Nikkei: Việt Nam có thể nâng trần sở hữu nước ngoài ngành ngân hàng và hàng không

Mong muốn được đưa vào chỉ số MSCI thị trường mới nổi

Tờ Nikkei Asian Review cho hay Việt Nam có kế hoạch loại bỏ các hạn chế về sở hữu nước ngoài của các công ty nhà nước và niêm yết vào cuối năm 2019, trong bối cảnh muốn mở rộng nền kinh tế, và huy động thêm vốn để duy trì tăng trưởng nhanh. Bộ Tài chính Việt Nam đang soạn thảo Luật chứng khoán sửa đổi, lần sửa đổi lớn đầu tiên kể từ năm 2010.

Nikkei Asian Review nhận định việc sửa đổi thể hiện mong muốn được đưa vào Chỉ số Thị trường mới nổi của MSCI của Việt Nam, điều sẽ làm tăng dòng vốn chảy thị trường chứng khoán.

Nhà đầu tư nước ngoài về nguyên tắc có thể sở hữu cổ phần đa số tại trong các công ty đại chúng trong các lĩnh vực không được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia.

Động thái này dự kiến sẽ mở ra cơ hội kinh doanh tại quốc gia đông dân thứ 14 trên thế giới với hơn 92 triệu người và độ tuổi trung bình là 30. PricewaterhouseCoopers dự báo Việt Nam là một trong 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới dựa trên sức mua tương đương vào năm 2050.

Thay đổi sẽ giúp Hội đồng Quản trị và cổ đông được toàn quyền quyết định tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài. Trần sở hữu nước ngoài hiện ở mức 49%, với một số lĩnh vực như ngân hàng và hàng không hạn chế ở mức 30%.

Loại bỏ quyền sở hữu "sẽ là một dấu hiệu rất đáng khích lệ đối với các nhà đầu tư nước ngoài", ông Nguyễn Quang Thuận, Giám đốc điều hành của StoxPlus, nhận định.

Còn ông Junya Ishii, nhà phân tích cao cấp tại Sumitomo Corporation Global Research, một nhà tư vấn Nhật Bản cho biết: "Việt Nam đang cạnh tranh với các đối thủ như Philippines và Myanmar để trở thành điểm đến đầu tư tiếp theo ở châu Á, sau Trung Quốc và Thái Lan. Mở cửa cho đầu tư nước ngoài sẽ cho doanh nghiệp được tiếp cận công nghệ tiên tiến, điều sẽ giúp ích cho sự cạnh tranh đó".

Động thái này cũng được kỳ vọng sẽ tạo ra làn gió mới cho việc tư nhân hoá các công ty nhà nước. Melinda Hoe, một nhà phân tích cho khu vực Đông Nam Á thuộc Tập đoàn Eurasia cho biết: “Dự thảo sửa đổi sẽ giúp đẩy nhanh quá trình cải cách DNNN. Việc có thể sở hữu cổ phần đa số sẽ làm cho các DNNN hấp dẫn hơn nhiều đối với các nhà đầu tư nước ngoài".

Các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 23,33% cổ phiếu Việt Nam tính đến 30/9, so với mức 21,6% vào cuối năm 2017. Giá trị danh mục của nhà đầu tư nước ngoài đạt 34,2 tỷ USD vào cuối tháng 7.

Những thay đổi khác

Việt Nam có khoảng 1.500 công ty đại chúng, trong đó có khoảng 740 công ty niêm yết trên hai sàn giao dịch chính tại Hà Nội và TP.HCM. Hơn 780 công ty đại chúng được niêm yết trên thị trường UpCom hoặc vẫn chưa niêm yết.

Đối với các đợt chào bán công khai, các sửa đổi theo kế hoạch sẽ yêu cầu ít nhất 20% cổ phần của công ty với vốn điều lệ 30 tỷ đồng  được bán cho tối thiểu 100 nhà đầu tư - những người không sở hữu nhiều hơn 1 % của công ty.

Tỷ lệ này giảm xuống 15% tại các công ty có vốn điều lệ hơn 100 tỷ đồng và 10% khi số vốn này lên tới 1 nghìn tỷ đồng.

Các nhà quan sát thị trường cho biết Việt Nam cần phải làm việc nhiều hơn để giảm rào cản đầu tư vào một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á.

"Chính phủ cần rút ngắn danh sách điều kiện" của các lĩnh vực được coi là nhạy cảm hoặc quan trọng đối với an ninh quốc gia để việc thay đổi quyền sở hữu nước ngoài trở nên khả thi hơn, Bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc Phân tích và Tư vấn đầu tư khách hàng tổ chức CTCP Chứng khoán SSI, nhận định.

Một cuộc khảo sát của StoxPlus đã tìm thấy dự đoán lớn nhất để giải phóng quyền sở hữu nước ngoài trong các ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe, bán lẻ và thực phẩm và đồ uống.

Luật Chứng khoán của Việt Nam được ban hành năm 2006 và sửa đổi vào năm 2010, nhưng không trích dẫn các giới hạn sở hữu nước ngoài. Văn bản pháp lý cao nhất quy định cho các giới hạn này là quyết định của Thủ tướng Việt Nam ban hành năm 2009 để cấm các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ hơn 49% cổ phần trong một công ty đại chúng.

Quyết định này, là nhằm để bảo vệ các nhà đầu tư trong nước, vẫn có hiệu lực cho đến năm 2015 khi Việt Nam bắt đầu nới lỏng các quy tắc sở hữu nước ngoài để thu hút vốn và hỗ trợ các công ty địa phương ra nước ngoài.

Nghị định của chính phủ cho phép các doanh nghiệp công hoạt động trong các lĩnh vực không điều kiện loại bỏ các giới hạn sở hữu nước ngoài nếu chúng không mâu thuẫn với điều lệ của công ty.

Động thái này đã giúp một số công ty niêm yết dần dần loại bỏ giới hạn sở hữu nước ngoài, đầu tiên là công ty chứng khoán SSI vào năm 2015. Và sau đó là khoảng hai chục công ty khác cũng thực hiện điều tương tự, bao gồm Vinamilk, Bảo hiểm Bảo Minh, và DHG Pharma.

Với những kế hoạch sửa đổi, Việt Nam đặt mục tiêu trở được đưa chỉ số MSCI dành cho thị trường mới nổi. Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan đã được phân loại vào thị trường mới nổi.

Nguồn Nikkei Asian Review