Nông sản Việt vẫn đang “bó tay” với giấc mơ Nga

Đầy tiềm năng nhưng vẫn chỉ là…giấc mơ

Theo thống kê của Cục Xuất nhập khẩu (XNK), Bộ Công Thương hiện nay các mặthàng xuất khẩu sang Nga chủ yếu là thủy sản, cà phê, cao su, hạt điều, hạt tiêu, rau quả, gạo,chè…

Cụ thể, tỉ trọng xuất khẩu nông sản sang Nga vẫn còn ì ạch. Theo đó, năm 2013đạt khoản hơn 300 triệu USD tăng 1,54% so với giá trị xuất khẩu nông sản sang Nga năm 2012. Tínhđến hết tháng 7/2014 giá trị xuất khẩu đạt 205 triệu USD chỉ tăng 1,61% so với cùng kì. Đây chỉ làmột con số tăng trưởng quá khiêm tốn so với tiềm năng. Trong đó, cơ cấu nhóm hàng nông sản, thủysản, sang thị trường Nga giảm mạnh và chiếm tỉ trọng rất nhỏ trong khi đó Hoa Kỳ là 23,6%, Nhật Bảnchiếm khoảng 11%...

Ông Nguyễn Bình Giang, Cục XNK cho hay, Nga là một thị trường phát triển đầytiềm năng cho xuất khẩu nông - lâm-thủy sản với quy mô dân số 143 triệu người, GDP khoảng 1500 tỉUSD, tầng lớp trung lưu-thượng lưu phát triển nhanh.

"Nga là thị trường rộng mở về nông sản còn chúng ta thì mạnh về nông sảnnhưng suốt từ những năm 90 đến giờ tỉ trọng xuất khẩu nông sản vẫn chưa đáng kể", ông Giangnói.

Những yếu tố kìm hãm sự phát triển đó là các sản phẩm nông, lâm thủy sản củaViệt Nam đang phải cạnh tranh gay gắt về giá cả, bao bì, chất lượng, vận chuyển với các nguồn cungcho Nga. Thêm vào đó những rào cản kỹ thuật về thuế quan, vệ sinh an toàn thực phẩm…phía Nga đangáp dụng cho nông sản Việt luôn chặt chẽ.

Về vấn đề thanh toán điện tử vẫn gặp nhiều khó khăn do việc chuyển đổi từđồng Rup sang tiền đồng chưa thuận tiện. Phía bên Nga chọn chế độ thanh toán chậm tức là chỉ đặtcọc 20% khi nhận hàng thì trả 80% còn lại. Trong khi các ngân hàng ở Việt Nam chưa có chính sách hỗtrợ phương thức thanh toán trả chậm khiến các doanh nghiệp xuất khẩu chìm trong các khoản nợ khóđòi từ đối tác Nga.

Thêm nữa, việc vận chuyển hàng hóa sang Nga phải quá cảnh tại các cảng ChâuÂu hoặc nếu tiếp cận từ các cảng phía Đông Nga thì phải di chuyển một cung dường dài từ Đông sangTây khiến chi phí phát sinh rất lớn.

Đặc biệt, thuế phí quá cao nhiều doanh nghiệp phải "bó tay" lắc đầu với giấcmơ Nga. Trước đó, thời điểm Nga chưa tham gia WTO thuế các mặt hàng này được đẩy lên 40% -60%. Theocam kết từ phía Nga khi vào WTO mức thuế trung bình vào thị trường Nga là 7,8-9,5%. Thuế trung bìnhnhóm hàng nông sản là 10,8%-13,2%.

Tuy được hỗ trợ song các nông sản muốn sang Nga vẫn khó khăn. Chẳng hạn, đểxuất được một túi chè 3kg sang Nga bị áp thuế tới 40%, thủy sản 6-15%, rau củ 11,7-15%, trái cây,nấm 15%, cao su 5% ở trường hợp đặc biệt thuế xuất có thể cao hơn nữa.

Ông Nguyên Bình Giang cho rằng nếu cứ tiếp tục duy trì mức thuế hiện tại thìgiấc mơ Nga mãi là điều xa xỉ. Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội thay đổi chính mình đẩy mạnhxuất khẩu sang Nga nhờ được hỗ trợ kịp thời từ Chính phủ trong điều kiện chính trị thế giới cónhiều đổi thay.

Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký Hiệp hội chế biến thủy sản cho hay, thuếxuất khẩu thủy sản vào thị trường Nga dao động từ 6-15% nên chưa có tính cạnh tranh.

Theo ông Nguyễn Tôn Quyền, đại diện Hiệp hội gỗ doanh nghiệp hai bên vẫn chưacó sự liên hệ chặt chẽ, giá vận tải xuất gỗ sang Nga quá cao mất lợi thế so với các nước Châu Âu,Nhật Bản.

Làm sao để Nga mở cánh cửa thị trường Nga?

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Bình Giang nói cần có một hệ thống cũng như sựvào cuộc từ 3 phía để mở cánh cửa thị trường này. Ông đề xuất:

Đối với Chính phủ Nga: Đề nghị sớm chấp nhận danh sách các doanh nghiệp đủđiều kiện xuất khẩu sang thị trường này do cơ quan Việt Nam cung cấp. Tiếp đó là công nhận hệ thốngkiểm tra, quản lý chất lượng nông sản Việt. Để minh bạch, không phân biệt đối xử cần đưa nội dungnày vào Hiệp định Liên minh Hải quan. Đồng thời, phía ngân hàng cần xem xét cơ chế chuyển đổi giữađồng Rúp và đồng Việt Nam đảm bảo công bằng, nâng cao tính cạnh tranh cho nông sản, lâm sảnViệt.

Về phía các Bộ, ngành phải tích cực xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệpvề thông tin, tình hình thị trường Nga. Bộ Công Thương tìm cách đàm phán mở cửa thị trường, thúcđẩy giao thương.

Đồng thời, các doanh nghiệp cũng cần tự chủ, tìm hiểu thông tin, chủ độngliên lạc kết nối làm ăn với các doanh nghiệp Nga nói chung và người Việt ở Nga nói riêng. Đặc biệtphải chú trọng đến chất lượng, đa dạng hóa của sản phẩm, đảm bảo uy tín của doanh nghiệp. Theo đó,hai mặt hàng chè và cà phê có số lượng xuất khẩu sang Nga lớn với tiềm năng này các doanh nghiệpphải đặc biệt chú ý không để mất cơ hội.

Đại diện của cơ quan Thương mại Nga tại Việt Nam cũng khẳng định sẽ chuyểnnhưng thông tin này sang phía Chính phủ Nga đề nghị xem xét, hỗ trợ thuế, thanh toán ngânhàng…