷ sau năm 2015.

1.1. Về xây dựng Cộng đồng ASEAN vào 2015: điều quan trọng là chúng ta cần quyết tâm và nỗ lực hoàn thành đúng hạn và ở mức cao nhất các chỉ tiêu đề ra trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN 2009-2015 trên cả ba trụ cột. Mỗi quốc gia thành viên cần chủ động và nỗ lực thực hiện trách nhiệm của mình, trong đó có việc xây dựng và điều chỉnh các chính sách phát triển quốc gia phù hợp nhằm bảo đảm các ưu tiên và tiến độ hội nhập chung của khu vực từ nay đến 2015. Để phát huy nỗ lực của ASEAN trên ba trụ cột Cộng đồng, tôi xin nhấn mạnh thêm các điểm sau:

Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh liên kết kinh tế và kết nối khu vực; đặc biệt, cần tập trung thực hiện 227 biện pháp ưu tiên để hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) vào 2015, đồng thời nỗ lực thúc đẩy các khuôn khổ hợp tác kinh tế với các đối tác và xây dựng Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), cần đẩy mạnh triển khai Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) và mở rộng kết nối ra toàn khu vực Đông Á.

Thứ hai, tiếp tục nỗ lực củng cố một ASEAN gắn kết về chính trị, nỗ lực chủ động vì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực cũng như ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra. Theo đó, ASEAN cần đoàn kết, thống nhất, chủ động tăng cường xây dựng, chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, nâng cao giá trị và hiệu quả thực thi của các công cụ và cơ chế hợp tác hiện có ở khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), ASEAN+1, EAS, ARF…; đồng thời đưa các cơ chế hợp tác mới của ASEAN như ADMM+, AMF, EAMF… đi vào hoạt động hiệu quả và gắn kết với các cơ chế và tiến trình hợp tác khu vực đã có.

Thứ ba, tiếp tục nỗ lực xây dựng Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN, hướng tới lợi ích của người dân. Theo đó, tôi nhất trí việc Cấp cao ASEAN-23 thông qua 5 Tuyên bố quan trọng trong lĩnh vực này. Nhân dịp này, chúng tôi xin thông báo và mong nhận được sự ủng hộ và phối hợp chặt chẽ của các nước cho hai hoạt động hợp tác quản lý thiên tai ASEAN do Việt Nam chủ trì trong năm 2013 là: Diễn tập cứu trợ thiên tai ASEAN (ARDEX) và Hội nghị Đối tác thực hiện Hiệp định ASEAN về Quản lý thiên tai và Ứng phó khẩn cấp (AADMER) diễn ra vào tháng 10 và tháng 11/2013.

Cuối cùng, ngày 31/12/2015 sẽ đánh dấu thời điểm Cộng đồng ASEAN ra đời và chúng ta cần có kế hoạch chu đáo chuẩn bị cho sự kiện quan trọng này. Tôi đề nghị chúng ta giao Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC) sớm xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc này.
1.2. Về định hướng Cộng đồng ASEAN giai đoạn sau 2015: theo quyết định của Cấp cao ASEAN-22, tôi ủng hộ việc Cấp cao ASEAN lần này ra Tuyên bố về Tầm nhìn của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015. Về việc này, tôi xin nêu một số định hướng của ASEAN trong tương lai như sau:

Thứ nhất, Tầm nhìn ASEAN sau 2015 cần thể hiện tính chiến lược và dài hạn, với những định hướng vĩ mô nhằm đưa Cộng đồng ASEAN phát triển cao hơn và trên cả ba trụ cột Cộng đồng, với vai trò, vị thế và tầm ảnh hưởng lớn hơn, ngày càng có trách nhiệm trong xử lý các vấn đề của khu vực và quốc tế.

Thứ hai, liên kết và kết nối ASEAN sau 2015 phải là sự tiếp nối của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, được nâng cao hơn về cấp độ và nội hàm, đồng thời chủ động thúc đẩy mở rộng và gắn kết với tiến trình liên kết của cả khu vực Đông Á, với nhiều tầng nấc, trong đó ASEAN đóng vai trò trung tâm và động lực.

Thứ ba, cần đề cao vai trò chủ đạo của ASEAN trong việc mở rộng quan hệ với các đối tác và trong bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực; tiếp tục nâng cao và nhân lên các giá trị, nguyên tắc, chuẩn mực ứng xử của ASEAN thành giá trị và chuẩn mực chung của khu vực, cũng như phát huy hữu hiệu các cơ chế, tiến trình hợp tác khu vực vì các mục tiêu này.

Thứ tư, tiếp tục phát huy giá trị của “Cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm”, khuyến khích sự tham gia tích cực và đóng góp xây dựng hơn nữa của các tầng lớp xã hội vào sự phát triển của ASEAN, để người dân khu vực thật sự là chủ thể của Cộng đồng ASEAN.

Cuối cùng, để phục vụ việc xây dựng và thực hiện Tầm nhìn ASEAN sau 2015, chúng ta cần một bộ máy hoạt động hiệu quả, kể cả việc nâng cao hiệu quả và phối hợp giữa các cơ quan ASEAN cũng như tăng cường năng lực Ban thư ký ASEAN.

Để đạt được những ưu tiên trên, tôi đề nghị chúng ta giao cho Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC), phối hợp với các Bộ trưởng liên quan, rà soát tổng thể việc triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và đề xuất Tầm nhìn ASEAN sau 2015, trình các Nhà Lãnh đạo vào năm tới.

2. Về vai trò trung tâm và quan hệ đối ngoại của ASEAN:

- Điều quan trọng nhất là chúng ta cần phải giữ vững sự đồng thuận và phát huy vai trò, tiếng nói chủ đạo của mình trên những vấn đề về hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực, cũng như trong cấu trúc hợp tác khu vực đang định hình. Trước những biến chuyển nhanh chóng ở khu vực và trong quan hệ giữa các nước lớn, hơn bao giờ hết, ASEAN cần phải duy trì sự đoàn kết, bảo đảm định hướng và lợi ích của Hiệp hội dựa trên các mục tiêu và nguyên tắc của Hiến chương.

ASEAN cần ủng hộ và khuyến khích các đối tác nâng cao trách nhiệm, tham gia và đóng góp xây dựng cho hợp tác khu vực cũng như hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, cùng nhau giải quyết các thách thức đang nổi lên ở khu vực, tuân thủ các nguyên tắc, chuẩn mực ứng xử đã có, vì các mục tiêu chung là hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng ở khu vực. ASEAN cần phát huy vai trò trung tâm trong đẩy mạnh liên kết kinh tế và kết nối khu vực thông qua thúc đẩy đàm phán Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) cũng như gắn kết và điều tiết sự tham gia của các đối tác trong các sáng kiến hỗ trợ Kết nối ASEAN và khu vực.

- Đồng thời, chúng ta cần chủ động làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác thông qua tiếp tục thực hiện hiệu quả các chương trình, kế hoạch hành động hiện có, nâng tầm quan hệ với các đối tác quan trọng, cũng như đẩy mạnh hợp tác ASEAN+3 và tiến trình liên kết ở Đông Á. Cấp cao Đông Á cần tiếp tục phát huy vai trò là diễn đàn của các nhà Lãnh đạo trao đổi về các vấn đề chiến lược liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực, trong đó có các vấn đề chính trị-an ninh, kinh tế, hợp tác phát triển và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.

3. Về các vấn đề quốc tế và khu vực:

- Chúng ta đang đứng trước những cơ hội to lớn cho hòa bình, hợp tác và phát triển, trong đó có khu vực Đông Á, đặc biệt là việc gia tăng liên kết, kết nối, các khu vực mậu dịch tự do đang diễn ra hết sức sôi động. Tuy nhiên, nguy cơ xung đột, căng thẳng vẫn diễn ra ở nhiều nơi: đó là bạo lực ở Trung Đông, Bắc Phi, Xi-ri; hay những diễn biến căng thẳng ở Bán đảo Triều Tiên, tình hình phức tạp ở vùng biển Hoa Đông, Biển Đông. Chúng ta kêu gọi và đề nghị tất cả các bên liên quan cần triệt để tôn trọng luật pháp quốc tế, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, hành động một cách cẩn trọng và có trách nhiệm.

- Về Biển Đông, ASEAN nhất trí rằng hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông là lợi ích chung của khu vực và tất cả các nước; các bên liên quan cần giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, kiềm chế, không sử dụng vũ lực; tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982; đảm bảo thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và thúc đẩy xây dựng COC. Với tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, ASEAN càng cần phải tiếp tục đoàn kết, phát huy vai trò chủ đạo và tiếng nói chung về Biển Đông trên cơ sở Tuyên bố 6 Nguyên tắc của ASEAN; ủng hộ ASEAN-Trung Quốc thực hiện đầy đủ DOC và Tuyên bố chung Cấp cao kỷ niệm 10 năm DOC, sớm đạt được Bộ Quy tắc COC.

Về COC, chúng ta hoan nghênh kết quả cuộc Tham vấn chính thức lần đầu tiên cấp SOM ASEAN-Trung Quốc về COC tại Tô Châu vừa qua. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước khởi đầu. Do đó, ASEAN và Trung Quốc cần phải nỗ lực để duy trì được đà tích cực này và thúc đẩy thương lượng thực chất để sớm có COC. Trong quá trình này, ASEAN cần đoàn kết và chia sẻ với Trung Quốc quan điểm chung của mình như đã thống nhất, đặc biệt là tại Họp hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Hủa Hỉn (tháng 8/2013), trong đó nhấn mạnh COC cần phải là một Bộ Quy tắc mang tính tổng thể và có giá trị ràng buộc, được nâng cao lên từ DOC, bao gồm các nguyên tắc và quy định về ứng xử của các bên, cũng như các cơ chế nhằm ngăn chặn, quản lý và giải quyết các rủi ro, sự cố và các xung đột có thể xảy ra, nhằm bảo đảm tốt hơn hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông.

Cùng với mục tiêu đó, ASEAN và Trung Quốc cần tiếp tục nỗ lực thực hiện đầy đủ và hiệu quả tất cả các nguyên tắc và quy định của DOC; đồng thời có thể xem xét và triển khai một số những sáng kiến đã được đề xuất như tìm kiếm cứu hộ, lập đường dây nóng, hỗ trợ nhân đạo người và tàu thuyền gặp nạn trên biển, cũng như những hoạt động xây dựng lòng tin khác.

Trong nỗ lực chung nêu trên, tôi hoan nghênh nỗ lực điều phối của Thái Lan. Tôi tin rằng, làm được những điều như vậy, ASEAN không chỉ thể hiện được trách nhiệm mà còn phát huy vai trò chủ động và định hướng cho việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông. Do đó chúng ta cần phải phấn đấu để Tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc sắp tới thể hiện được thông điệp và quyết tâm của ASEAN và Trung Quốc về bảo đảm hòa bình và an ninh ở Biển Đông cũng như về việc sớm xây dựng được Bộ Quy tắc COC.
Xin cám ơn Quý vị!.

Nguồn VOV