Nợ nước ngoài của doanh nghiệp có xu hướng tăng nhanh

→Người Thái bắt đầu ngồi đếm tiền từ Sabeco

→Mạng xã hội ảnh hưởng đến doanh nghiệp ra sao?

Nợ nước ngoài tự vay, tự trả của doanh nghiệp tăng nhanh

Những năm gần đây, nợ công đang trở thành mối lo không chỉ của Chính phủ mà người dân cũng luôn theo sát. Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV, vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm và các báo ghi nhận đó là nợ nước ngoài của Chính phủ giảm dần, tuy nhiên nợ nước ngoài của khu vực doanh nghiệp đang có xu hướng tăng nhanh.

Theo quy định, nợ của doanh nghiệp do doanh nghiệp tự vay, tự trả. Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước đề xuất giải pháp kiểm soát chặt chẽ hoạt động vay nước ngoài của doanh nghiệp, đảm bảo nợ nước ngoài của quốc gia trong giới hạn. Khoản nợ này đã từng được Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng không quá đáng ngại.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng nợ nước ngoài quốc gia gồm nợ nước ngoài của Chính phủ và của các thành phần kinh tế ngoài Nhà nước. Việc khoản nợ này vừa qua tăng nhanh có một phần nguyên nhân từ hai thương vụ lớn là mua cổ phần Sabeco và đầu tư dự án ô tô Vinfast.

Khi bỏ ra 5 tỉ USD mua Sabeco, Tập đoàn Thai Beverage đã sử dụng pháp nhân là một công ty có đăng ký tại Việt Nam để vay nước ngoài một khoản lớn trong số 5 tỉ USD đó. Hay như Tập đoàn Vingroup để đầu tư vào dự án ô tô Vinfast, đã huy động hàng tỉ USD trên thị trường vốn quốc tế dẫn đến nợ nước ngoài của khối doanh nghiệp tư nhân tăng lên. Nghĩa vụ trả nợ này không phải của Chính phủ mà là của các doanh nghiệp tư nhân ngoài Nhà nước.

Ví dụ như Vinfast, giả sử khi ra mắt sản phẩm, Vinfast có dòng tiền ra họ sẽ trả nợ rất nhanh kéo giảm tỷ lệ này xuống. Nợ tư nhân tăng lên sẽ có rủi ro là tỷ giá và lãi suất đồng USD tăng lên nhưng Chính phủ đã biết và kiểm soát chặt điều này.

Một sự việc được nhiều người quan tâm thời gian gần đây đó là khi Vingroup bị Fitch hạ triển vọng xếp hạng tín nhiệm từ ổn định xuống tiêu cực, phản ánh rủi ro đang tăng lên trong hoạt động kinh doanh của tập đoàn này. Điều chỉnh xuất phát từ việc Vingroup vay vốn để tài trợ cho lĩnh vực sản xuất ô tô khiến rủi ro đòn bẩy tài chính tăng lên.

Theo ông Phùng Hữu Hạnh, Thạc sĩ tài chính và có chứng chỉ CFA, xếp hạng tín nhiệm này hoàn toàn có thể thay đổi ngay khi có kết quả hoạt động kinh doanh của tập đoàn Vingroup trong thời gian tới với những kết quả đầu tiên của Vinfast.

Một doanh nghiệp hay một tập đoàn muốn phát triển dự án, đặc biệt là những dự án lớn đa phần đều phải đi vay. Điều đó thể hiện tham vọng đầu tư nguồn lực một cách nghiêm túc của doanh nghiệp cho dự án và dám chịu trách nhiệm với khoản vay của mình. Có thể hiểu đó là lý do cho quan điểm là không quá lo ngại về nợ nước ngoài của Phó Thủ tướng.

Khi bị Fitch hạ tín nhiệm, ông Nguyễn Việt Quang, đại diện Vingroup cho rằng: "Đó là chuyện không tránh khỏi. Nếu không muốn bị hạ bậc chỉ có cách duy nhất là không thực hiện dự án, mà những cái không thực hiện, không dám làm mới là cái đáng lo ngại".

Không đáng lo vì tăng ở khối tư nhân

Nhiều đại biểu băn khoăn là nợ nước ngoài của quốc gia tăng. Theo Phó thủ tướng Vương Đình Huệ thì nợ nước ngoài quốc gia gồm nợ nước ngoài của Chính phủ và của các thành phần kinh tế ngoài nhà nước.

Vừa qua có việc doanh nghiệp Thai Beer nhưng pháp nhân là doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam mua Sabeco khoảng 5 tỉ USD, vậy thì ngoài vốn chủ sở hữu thì họ cũng phải đi vay nên tính vào là nợ của quốc gia nhưng phần này không đáng ngại. Hay Vingroup đầu tư Vinfast làm ô tô nên phải vay nợ trên thị trường quốc tế nên nợ nước ngoài của khối tư nhân tăng nhanh. Nghĩa vụ trả nợ này không phải của Chính phủ mà là của các doanh nghiệp tư nhân ngoài nhà nước.

Phó thủ tướng cho biết, cơ cấu nợ trước đây là 60% là nợ nước ngoài 40% là nợ trong nước, thì nay được cơ cấu ngược lại 40 - 60%. Tuy nhiên, lưu ý là cơ cấu nợ nước ngoài của Chính phủ giảm mạnh nhưng tư nhân thì tăng cao.

Nợ tư nhân tăng lên sẽ có rủi ro là tỷ giá và lãi suất đồng USD tăng lên nhưng Chính phủ đã biết và kiểm soát chặt điều này. Vinfast có ô tô bán thì có dòng tiền và nợ sẽ giảm, cũng giống như các dự án tư nhân khác đi vào hoạt động, có sản phẩm và dòng tiền thì sẽ giảm.

Trước đây kỳ hạn trả nợ trong nước vay bình quân 2,3 năm nhưng năm nay phát hành là bình quân 15,8 năm và cơ cấu lại thì hiện nay tính bình quân thời gian trả nợ trên 7 năm, dài gấp 3 lần trước đây và tỷ lệ trả nợ trên thu ngân sách giảm xuống dưới 25% mức báo động của quốc tế. Riêng bảo lãnh chính phủ thì cả năm ngoái không bảo lãnh gì, năm nay chỉ bảo lãnh 2 dự án quan trọng của ngành điện trong hạn mức của Chính phủ và hầu như 2019 thì hạn mức bảo lãnh cũng rất thấp.